Wykład1
Urządzanie lasu oznacza działalność projektową, w toku której pozyskuje się gromadzi i przetwarza informacje źródłowe:
1. inf. O wielkości, stanie strukturze i przestrzennym rozmieszczeniu zasobów leśnych
2. o wielkości i strukturze zapotrzebowania na produkcyjne, ochronne i społeczne funkcje lasu
3. przetwarza je na decyzje wprowadzające czasowe i przestrzenne uporządkowanie (ład)gospodarstwa leśnego
urządzanie lasu jest stosowaną dyscypliną naukową poprzez sporządzenia planów prowadzenia gospodarki leśnej, wymaga to:
1. poznania czynników produkcji leśnej(gleba, klimat zapas drzewny)
2. określenia celów gospodarki leśnej
3. wskazania sposobów ( środków) realizacji celów
podstawowe umiejętności urządzeniowe dotyczące 3 zagadnień
1. znajomość metod inwentaryzacji lasu i umiejętności jej wykonania
2. znajomość metod przetwarzania informacji źródłowych na decyzje na temat cięć i odnowienia oraz umiejętności wykonywania odpowiednich obliczeń i sporządzania stosownych projektów
3. wiedzy o funkcjonowaniu systemu las i gospodarstwo leśne – służby urządzania lasu – społeczeństwo – nauka
realia leśnictwa
Las:
I. najbardziej złożony ekosystem lądowy, w którym współżyją tworząc biocenozę różne organizmy
Ø Biocenoza :
o Zoo-
o Fito
o D-stan
o Runo
Ø Siedlisko:
o Klimat
o Gleba
o Relief
o Otoczenie
Elementy łatwo zmienne:
1. drzewostan
2. runo leśne
3. forma próchnicy
4. struktura gleby
5. odczyn(i In) gleb
6. poziom wody gruntowej
elementy względnie trwale
1. utwór geologiczno- glebowy
2. makroklimat
3. relief(ukształtowanie terenu)
4. ekologiczne czynniki otoczenia
II. grunt o zwartej powierzchni (min 0,10ha)pokryty roślinnością leśną (drzewa, krzewy, runo) związane z gospodarką leśną
III. zbiorowisko roślin drzew zajmujących na trwale określoną powierzchnią o wielkości bieżącej produkcji >1m3 drewna z ha
Realia leśnictwa
Nowe wymogi
Realizacja zapisów na temat trwałego zrównoważonego rozwoju stała się kluczowym zadaniem:
- wzrost ogólnego zainteresowania lasem
-równoważenie znaczenia funkcji lasu
- przewartościowania o zarządzaniu
- Ekosystemowe pojmowanie planowania
- optymalizacja wykorzystania lasu
- różnicowanie zasad w hodowli lasu
- potrzeba zmian form użytkowania
Konsekwencje w zakresie planowania:
- weryfikacja regularnej roli wieku
- organizacja procesu przebudowy
- nadrzędność potrzeb pielęgnacyjnych
- synchronizacja celów w regulacji
- optymalizacja kolejności użytkowania
-promowanie bezpiecznych technologii
- edukacja społeczeństwa
Pojęcie trwałego zrównoważonego rozwoju
Oznacza zarządzanie i użytkowanie w taki sposób i tempie, aby zachować je jako odnawialne zasoby natury i ich różnorodność itd.
Zasada trwałości lasu
2 aspekty rozwoju zarys problemu
Sustainable management of forest
Sustainable development of forest
Zarys problemów
Pr.1 jakie musza być spełnione warunki aby z lasu rozumnie korzystać I go chronić?
Pr. 2 jakich argumentów użyć, aby przekonać społ., że nie wszystko można spełnić?
Uwarunkowania urządzania lasu (czy las trzeba urządzać?)
Specyfika leśnictwa:
- wielofunkcyjność(produkcja, ochrona, usługi)
-wielkoobszarowość
-uzależnienie od otoczenia (ryzyko)
- zróżnicowanie czynników produkcji
- długość cyklu produkcyjnego
- nieoznaczoność dojrzałości produktu
-niejednorodność produktu
Istota relacji las- człowiek
Brak ingerencji: las pierwotny
Sterująca rola: las zagospodarowany
Zakres ingerencji:
-poziom rozwoju
- rodzaj narzędzi
Chronologia potrzeb:
- użytki uboczne
- drewno
-inne funkcje
2 podstawowe formy ingerencji: cięcia i odnowienia
Po co ciąć?
-przyczyny gospodarcze(ekonomiczne)
-przyczyny przyrodnicze(biologiczne)
- dwie funkcje użytkowania
Cechy produkcji leśnej
Relacja czasu produkcji i czasu pracy
Ograniczone możliwości korygowania
Sezonowość
Zadania urządzania lasu
Sens funkcji urządzania lasu przejawia się w tworzeniu warunków do prowadzenia trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej służącej zachowaniu ciągłości pełnienia przez las wielostronnych funkcji. Całokształt oddziaływania człowieka na las, którego zakres , forma, termin, intensywność zapewnić powinny utrzymanie lub doprowadzenie ekosystemu leśnego do stanu umożliwiającego trwałe zaspokajanie przez las potrzeb materialnych i/ lub innych świadczeń o charakterze pozaprodukcyjnych i usługowym. Wykorzystanie obszaru leśnego oraz wszelka związana z tym działalność.
Uwarunkowanie podejmowania decyzji
- analiza kompleksu zależności miedzy człowiekiem a przyrodą
- istota celów i zadań nowoczesnego leśnictwa
Polityka leśna
Ustawa o lasach
↕
Kodeks albo zasady leśne
Udział społeczeństwa
Narzędzia : ZHL, IUL, IOL, I inst. Użytkowania lasu
Monitoring, inwentaryzacja
Ekspertyzy, badania
Korekty nowelizacje
udział społeczeństwa
organizacja służb urządzania lasu w Polsce: Biuro Urządzania Lasu i geodezji Leśnej- 12 oddziałów
Plan urządzania lasu pełni rolę łącznika w realizacji:
-postulatów polityki leśnej i polityki ekologicznej państwa
-długookresowej strategii leśnej(cele główne)
-średniookresowych celów pośrednich, przyjętych dla zbiorów d-st wielofunkcyjnych
Wykład 2 23.X.2006
Plany urządzania lasu(PL UGL)
Potrzeba organizacyjna wynika ze specyfiki leśnictwa
Do 45 urządzanie prowizoryczne
Po 45 definitywne
A potem 68-78, 79-88 itd. Rewizje
Ranga planu w świetle ustawy o lasach, potem rozporządzenia- (minister środowiska wydaje) 20.12.2005 warunki udzielania zezwoleń na wykonywanie planów urządzeniowych
Dyr. Generalny wydaje zarządzenia
Ogólne zasady sporządzania planu:
-obiekt urządzania
-okres obowiązywania planu
- ujednolicenie wykonawstwa:
-instrukcje(IUL)
- służby urządzeniowe (BULiGL)
-współpraca administracji leśnej i BULiGL
Pojęcie planowania
Planowanie w leśnictwie to przewidywanie wzajemnych relacji i powiązań celów, warunków, środków i efektów w procesie kierowania zarządzania)wielofunkcyjna gospodarką leśną
Rodzaje planów:
-przyrodniczego zagospodarowania lasu
-plany z zakresu inżynierii leśnej
Podstawy opracowywania planów:
-ogólne wytyczne I i II KTG
-obowiązujące zasady (instrukcje)tematyczne
-dokumentacja inwentaryzacyjna
-wyniki taksacji (wskazówki gospodarcze)
-decyzje UL dotyczące gospodarki przyszłej
-mpzp miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
-decyzje planu cięć użytkowania rębnego
Sposób opracowywania
=koncepcja planu(zagadnienie techniczne, wizja)
-zagadnienia redakcyjne
Zakres i układ planu(operatu)UGL
I. dokumentacja danych inwentaryzacji lasu
–rejestr powierzchniowy
–opisy taksacyjne(klasyczne, karty)
- mapy( gosp., przeglądowe siedlisk, przeglądowe d-stanów)
II. Plany gospodarcze
-plan i mapa cięć
-plan hodowli lasu(odnowienia, pielęgnacje)
-plan i mapa ochrony lasu
-inne plany i mapy tematyczne
III. syntetyczny referat objaśniający(elaborat)
-opis ogólny nadleśnictwa
=dane historyczne
=położenie(ogólno administracyjne, przyrodniczo-leśne)
-analiza gospodarki przeszłej
-użytkowanie
-prace odnowieniowo- pielęgnacyjne
-ocena stanu odnowień
-ocena efektów gospodarczych
-podstawy gospodarki przyszłej
-podział gospodarczy
-przyjęte WR
-podział na ostępy
-przyjęty ETAT(rozmiar użytkowania cięć –nieprzekraczalny)
-omówienie planów gospodarczych
-prognozowanie zmian stanu zasobów
-omówienie przebiegu prac urządzeniowych
Rewizje planów urządzeniowych
1 rewizja okresowa(główna)
-inwentaryzacja lasu
-analiza wykonania poprzedniego planu
-opracowanie nowego planu
2 rewizja miedzy okresowa
-duże zakłócenia realizacji planu
-potrzeba aktualizacji planu
3 rewizja nadzwyczajna
-sytuacje klęskowe
-potrzeba zasadniczych zmian (etat, plan cięć, mapy)
Podstawy organizacji przestrzennego ładu
Systematyzacja- organizacja ładu przestrzennego dotyczy:
-kształtowania budowy przestrzennej = wytworzenie modelu budowy lasu, który najlepiej zabezpiecza drzewostany, przed negatywnym oddziaływaniem otoczenia.
-tworzenie struktury wewnętrznej lasu = przystosowanie d-stanów do warunków siedliska i zapewnienie optymalnego wykorzystania czynników produkcji
Zakres i cele systemizacji lasu:
-zachowanie trwałości lasu i trwałości produkcji
- uzyskanie swobody prowadzenia zabiegów (ograniczenie zagrożeń) usprawnienie administracji
Zagrożenie dla funkcjonowania jednostek LP w warunkach intensywnej presji otoczenia:
-rosnąca liczba sąsiadów( wykup ziem)
-brak dostatecznej infrastruktury komunalnej
-zjawiska zaśmiecania lasów
-Zanieczyszczenia wód gruntów i powietrza
-szkodnictwo leśne
-Zagrożenia pożarowe
-Procesy zniekształcania i degradacja
W modelu budowy przestrzennej lasu uwzględnia się istnienie współzależności między sąsiadującymi drzewami. Zabiegi wykonane w jednym wyłączeniu wpływają na stan wyłączeń sąsiednich
2 metody w regulacji przestrzennej budowy
- metoda izolacji- działania w celu wytworzenia ścian ochronnych przez każdy d-stan
rotheden