Zamien_nawlocie_na_malwy_przy_plocie.pdf

(22614 KB) Pobierz
,
Zamien nawłocie
na malwy przy płocie
- gatunki inwazyjne w ogrodzie
Charzykowy 2014
1333102827.356.png 1333102827.367.png 1333102827.378.png 1333102827.389.png 1333102827.001.png 1333102827.012.png 1333102827.023.png 1333102827.034.png 1333102827.045.png 1333102827.056.png 1333102827.067.png 1333102827.078.png 1333102827.089.png 1333102827.100.png 1333102827.111.png 1333102827.122.png 1333102827.133.png 1333102827.144.png 1333102827.155.png 1333102827.166.png 1333102827.177.png 1333102827.188.png 1333102827.199.png 1333102827.210.png
 
1333102827.231.png 1333102827.242.png 1333102827.253.png 1333102827.264.png 1333102827.275.png 1333102827.286.png 1333102827.297.png 1333102827.308.png 1333102827.319.png 1333102827.330.png 1333102827.337.png 1333102827.338.png 1333102827.339.png 1333102827.340.png 1333102827.341.png 1333102827.342.png 1333102827.343.png 1333102827.344.png 1333102827.345.png 1333102827.346.png 1333102827.347.png 1333102827.348.png 1333102827.349.png 1333102827.350.png 1333102827.351.png 1333102827.352.png 1333102827.353.png 1333102827.354.png 1333102827.355.png 1333102827.357.png 1333102827.358.png 1333102827.359.png 1333102827.360.png 1333102827.361.png 1333102827.362.png 1333102827.363.png 1333102827.364.png 1333102827.365.png 1333102827.366.png 1333102827.368.png 1333102827.369.png 1333102827.370.png 1333102827.371.png 1333102827.372.png 1333102827.373.png 1333102827.374.png 1333102827.375.png 1333102827.376.png 1333102827.377.png 1333102827.379.png 1333102827.380.png 1333102827.381.png 1333102827.382.png 1333102827.383.png 1333102827.384.png 1333102827.385.png 1333102827.386.png 1333102827.387.png 1333102827.388.png 1333102827.390.png 1333102827.391.png 1333102827.392.png 1333102827.393.png 1333102827.394.png 1333102827.395.png 1333102827.396.png 1333102827.397.png 1333102827.398.png 1333102827.399.png 1333102827.002.png 1333102827.003.png 1333102827.004.png 1333102827.005.png 1333102827.006.png 1333102827.007.png 1333102827.008.png 1333102827.009.png 1333102827.010.png 1333102827.011.png 1333102827.013.png 1333102827.014.png 1333102827.015.png 1333102827.016.png 1333102827.017.png 1333102827.018.png 1333102827.019.png 1333102827.020.png 1333102827.021.png 1333102827.022.png 1333102827.024.png 1333102827.025.png 1333102827.026.png 1333102827.027.png 1333102827.028.png 1333102827.029.png 1333102827.030.png 1333102827.031.png 1333102827.032.png 1333102827.033.png 1333102827.035.png 1333102827.036.png 1333102827.037.png 1333102827.038.png 1333102827.039.png 1333102827.040.png 1333102827.041.png 1333102827.042.png 1333102827.043.png 1333102827.044.png 1333102827.046.png 1333102827.047.png 1333102827.048.png 1333102827.049.png 1333102827.050.png 1333102827.051.png 1333102827.052.png 1333102827.053.png 1333102827.054.png 1333102827.055.png 1333102827.057.png 1333102827.058.png 1333102827.059.png 1333102827.060.png 1333102827.061.png 1333102827.062.png 1333102827.063.png 1333102827.064.png 1333102827.065.png 1333102827.066.png 1333102827.068.png 1333102827.069.png 1333102827.070.png 1333102827.071.png 1333102827.072.png 1333102827.073.png 1333102827.074.png 1333102827.075.png 1333102827.076.png
SPIS TREŚCI
1
WSTĘP ....................................................................................................................................................
