6097.pdf

MIESIĘCZNIK ISSN 1897-0583 NR INDEKSU 226718 KWIECIEŃ 2014 CENA 50 zł (w tym 5% VAT)

PORADNIK

RACHUNKOWOŚCI

BUDŻETOWEJ

nr 4 /2014

NAJWAŻNIEJSZE TEMATY SFERY BUDŻETOWEJ

IZABELA MOTOWILCZUK

Rola kontroli zarządczej

w zapobieganiu

i wykrywaniu defraudacji

w jednostkach sektora

publicznego – część I

www . prb . infor . pl

PREZENT dla Czytelników

Spis treści

Rola kontroli zarządczej w zapobieganiu

i wykrywaniu defraudacji w jednostkach

sektora publicznego – część I

Wesołych Świąt!

życzy Redakcja PRB

1. Defraudacja środków publicznych .......................................................................... 4

2. Zadania kontroli zarządczej w zapobieganiu i wykrywaniu nadużyć .................. 5

2.1.Podstawowemechanizmykontrolizarządczejwzapobieganiuiwykrywaniu

defraudacji........................................................................................................... 6

2.2.Rolaśrodowiskawewnętrznegojednostkiwzapobieganiudefraudacji.............. 8

2.2.1.Przestrzeganiewartościetycznych.......................................................... 8

2.2.2.Kompetencjezawodowe......................................................................... 9

2.2.3.Strukturaorganizacyjnaidelegowanieuprawnień................................. 9

3. Mechanizmy zapobiegania i wykrywania defraudacji środków pieniężnych

z kas i rachunków bankowych ............................................................................... 10

3.1.Defraudacjaikradzieżgotówkiprzechowywanejwkasie................................. 10

3.1.1. Defraudacjaśrodkówpieniężnychprzezkasjera................................... 11

3.1.2.Defraudacjaśrodkówpieniężnychprzezinnychpracowników

jednostkiprzyudzialekasjera.............................................................. 16

3.1.3.Kradzieżgotówkizkasynaskutekniezachowaniazasadjej

bezpiecznegoprzechowywania............................................................. 25

3.2.Defraudacjaśrodkówpieniężnychzrachunkówbankowych............................. 29

3.2.1.Mechanizmydefraudacjiprzyzlecaniuprzelewówzrachunków

bankowych............................................................................................ 30

3.2.2.Mechanizmydefraudacjiprzyużyciuczeków ...................................... 35

3.2.3.Mechanizmydefraudacjiprzyużyciukartpłatniczych........................ 38

Mechanizmy zapobiegania i wykrywania defraudacji środków pieniężnych

przez inkasentów (poborców) ................................................................................ 44

Mechanizmy defraudacji środków publicznych w obszarze ustalania,

poboru, rozliczania i ewidencji dochodów budżetowych ..................................... 50

5.1.Nadużyciadokonywanenaetapieustalaniaipobieraniadochodów

budżetowych...................................................................................................... 51

5.2.Nadużycianaetapierozliczaniaiewidencjonowanianależności...................... 65

5.2.1.Defraudacjenaetapierozliczanianależności....................................... 65

5.2.2.Nadużyciapopełnianenaetapieewidencjonowanianależności........... 76

Dostęp do PLATFORMY RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ I PRAWA PRACY

www.inforrb.pl

I zabela M otowIlczuk

magister administracji, były wieloletni inspektor kontroli gospodarki finansowej w regionalnej izbie obrachunko-

wej, autor licznych publikacji z zakresu finansów i rachunkowości jednostek sektora publicznego, ze szczególnym

uwzględnieniem samorządowych jednostek organizacyjnych

a9c8bbf5-469d-4148-a6b9-be7a5fe6b953

Rola kontroli zarządczej w zapobieganiu

i wykrywaniu defraudacji w jednostkach

sektora publicznego – część I

Wstęp

Każdajednostkanależącadosektorafinansówpublicznychmaobowiązekposiadaniasy-

stemukontrolizarządczej,obejmującegoogółdziałańpodejmowanychprzezjednostkędla

zapewnieniarealizacjijejcelówizadańwsposóbzgodnyzprawem,efektywny,oszczędny

iterminowy.Systemtenpowiniendziałaćm.in.wodniesieniudozabezpieczeniazasobów

pozostającychwposiadaniujednostek,wtymtakżechronićjeprzednielegalnymidziała-

niamiosóbmającychnajszerszydostępdomieniapublicznego,czylisamychpracowników

jednostek sektora finansów publicznych, zachęcając ich do przestrzegania i promowania

zasadetycznegopostępowania.

Mimoistnieniaszczegółowychuregulowańustawowych,odnoszącychsiędoprocedur

gospodarowaniamieniempublicznym,którepowinnyzabezpieczaćjeprzeduszczerbkiem,

mediacorazczęściejpublikująinformacjenatematnadużyćfinansowychdokonywanych

przezpracownikówjednosteksektorapublicznego.Sprzeniewierzanekwotyśrodkówpub-

licznychsąwysokie,awykrywalnośćnadużyćniska,zewzględunaolbrzymizakrespoten-

cjalnychmożliwościdefraudowaniaśrodkówwróżnychtypachjednostekorganizacyjnych.

Zagadnieniazwiązanezfunkcjonowaniemwjednostkachsektorapublicznego kontroli

zarządczej I i II stopniawsferzezapobieganianadużyciomfinansowymdokonywanym

przezpracownikówtychjednostek,zatrudnionychnaróżnychszczeblachorganizacyjnych:

ścisłegokierownictwa jednostki,niższejkadrykierowniczej i szeregowychpracowników

zostanąujętew dwóch częściach. Na przykładach nadużyćpopełnianychwróżnychpań-

stwowychisamorządowychjednostkachorganizacyjnychwskazanoluki w funkcjonowa-

niu kontroli zarządczej, któreumożliwiajądokonywanieiukrywaniedefraudacji.

W pierwszej części przedstawionesąmechanizmyzapobieganiaiwykrywaniadefrau-

dacjipieniędzypublicznychprzechowywanychwkasachinarachunkachbankowychjed-

nostekorganizacyjnychorazuosóbzajmującychsięinkasem(poborem)należnościbudże-

towych,atakżemechanizmydokonywanianadużyćfinansowychprzyustalaniu,poborze,

rozliczaniuiewidencjonowaniudochodówbudżetowych.

kwiecień 2014 r.

www.prb.infor.pl

Z części pierwszej można dowiedzieć się m.in.:

● jakiemechanizmy kontrolne zapobiegają dokonywaniu defraudacji środków pienięż-

nychzkasyprzezkasjera,ajakieprzezinnychpracownikówjednostki,

● wjakisposóbzapobiegaćdefraudowaniuśrodkówzrachunkówbankowychprzezgłów-

nychksięgowychwmałychjednostkachorganizacyjnych,wktórychzewzględunanie-

wielkąobsadękadrowąpowierzasięimwiększośćobowiązkówzwiązanychzwykony-

waniemdyspozycjiśrodkamipieniężnymi,

● jak naruszanie przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego prawa

w zakresie dopuszczalnych form finansowania deficytu budżetowegomoże sprzyjać

sprzeniewierzaniuśrodkówzrachunkówbankowychsumdepozytowych,

● wjakisposóbzatrudnienieosóbniekompetentnychnastanowiskachkierownikówko-

mórek organizacyjnych, audytorów i inspektorów kontroli przyczynia się dowzrostu

skalinadużyćfinansowychwjednostce,

● jakieznaczeniedlawystępowaniadefraudacjiwjednostcemazachowaniekierownika

jednostkiwobecodkrycianadużyć,którychdopuścilisiękierownicywyższegoszczebla

(zastępcakierownikajednostki,głównyksięgowy).

W drugiej części zostanąprzedstawionemechanizmywykrywaniaizapobieganiade-

fraudacjiśrodkówwramachwykonywaniawydatkówpublicznych,dysponowaniaśrodka-

mizakładowegofunduszuświadczeńsocjalnych,gospodarowaniamajątkiemtrwałymiob-

rotowym,posługiwaniasiędrukamiścisłegozarachowania,atakżewykrywanianadużyć

polegającychnanielegalnymwykorzystywaniuzasobówludzkichirzeczowychjednostek

publicznychdocelówprywatnychprzezichkierownictwo.

ObaPoradniki,poprzezszczegółoweopisanielukwkontrolizarządczejimechanizmów

defraudowaniaśrodkówwposzczególnychobszarachdziałalności jednostekpublicznych,

powinnysłużyćpomocąosobomodpowiedzialnymzatworzenieifunkcjonowaniekontroli

zarządczejIiIIstopnia,a takżepracownikomzatrudnionymnastanowiskachaudytorów

i inspektorówkontroli,poprzezukazaniewielu sposobównaukrywaniewdokumentacji

finansowejjednostekfaktudokonanianadużyć.

W specjalnych dodatkach do obu Poradników

zamieszczono ćwiczenia pozwalające na samodzielne

sprawdzenie wiedzy i umiejętności w wykrywaniu luk

wkontrolizarządczej,mogącychprowadzićdodefraudacji.

Ćwiczeniatezostałyopracowanenaprzykładachfaktycz-

niezaistniałychsytuacji,stądmogąstanowićpomocwbie-

żącejpracydlakierownictwajednostekorazpracowników

komórekijednostekkontrolnych.

PRB nr 4 (88)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: