I wykład
PRAWNO KARNO OCHRONA INSTYTUCJI PAŃSTWOWYCH I SAMORZĄDOWYCH
16.02.2013
Teresa Dukiet-Nagórska
Wymagania informacyjne w sylabusie
Test z kazusami
Kodeks karny na wyklady.
1. Definicja przestępstwa, nie jest określona wprost wyprowadzamy ją z art. 1 KK.
Przestępstwo- czyn zabroniony pzrzez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony.
Czynem na gruncie prawa karnego jest zarówno działanie jak i zaniechanie.
Zaniechanie- bez odwołania do swiata norm jest pojęciem pustym. Możemy umówić o zaniechaniu tylko w odniesniu do obowiązków jakie ciążna na danyych podmiotach. Prawo wymaga działąnia a osoba która dokonuje zaniechania takiego obowiazku nie wykonuje. Obiwązek zaniechania wynika z szeroko rozumianych przeisów prawa i to prawa różnej rangi, poczynając od rangi Konsytyucjynej a kończąc na aktach prawnych najniższej rangi z pośród wymienionych- rozprządzenia. W przyp. adm. rząd i samorż. w grę wchodza akty takze jak: regulaminy organizacyjnej, akty, zaszeregowania, a także jenostkowe związane z aktem powołania do określonego stanowiska czy umowę o pracę, a takze umowa cywilnoprawna może być źródłem takiego obowiazku.
2. Czy można mówić o stanei zaniech, gdy sprawca sam zrodził niebezpieczeństwo. I pytanie czy po stronie sprawcy leży zapobiegnięcie , np. wadliwa decyzja urzędnika- musi podjąć on działąnie zmierzajace do tego by przest nie przerodziało się w uszczerbek.
Czynem w rozumieniu prawa karbnwgo moze być tylko zachowanie czyłowieka , które powoduje ...., czyna wyższa- wyłacza czyn. Jeżeli urzednik nie podejmuje obowiazku żę został skrępowany przez bandyte to nie można mu przedtsawić z tego tytułu zarzutu, bo nie miał mozlwiosc się bronić. A gdy przyłoży sie mu tylko broń do skroni to ma wybrać, - mówimy tu o anormalnej sytuacji- sytuacji w kótrej nie można od człiwieka wymagać by zachowywał się zgodnie sprawa.
Przestępstwo to czyn człowieka obowiazujący przez ustawę w czasie jego popełniene.
Nullum sine lege- nie ma przestępstwa bez ustawy- czyn musi być ujęty jako zabroniony w akcie rangi ustawowej, i musi być granica jco jest dozwolone a co niedozwolone.
Nie można uznać za przestśpstwo zachowania, które jst tylko podobne do zabronionego.
3. Ogólne ramy czynu zabronionego muszą być zawarte w ustawie.
4. Ustawa karna opisująca istotę czynu zabronionego nie może działąć wstecz. Nie można z mocą wsteczną wprowdzić zakazu określonego zachowania, ani też z mocą wsteczną nie można pogorszyć sytuacji prawnej sprawcy. Jednak na gruncie prawa kranego wsytępuje wsteczne działanie ustawy, z reguł czasu międzyczasowego są przypadki występowania ustawy wstecz ale nie moze powodować pogorszenia sytuacji jednostki.
5. Kontratyp:
Opis czynu zabronionego w ustawie okreslamy mianem typizacji, a kontratyp to jest nazwa odnosząca sie do przypadku szczególnego, mianowicie istotą kontratypu jest to, ze z jefneje stronie odpowiada on opisowi ustawowemu czynu zabronionego, ale z drugiej stony popełniony jest w szczególnych okoliznosciach, które zmianają sens społeczny tego czynu. Kontraktyp wskazuje wszycztkie elementy czynu wskazane w ustawie jako zakazane ale posiada też dodatkowe czynności, które zmieniają sens tego czynu.
Z jednej strony mamy zakaz zabiajania, a z drugiej strony poprzez istytucje obrone koniecznej w pewnych przypadkach spowodownie śmiercie człoiwek jest dozwolone.
Kontratyp- to czyn odpowiadajacy opisowi czynu zabronionego, ale pozbawiony bezprawności, a wiec nie będący bezprawnym.
6. Czy zachowanie funkcjonariusza moze być uznane za uzasadnijace obronę konieczną? Czy zachowanie funckjonariusza stanowić moze zamach bezprawny stanowiacy obronę konieczną.
7. Czyn zabroniony musi być społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy:
- ustawodawca musi uzasadnić społeczną szkodliwością wprowadzenie zakazu.
Sędzia też musi oceniać stopień szkodliwości co do konkretnego sprawcy.
Art. 53 należy wymierzyć karę współmierną do stopnia społecznej szkodliwości.
Sędzia nie ma swocody w tej materii- art. 155&2 KK określa kryteria pozwalające na ustalenie stopnia społecznej szkodliwości. Z pośród tych kryteriów wyodrębnia się dwie kategorie:
- okoliczności przedmiotowe,
- okoliczności podmiotwe
zawsze zwiazne z konkretnym czynem będące przedmiotem oceny.
O tym jaka kara musi być wymierzona Xksińskiem musza decydować tylko okoliczności jego popłęnionego cznyu, a nie że wiele ludzi tak samo postępuje i musi dostać taką samą karę.
8. Zawinienie:
O wienie sprawcy mówimy wówczas, gdy istnieją przesłanki pozwalajace na przedstawienie mu zarzutu.
Przesłanki:
- osiągniecie odpowiedniego wieku- odpowiedni pozwiom kondycji psychicznej, gdyż bez osiągnięcia pewnego wieku oraz jednynie przy braku zaburzeń psychicznych można mówić o przypsaniu winy. Osiagalność karna wiże sie z osiągniecie pewnyego stopnia odpowiedzialnoś.c KK przyjumje jako podawtę ukończęsnie 17 lat z chwilą popełnienia czynu. W chwili czynu sprawca musi mieć ukończone 17 lat. Ustawodawca zakłada, ze taka osoba osiągnęła taką dojrzaość która pozwoalla na przypisanie przestępstwa. Od tej graicy są odchylenia: po spełnieniu pewnych przesłanek 15 latego może być pociagnięty do odpowiedzialności.
Gdy przestepstwo popełni 13 to stosuje się środki poprawcze .
- brak niepoczytalności- art. 31 KK, przewiduje wyłączenie bytu przest epstwa z powodu braku winy jeśli człowiek nie moze rozpoznać przyczny popełnia swojego czynu, o ile przyczyna tego jest chroba psychiczna, upośledzenie umysłowe itd.
- możliwość rozpoznania bezprawności podjemowanego zachowania- ustawa dopuszcza usprawniedliowiony błąd co do prawa, a jego wystąpienie powoduje brak co do przest epstwa. Możwliośc przypisania sprawcy winy zalzy też od tego czy znajdował się w sytuacji w kótrej można był od dniego wymagać zachowania zgodnehgo z prawem.
Urzędnik nie realizueje swojego obiwązku ponieważ bandyta przyłożył mu broń do skroni0- taka okolicznoś cstanowi o niemożności postawnienia winy, nie moze go spotkać zarzut z powodu niewymagania przpisów prawa. Ktość popełnia czyn zabroniony rzez ustawę, bezprawny a mimo to nie będzie to przestepstwo gdyż temu człiwekowi nie mozna przypisać winy.
art. 115 ustawaa odróżnia znaczenie przetśpstwa i czynu zbaronionego. Nie ma przestępstwa bez winy. jeśli możemy sprawcy przypisać winę wtedy mogą znaleźć zastoswnaie względem niego właśiwe śroki oddziaływania : kart ( art. 32KK), środki karne ( art. 39 KK), środki probacyjne( związne z wyznaczeniem okresu próby - od art. 66KK).
Natomiast jeżeli mamy niemożność przypisania winy, a wieć sprawca nie popełnia przestepistwa ale czyn zabroniony, wówczad mogą być zastosowane tylko sdoki zabepoieczające - odpisane od art. 93KK.
9. Budowa KK:
Zawiera 3 cześci:
Częśći ogólną- określa zasady odpowiedzialności karnej i stosowania kar, srodków karnych i środków probacyjnych, a takze środków zabezpieczajacych.
Czesc szczególna zaiwra katalog przestępstw i kar.
Opisy czynów zabronionych są w częci szczególnej kodeksu karnego.
Końcowa części ogólnej stanowi tzw. słowniczek ustawowy art. 155 zawiera definicje legalne pojęc wydtrpujacych w kodeksie karnym. np. defincja funkcjonariusza i osobę pełniącą funkcję publiczną- zawsze są w tym samy rozumieniu kk rozumiane.
10. Typizacja czynu zabronionego:
4 ustawowe znamiona czynu zabronionego:
- znamiona okreslające przedmiot zamachu albo ochrony,
- stronę przedmiotową,
- podmiot czynu zabronionego,
- strona podmiotowa czynu.
a) przedmiot ochrony lub przedmiot zamachu- ustawodawca nie ma sowbody we wprowadzaniu na listę czynów zabronionych określonych zachowań. Obowiazuje zasada, ze zakaz musi mieć swoje uzasadnienie- wartość, zarzut prawnych, którego ochronie czyni dany zakaz. Przedmiot ochrony, zamachu to dobro prawne którego ochrnie służy dany nakaz lub zakaz. Zakaz odnosię się do zaniechania.
Przedmiot czynu zabronionego to jest dobro prawne.
Tzw. bezpośredni przedmiot ochrony i rodzajowy przedmiot ochrony:
- bezpośredni - to jst to dobtro prawne którego ochronie służy dany przepis.
- rodzajowy- to dobro prawne którego ochronie służą zepsoły przepisów.
Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych i samorządu terytorialnego.
b) strona przedmiotowa: opisuje czyn i okoliczności czynowi towarzyszące.
Znamiona czynu zabronionego- do znamion strony przedmiotowej zaliczamy znamiona określające czyn i jego skutek, przedmiot wyknawczy albo przedmiot bepośredniego działąnia oraz tzw. okoliczności modalne.
Najstotniejszym elementem strony przedmiotwoej jest opis czynu lub czynów w powiązaniu ze skutkiem, bo ten element musi wystpić w każdej typizacji. Określenie czynu to innymi słowy wskazanie istot nakazu lub zakazu.
Podział związany z dążeniem ustawodwcy w dążeniu do szerszego lub wyżssego .... kryminalizacji.
czasami ustawodawca zwleka z represją karną, aż do momentu, gdy pojawi się coś zagrożonego. ale bywa że chce interweniować wcześniej.
Przestępstwa formalne- bezskutkowe- jest dokonane z chwilą ukończenia czynu zabronionego w ustawie.
Przestępstwa materialne- skutkowe. - doknane jest wówczas, gdy zmiana np. nie w momecie napadniecia przez bandytę, ale np. gdy osoba umrzee po dwuch tygodniach to wtedy jest dokonane przestępstwo zabójstwa. Wiąże sie nie z tym jak się przestępstwa zachował, ale co z tego czynu wyniknęło np. ta śemirć po 2 tygodniach od napadu. Art. 2 KK- odnosi się do tzw. gwaranta- przestępstwo skutkowe moze być popełnione nie tylko przez działąnie, ale także przez zanicheniae o ile na sprawcy ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobieżenia skutkowi. Taką osobę na której osboiwązek ten poczywa nazywa się mianem gwaranta. bierność, zaniechanie moze mieć mieć rózen konsekaencje prawne w zależności od tego czy posługuje się tym gwarent czy inna osoba np.
Kazus:
Jest basen i siedzi jegomosć na ławce czytający gazteę, dalej siedzi ktoś kto je bułk,e, dalje długonoga dziewczyna kórą zachowuje isę ratownika, i jest jeszcze małe dizecko zblizajace się do basenu. dziecko spada do wody i tonie. Nikt nie rusza z pomocą. Wsztscy zachoanili się bierni, ale nie będą w jednakowym sytuacji prawnej ta 3 ospowidzie za nieudzielenie pomocy, zaś ratownik - ciażył na nim szczególny, prawny obowiażek- odpowiedzie za zabójstwo popełnione przez znaiechanie. taka sama bierność jaets taka sama, ale jej ocena prawna bedzie różna. Ratownik odpowie za skutkowe przest epstwo popełniona przez zaniechanie bo jest gwarantem, a pozali odpsowedzą za nieudzielnie pomocy? Przestępstwa sktkowe możgą być popełnione przez działanie lub zaniechanie jeżeli may do czynienia z garantem.
Charakterystyka istoty skutku:
->Przestępstwa naruszjące dobro prawne
-> Przestępstwa narażające dobro prawne na niebepieczeństwo.
Skutek polega na wytworzeniu sytuacji zagrażającej bezpośredniu życiu lub zdrowiu- przestępstwo konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo. Ich istota jest to, ze musimy wykazać komu, jakie i z jaką ... niebepieczeństwo zagrażało.
Przestępstwo skutkowe...... odróżnić trzeba od formalnych przestępst abstrakcyjnego naruszenia na niebezpieczeństwa( np. prowadzenie samochdu w stanei nietrzeźwości). Polega na podjeciu takie go czynu, którego ustawodawca uważa za niepożadany, za nieszkodlwiy nawet jeśli w konkretnej sytuacji ten czynu nikomu nie zagrażał. Stowi odmianę przestepstwa formalnego, to skutkowe przestęptwo adnstracykne.
Przedmio to realiznie istrniejący obiwek na którego sprawca skierowuje swój czyn reazliując zamach na przedmiot ochrony. Przy przsetępwsie przestępstwa zabójstwa jest ochrona życia.
np. pzrestpstwao nawoływania do popłęnia przestepstwa- nie ma tam przedmiotu wykonawczego, jest tam tylko odbiorca nawołania.
(Konstrukja przestępstwa formalnego- jest nim takie pzrestępstwa, które jest dokonane z chwilą ukończenia popełnienienia danego czynu).
Podmiot czynu zabronionego:
- osoba sprawcy; adresata nakzau bądź zakazu.
Wyróżnia się tu przest. powszeche i indywidualne
Powszechen- sprawcamyi moze być każdy z nas, niezaleznie czy jest to kobieta czy mężczyzn itp.
ale są pewne typy czynów zabron, których sprawcyami mogą być ososby o określoncyh właściwościach, są to przestępstwa indywdualne.
Indywidualne dzielą się na:
- właściwe- to takie w przypadku, kótrych cecha sprawcy powoduje, ze określone zachowanie jest zakazane. To samo zachowanie zrealizowane przez inną osobę jest dozwolnone. np. przestępstwa z art. 228KK- pzrstępstwa łapownictwa biernego. "Kto w związku zz pełnioną funckją publiczną ...". To co ja wykonuje sprawia, ze pewnien typ zaborniony nabiera cechą czynu zabronionego.
- niewłaciwe- polegają na podjęciu czynu, który jest zabroniony bez względu na to kto się go dopusic. alr jeśli dopusci sie gomosoba opisana w suatwie to ona odpowiada za typ kwalifikowany albo uprzywilekowany.
" Kto zabija człowieka ..." Typ kwalifikowany - to taki który składa się na wyższy poziom społecznej szkodliwości.
Typ uprzywilewjoany to jest w stosunku do typu .... z racji pewnych cech do czynu sparwcy czyn o mniejszej szkodliwości, czego skutkim jest mniejsza sankcja.np. aboracja popełniana na żądanie ofriary.
czyny niewłaściwe są Albo są typami kwalifikowanymi albo uprzywielejowanymi.
Strona podmiotowa:
- procesy twoarzyszace sprawcy czynowi,
Dzielimy czynu zabrionioe na umyślene i nieumyśle art. 9 KK. Regułą jest odpowiedzialność karna oparta o umyślność, o przestępstwei nieumyslnie można mówić tylko wtedy, gdy ustawa wyraźnie to przewiduje, a zatem milczenie KK na temat strony podmiotwej oznacza, ze sanką katrną objęto tylko czyny umyśle, pomiomo że zdarzają sie czynu nieumyślne.
Przestępstwo zniszczenia rzeczy jest przestępstwem tylko umyślnym!.Np. jeśli w muzemu zrzucimy figure bo był duży ruch to nie popełniamy przestępstwa choć powstała szkoda, ale przez ten duży ruch to zrzucamy a nie umyślnie zrzucamy.
Świadomość : Wola:
- świadomość konieczności popłenia czynu zabronionego
- świadomość ....... popełnienia czynu zabronionego
Kategoria rozróżnienia polega na
Tabelka ( na kartce).
Czy każde przest. zapisane w kodeksie można popełnić z zamiarem bezp i ?
- nie, bo mamy do czynia z przestępstwem kierunkowym-
np. art. 298 kradzieś 289- zabór pojazdu mechanicznego
Jeśli wracam autem z pracy do domu, stawiamy auto na pargingu. Wychodzimy rano auta nie ma. I wiem że nie mamy aut aa ale nie wiemy jakie przest. zostało popełn. Bo nie wieym czy przest. popł przest w celu kradzież tego samochdou czy użył go do krótniego użycia- to mamy przst. z art. 289. Chodzi tutaj o podmiotwy cel tego popełnienia. Przestępstwo kierunkowe moze być popełniony tylko z zamairem bepośrednim.
Nieumyśloność wchodzi w gre wtedy gdy ustawa wyraźnei to przewiduje. Bark umyślonyści gdy przepis o tym nie pisze.
Sprawca przed=iduje możliwość popełnienai cczynu zabronionego, ale ni tego nie cche, ani się nie godzi, ale dochodzi do popełniea czynu zabrononego gdy sprawca naruszył reguły ostrożności wymaganego w danej okoliczności.
lekkomyślonść polega na nieobiektywnei nieostrożnym postępwaniu polega na
Lekkomoślność-.............. polega na bezmyślnośi, sprawca nie przewidywał możliwości popełniena czynu zabronionego a mógł ją przewidzieć.
Pomiot, przedmiot, storona podmiotowa i ...- przy analizie każdej typizacji będziemy robić.
Stadia i postacie zjawiskowych ( stadia i współdziałania)
1. Ustawodawca daje określonym dobrom prawnym ochronę albo w węższym albo w szerszym zakresie. Niektóre są ochranianie w pełnym zakresie (pełny pochód przestępstwo), a drugie sa mniej chrnione
Ogniowo I- zamiar
Ogniwo II- czynności przygotowawcze
Ogniwo III- usiłowanie
Ogniwo IV- dokonanie
Zamiar- tak długo jak długo nie przybieże on postaci uzewnętrznionej tak długo prawo karne się tym nie zajmuje. "Myśli nie podlegają oceną".
Czynności przygotowawcze- ich char. art 16 KK. Budowa tej definicji- jest to deg. czynności przygotowawczych specyficzna gdyż dopuszcza się tam mała analogię, albo analogie zakazowaą. W prawie KK analogia jest zakazana, ale może być tylko wtedy gdy ustawodawca wyraża na nią zgodę. Szczegółowe wylicznenie np. w szczególności gdy...
Art. 16KK
od strony pomiotowej musi wystąpić zamiar bezpośredni,
w szczególności w tym, że celu wchodzi w porozumienie z inną osobą ....
3 rodzaje czyyności przygo:
- personalne,
- intelektualne,
- materialne- polegające na zdobywaniu środków.
Czy wobec powyższego jeśli ktoś kto chce popełnić przestępstwo do którego potrzeb amu jest celność strzału, udaje sie na kurs celów palnych, do celu zabicia osoby stjącej mu z jakiś powodów na przszkodzie. To mamy do czynie a z celowościowym nastawieniem do zabiecia tego celu i podjęcie czyynoć dzięki czemu będzie mu łatwiej sowbowodowć zabójstwo przez uczestnictwo w kursie strzelania z broi palnej.
Ustawodaca przyjmuje regułę, ze czynności przygotowawcze są karane tyko wtedy gdy ustawa wyraźnie to stanowi, a więc czynnoąci przygotowawcze do zabójstwa nie są karalne!
Zaś usiłowanie karalne jest zawsze!
Art. 13 usiłowanie- polega na zmierzaniu ku dokonaniu
strona przedmiotowa- czynności zmierzajaca bezpośrednio ku dokonaiu
strona przedmiotowa: podlega umyślości
Usiłować można takze z zamiarem ewentualnym
Trzeci element usiłowania: to brak dokonania.
Rutynowa kontrola policyjna zatrzymuje samochód. Policjant wsadza głowe do samochodu i widzi dówch jegomosci siedxaccy na tylnim siedzeniu mają czapkę na głowie bandyką, obok nich spoczywa broń palna i plany rozmieszczenia int. alarmowej banku. Policjant nabiera przekonania, ze planowany jest napad na bank. Czy to jest bezkarna czynność przygorowawcza, czy też jest to usiłowanie napdaku na bank, czyli stadium karalne w tym przypadku.
- metodą przyjmującą powszechą akcepctacją, jest metoda polegająca na badaniu stopnia realizowania znamiona czasownikowego. ZNamie to opisuje czyn sprawcy. Zadawane jest pytanie co jeszcze musi się zdarzyć bo nastśpiła realizacja znamienia czasownikowego. " Kto kradnie z włamaniem....". czy każda następna aktywność tych sprawców oznaczać już bedzie włamywanie się?.
- w tym przypadku przygotowaniem nie jest karalne.
Granica między przygot, a usiłowaniem jest metoda wyczerpania znamiona bezpośredniości.
Ustawa kryminalizuje dwie postacie usiłowania- tzw. usiłowanie udolne i usiłowanie nieudolne.
Usiłowanie udolne
Usiłowanie nieudolne art. 13 &2 polega na tym, że sprawca podejmuje zachowanie, które od strony pomiotowej miało doprowqadzić do dokonania ale które od samego początku skazone było wadą o takim chaarakterzee, że ani przez sekundę nie było dokonanie.
Usiłowanie nieudolne jest karalne w Polsce.
...
Aguuul6