1
Czym jest inwazyjny gatunek obcy?......................................................................................................
Jak działają? Co decyduje o sukcesie gatunków inwazyjnych?.......................................................
Oddziaływanie. Wpływ na przyrodę i gospodarkę człowieka........................................................
2
3
5
PORTRETY ..............................................................................................................................................
7
Niecierpek gruczołowaty..................................................................................................................
Kolczurka klapowana........................................................................................................................
Nawłoć kanadyjska i nawłoć późna..................................................................................................
Rdestowiec japoński i sachaliński.....................................................................................................
Słonecznik bulwiasty i rudbekia naga...............................................................................................
Inne gatunki inwazyjne w ogrodzie..................................................................................................
7
9
11
13
15
17
ZWALCZANIE Kodeks postępowania odpowiedzialnego ogrodnika .................................................
RECEPTA? Tradycyjne ogrody przyjazne naturze i krajobrazom! .......................................................
ALTERNATYWA ......................................................................................................................................
19
20
21
21
23
25
31
Rośliny jednoroczne.........................................................................................................................
Rośliny dwuletnie..............................................................................................................................
Rośliny wieloletnie................................................................................................................
Krzewy i pnącza.................................................................................................................................
LITERATURA ..................................................................................................................................
PRZEPISY PRAWA ORAZ WYKAZ GATUNKÓW INWAZYJNYCH HODOWANYCH W OGRODACH .......
33
34
Kolczurka klapowana i niecierpek gruczołowaty nad brzegiem Jeziora Charzykowskiego
1333102827.077.png 1333102827.079.png 1333102827.080.png 1333102827.081.png 1333102827.082.png 1333102827.083.png 1333102827.084.png 1333102827.085.png 1333102827.086.png 1333102827.087.png 1333102827.088.png 1333102827.090.png 1333102827.091.png 1333102827.092.png 1333102827.093.png 1333102827.094.png 1333102827.095.png 1333102827.096.png 1333102827.097.png 1333102827.098.png 1333102827.099.png 1333102827.101.png 1333102827.102.png 1333102827.103.png 1333102827.104.png 1333102827.105.png 1333102827.106.png 1333102827.107.png 1333102827.108.png 1333102827.109.png 1333102827.110.png 1333102827.112.png 1333102827.113.png 1333102827.114.png 1333102827.115.png 1333102827.116.png 1333102827.117.png 1333102827.118.png 1333102827.119.png 1333102827.120.png 1333102827.121.png 1333102827.123.png 1333102827.124.png 1333102827.125.png 1333102827.126.png 1333102827.127.png 1333102827.128.png 1333102827.129.png 1333102827.130.png 1333102827.131.png 1333102827.132.png 1333102827.134.png 1333102827.135.png 1333102827.136.png 1333102827.137.png 1333102827.138.png 1333102827.139.png 1333102827.140.png 1333102827.141.png 1333102827.142.png 1333102827.143.png 1333102827.145.png 1333102827.146.png 1333102827.147.png 1333102827.148.png 1333102827.149.png 1333102827.150.png 1333102827.151.png 1333102827.152.png 1333102827.153.png 1333102827.154.png 1333102827.156.png 1333102827.157.png 1333102827.158.png 1333102827.159.png 1333102827.160.png 1333102827.161.png 1333102827.162.png 1333102827.163.png 1333102827.164.png 1333102827.165.png 1333102827.167.png 1333102827.168.png 1333102827.169.png 1333102827.170.png 1333102827.171.png 1333102827.172.png 1333102827.173.png 1333102827.174.png 1333102827.175.png 1333102827.176.png 1333102827.178.png 1333102827.179.png 1333102827.180.png 1333102827.181.png 1333102827.182.png 1333102827.183.png 1333102827.184.png 1333102827.185.png 1333102827.186.png 1333102827.187.png 1333102827.189.png 1333102827.190.png 1333102827.191.png 1333102827.192.png 1333102827.193.png 1333102827.194.png 1333102827.195.png 1333102827.196.png 1333102827.197.png 1333102827.198.png 1333102827.200.png 1333102827.201.png 1333102827.202.png 1333102827.203.png 1333102827.204.png 1333102827.205.png 1333102827.206.png 1333102827.207.png 1333102827.208.png 1333102827.209.png 1333102827.211.png 1333102827.212.png 1333102827.213.png 1333102827.214.png 1333102827.215.png 1333102827.216.png 1333102827.217.png 1333102827.218.png 1333102827.219.png 1333102827.220.png 1333102827.221.png 1333102827.222.png 1333102827.223.png 1333102827.224.png 1333102827.225.png 1333102827.226.png 1333102827.227.png 1333102827.228.png 1333102827.229.png 1333102827.230.png 1333102827.232.png 1333102827.233.png 1333102827.234.png 1333102827.235.png 1333102827.236.png 1333102827.237.png 1333102827.238.png 1333102827.239.png 1333102827.240.png 1333102827.241.png 1333102827.243.png 1333102827.244.png 1333102827.245.png 1333102827.246.png 1333102827.247.png 1333102827.248.png 1333102827.249.png 1333102827.250.png 1333102827.251.png 1333102827.252.png 1333102827.254.png 1333102827.255.png 1333102827.256.png 1333102827.257.png 1333102827.258.png 1333102827.259.png 1333102827.260.png 1333102827.261.png 1333102827.262.png 1333102827.263.png 1333102827.265.png 1333102827.266.png 1333102827.267.png 1333102827.268.png 1333102827.269.png 1333102827.270.png 1333102827.271.png 1333102827.272.png 1333102827.273.png 1333102827.274.png 1333102827.276.png 1333102827.277.png 1333102827.278.png 1333102827.279.png 1333102827.280.png 1333102827.281.png 1333102827.282.png 1333102827.283.png 1333102827.284.png 1333102827.285.png 1333102827.287.png 1333102827.288.png 1333102827.289.png 1333102827.290.png 1333102827.291.png 1333102827.292.png 1333102827.293.png 1333102827.294.png 1333102827.295.png 1333102827.296.png 1333102827.298.png 1333102827.299.png 1333102827.300.png 1333102827.301.png 1333102827.302.png 1333102827.303.png 1333102827.304.png 1333102827.305.png 1333102827.306.png 1333102827.307.png 1333102827.309.png 1333102827.310.png 1333102827.311.png 1333102827.312.png 1333102827.313.png 1333102827.314.png 1333102827.315.png 1333102827.316.png
WSTĘP
Czym
2
jest inwazyjny gatunek obcy?
Inwazyjne gatunki obce to jedno z największych zagrożeń dla rodzimej przyrody, a ich pojawienie się
w środowisku naturalnym jest niemal zawsze związane z działalnością człowieka. Najgroźniejsze
gatunki spotykane w naszej najbliższej okolicy, to na ogół rośliny hodowane w ogrodach, które poprzez
nasiona, korzenie i kłącza wydostają się poza jego granice i zaczynają spontaniczną inwazję.
Odpowiedzialny ogrodnik dba nie tylko o to, co znajduje się w jego ogrodzie, ale również o to co dzieje
się poza nim. Ogród nie jest układem zamkniętym. Do jego funkcjonowania i zachowania równowagi
niezbędne są elementy pochodzące z ekosystemów naturalnych i półnaturalnych, chociażby owady
zapylające. Jeśli chcemy cieszyć się bogatym plonem owoców i warzyw, musimy być odpowiedzialni
za przestrzeń, jaką kształtujemy, nie tylko w granicach naszej własności, ale również poza nią. Pomocą
niech będzie niniejszy poradnik, który przedstawia gatunki inwazyjne z punktu widzenia właściciela
ogrodu. Prezentuje on najpospolitsze gatunki inwazyjne występujące w naszej okolicy, pokazując
jednocześnie, jakie szkody w przyrodzie i gospodarce człowieka ze sobą niosą.
W dalszej części publikacji zamieszczamy sposoby walki z gatunkami inwazyjnymi oraz gatunki
alternatywne, którymi możemy je zastąpić z korzyścią dla przyrody i nas samych. Wybór gatunków
ozdobnych na rynku jest przeogromny. Nie ulegajmy jednak tak łatwo modzie. Gatunki dopiero
co wprowadzone na rynek kuszą nowoczesnością i oryginalnością, jednak nie wiadomo jeszcze jak
zachowają się w przyszłości. Receptą na ogród wolny od gatunków inwazyjnych i jednocześnie
funkcjonujący w zgodzie z przyrodą niech będzie ogród tradycyjny, ale oparty na nowoczesnych
rozwiązaniach.
Czym jest inwazyjny gatunek obcy? Jest to gatunek występujący poza granicą swojego naturalnego
zasięgu, który w nowym siedlisku wykazuje ekspansywność i konkuruje z gatunkami rodzimymi o niszę
ekologiczną, prowadząc do ich skutecznej eliminacji. Gatunki inwazyjne przybyły do nas z innych
kontynentów, ale z podobnych warunków klimatycznych. Dlatego doskonale radzą sobie na „nowej
ziemi”, a omijają je bolączki trapiące rośliny rodzime: zgryzające je roślinożercy i atakujące patogeny.
Uważa się, że w przypadku roślin inwazja biologiczna to rozprzestrzenianie się z prędkością większą niż
100 m w ciągu 50 lat (Richardson i in. 2000). Są to zatem zmiany bardzo szybkie i dostrzegalne,
odbywające się często w ciągu życia jednego pokolenia człowieka. Przykładem błyskawicznej
kolonizacji nowych siedlisk może być żółtlica owłosiona pochodząca z Ameryki Środkowej
i Południowej, którą na terenie dzisiejszej Polski odnotowano po raz pierwszy w 1876 roku. Dzisiaj jest
uciążliwym chwastem występującym w każdym ogrodzie.
1333102827.317.png 1333102827.318.png 1333102827.320.png 1333102827.321.png 1333102827.322.png
JAK DZIAŁAJĄ?
Co decyduje o sukcesie gatunków
3
inwazyjnych?
Gatunki inwazyjne charakteryzują się kilkoma cechami,
które zapewniają im skuteczność w zasiedlaniu nowych
terenów. Cechy te niekoniecznie występują łącznie,
choć im w jednej roślinie ich więcej, tym jej
oddziaływanie jest silniejsze.
Jedną ze strategii gatunków inwazyjnych jest ich
imponujący wzrost. Barszcz Sosnowskiego dorasta
nawet do 5 metrów (średnio 2,5-3 m), a jego kwiatostany
mogą mieć 60 cm średnicy. Niecierpek gruczołowaty,
rudbekia naga, rdestowce mogą osiągać ponad 3 metry
wysokości, a pędy kolczurki klapowanej mogą mieć
nawet 8 metrów długości. Tym samym gatunki
te wyprzedzają wszystkie rośliny zielne w Polsce.
Gatunki inwazyjne charakteryzuje też bardzo szybki
wzrost w fazie juwenilnej. Nasiona kiełkują niezwykle
szybko, jeśli tylko trafią na odpowiednie warunki
O
siedliskowe (kolczurka w ciągu 4 dni od wysiania w temperaturze 20 C!). Młode siewki tworzą zwarty
dywan zagłuszający inne kiełkujące nasiona, a przyrastając zdecydowanie szybciej i odziaływując
allelopatycznie, powodują ich skuteczną eliminację. Gatunki inwazyjne są niezwykle odporne
na niekorzystne warunki siedliskowe. Zazwyczaj mają małe wymagania glebowe, znoszą silny mróz,
suszę, zalewanie... Skutecznie bronią się przed koszeniem, wypasem, opryskiem... Ich olbrzymia
zdolność regeneracji sprawia, że z niewielkiego fragmentu korzenia czy kłącza potrafią w krótkim
czasie odtworzyć nową roślinę.
Gatunki inwazyjne cechuje również niesamowita płodność. Przykładowo jeden osobnik niecierpka
gruczołowatego może wytworzyć aż 4000 nasion (Koenies i Glavac 1979). Gatunki inwazyjne są też
często bardziej atrakcyjne dla zapylaczy niż gatunki rodzime. Przykładem może być tu niecierpek
gruczołowaty i nawłocie, które produkują duże ilości zasobnego w cukier nektaru. Powoduje
to ukierunkowanie zapylania na te gatunki z ograniczeniem odwiedzania przez owady gatunków
rodzimych.
Siewki niecierpka drobnokwiatowego szybko przerastają siewki rodzimych gatunków
1333102827.323.png 1333102827.324.png 1333102827.325.png 1333102827.326.png
4
Wyspecjalizowane metody rozsiewania nasion zapewniają
im sukces w rozprzestrzenianiu się. Niecierpek poprzez
wyrzucane pod wpływem wysokiego ciśnienia w owocu nasiona,
może wysiewać się na odległość nawet 7 m od rośliny
macierzystej. Pozwala to przekroczyć niewielkie bariery
geograficzne, takie jak drogi i małe rzeki. Ponadto jego nasiona
roznoszone są przez wodę. Nawłocie wykształciły na nasionach
aparat lotny, co pozwala im rozsiewać się na duże odległości.
Owoce kolczurki przystosowane są do hydrochorii, czyli
rozsiewania przez wodę. Mięsiste owoce posiadają wewnątrz
liczne komory powietrzne, dzięki czemu unoszą się
na powierzchni wody i wraz z nurtem rzeki rozprzestrzeniają się
na dziesiątki kilometrów.
Gatunki inwazyjne cechuje też bardzo szybkie rozmnażanie
wegetatywne. Przodują w tym rdestowce, nawłocie, słonecznik
bulwiasty, rudbekia naga, róża pomarszczona i azolla
paprotkowa. Rdestowce wytwarzają kłącza na głębokość nawet
3 m i na 7 m od rośliny macierzystej (Wade i in. 1996). W efekcie
jeśli posadzimy taką roślinę w naszym ogrodzie, to za jakiś czas
mimowolnie będzie ją miał również nasz sąsiad lub
niepostrzeżenie znajdzie się po drugiej stronie ulicy. Podobnie
intensywnie rozprzestrzeniają się nawłocie, u których jeden klon (czyli osobniki powstałe w wyniku
rozmnażania wegetatywnego) może mieć nawet 10 m średnicy. Azolla paprotkowa - gatunek wodnej
paproci wykorzystywanej w oczkach wodnych, ma niezwykłe tempo namnażania. Do tego stopnia,
że w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego potrafią pokryć zwartym kożuchem zbiornik wodny.
Odcinając dostęp światła i minimalizując mieszanie wody, powodują poważne zakłócenia
w ekosystemie wodnym: wymieranie roślin wodnych produkujących tlen, przyduchę i wymieranie ryb.
Dzięki swojej dużej tolerancji ekologicznej i szybkiemu rozwojowi gatunki inwazyjne często zasiedlają
tereny zdegradowane i ekosystemy o zakłóconej równowadze biologicznej. Regulacja rzek, remonty
dróg, mostów i przepustów, nawożenie ziemi, gruzowiska i dzikie wysypiska śmieci (zwłaszcza
pochodzących z ogrodów) są wektorem do ich silnego rozprzestrzeniania. Raz wsiedlony gatunek
inwazyjny zazwyczaj osiąga sukces kolonizując coraz większe obszary, a im później problem zostanie
dostrzeżony, tym walka z nim jest trudniejsza i dużo bardziej kosztowna.
Niecierpek gruczołowaty przewyższa
rodzimego niecierpka pospolitego
Zwarte łany rdestowca japońskiego skutecznie eliminują rośliny runa
1333102827.327.png 1333102827.328.png 1333102827.329.png 1333102827.331.png 1333102827.332.png 1333102827.333.png 1333102827.334.png 1333102827.335.png 1333102827.336.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin