Bp Pantelejmon_ prawosławni i katolicy w służbie miłosierdzia.pdf

Bp Pantelejmon: prawosławni i katolicy w służbie

miłosierdzia

Szanowni organizatorzy i uczestnicy.

Bardzo się cieszę z naszego spotkania. Historia stosunków rosyjsko-polskich liczy sobie

ponad 1000 lat. W przeszłości wiele nas dzieliło, wiele było antagonizmów i wzajemnych

pretensji. Przez te 10 wieków między naszymi narodami miały miejsce krwawe wojny,

podziały terytoriów i zagarnięcia władzy. Rosjanie napadali na Polaków, Polacy na Rosjan.

Różnie można patrzeć na te dramatyczne karty naszej wspólnej historii, ale zostawmy to

specjalistom – politykom, historykom i dyplomatom.

W XX wieku – nasze narody połączyły tragiczne wydarzenia – represje ze strony totalitarnych

reżimów. Ruch „Solidarność”, w którym polskie związki zawodowe zjednoczyły się w walce z

reżimem komunistycznym, wywołało ogromny oddźwięk wśród zwykłych ludzi Związku

Radzieckiego. Dlatego, że wówczas my wszyscy cierpieliśmy przez jednego wspólnego wroga –

władzę ateistyczną. Dobrze, jeśli jednoczy radość i zwycięstwo, ale bywa i tak, że łączy

wspólny ból i cierpienie.

Przypomnijmy Katyń, gdzie bez sądu i śledztwa rozstrzelano tysiące niewinnych ofiar

totalitarnego reżimu – i Polaków, i Rosjan. Jak mówi się we „Wspólnym Posłaniu do

Narodów Rosji i Polski”, które zostało podpisane w sierpniu 2102 r. przez

Najprzewielebniejszego Patriarchę Moskwy i Całej Rusi Cyryla oraz przewodniczącego

Konferencji Episkopatu Polski, metropolitę przemyskiego Józefa Michalika: „Reżimy te,

kierując się ideologią ateistyczną, walczyły z wszelkimi formami religijności i prowadziły

szczególnie okrutną wojnę z chrześcijaństwem i naszymi Kościołami. Ofiarę poniosły miliony

niewinnych ludzi, o czym przypominają niezliczone miejsca kaźni i mogiły znajdujące się na

polskiej i rosyjskiej ziemi”.

Według słów Najprzewielebniejszego Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla,

wypowiedzianych podczas uroczystości w Katyniu: „Katyń stał się miejscem wspólnej boleści,

wspólnym miejscem głębokich przeżyć. Nic tak nie zbliża ludzi, jak wspólne cierpienie (…)”.

Dziś, w efekcie przemian politycznych i społecznych, jakie zaszły pod koniec XX w., nasze

Kościoły odzyskały możliwość jawnego wyznawania chrześcijaństwa. A także uczestniczenia w

przeobrażaniu społeczeństwa na zasadach tradycyjnych wartości chrześcijańskich. I chociaż

nie możemy zjednoczyć się w sakramentach, to możemy zjednoczyć się w słusznych sprawach.

Może nas zjednoczyć nie tylko pamięć o tych, którzy cierpieli w przeszłości, ale i pomoc tym,

którzy cierpią teraz.

Przy czym my, Rosjanie, nie musimy zajmować się pomaganiem ludziom w Polsce, a Polacy

nie muszą szukać potrzebujących w Rosji. Możemy, każdy u siebie, pomagać tym, którym źle, i

to nas powinno zjednoczyć. Możemy spotykać się i razem rozwiązywać wspólne problemy

organizacji pomocy tym ludziom. Chociaż potrzebujący należą do różnych narodów, do

różnych wyznań, do różnych kręgów kulturowych, mieszkają w różnych krajach i różnych

warunkach, ale problemy mają takie same. Ubóstwo, choroba, słabość do grzechu, samotność,

rozpacz. Cierpienie i ból różnie się nazywa w różnych językach, ale oznacza to samo, rozumie

się bez słów.

Różnimy się od Kościoła katolickiego w definiowaniu dogmatów wiary, różnie organizujemy

nasze życie kościelne, różnimy się w praktykowaniu modlitwy, wykorzystujemy różne

obrzędy, ale do cierpienia bliźnich odnosimy się jednakowo, zgodnie z Ewangelią, zachowując

jedność w wypełnianiu przykazania: „Miłuj bliźniego swego, jak siebie samego” (Mt 22, 39).

Możemy razem wypełniać dzieło miłosierdzia, wymieniać się doświadczeniami i wzajemnie od

siebie uczyć.

W 2004 r. poznaliśmy i zaprzyjaźniliśmy się z katolicką Wspólnotą św. Idziego, która zajmuje

się działalnością społeczną i dobroczynną w różnych miastach Włoch i w ponad 70 krajach

świata. Wspólnota powstała w 1968 r. w Rzymie i zgromadziła duże doświadczenie w

sprawach miłosierdzia, a zwłaszcza w organizowaniu jadłodajni dla ubogich oraz w pracy z

bezdomnymi. Gdy zaczynaliśmy pracę z potrzebującymi, inspirował nas ten obraz miłości do

bliźniego, jaką uosabia ta wspólnota.

W 2010 r. nasi pracownicy przebywali u was, w Polsce, i zapoznali się z polskimi

doświadczeniami kościelnej działalności społecznej. Np. zaimponował nam rozmiar

tradycyjnych akcji dobroczynnych – „Wigilijna Świeca Miłosierdzia”, kiedy kupując świece,

składa się ofiarę na cele dobroczynne, czy „Wielkopostny Tydzień Miłosierdzia”, kiedy wierni

odkładają do skarbonki pieniądze, które udało im się zaoszczędzić, rezygnując z przyjemności

i zbytku. Te i inne wspaniałe kampanie organizują w Polsce trzy religijne organizacje

charytatywne: „Caritas”, „Eleos” i „Diakonia”, z którymi także zaprzyjaźniliśmy się.

Niestety, w XX w. w Rosji i na całym terytorium, który nazywało się Związkiem Radzieckim,

została przerwana blisko 1000-letnia tradycja chrześcijańskiej posługi miłosierdzia. Tak

naprawdę, to prowadzono ją potajemnie przez pojedynczych działaczy, z których wielu zostało

kanonizowanych jako nowi męczennicy i wyznawcy. Taką była np. św. męczennica Tatiana

Grimble, która całe swoje życie poświęciła pomocy więźniom – wysyłała paczki do obozów,

pisała listy. Pomagała wszystkim, nierzadko zupełnie nieznajomym ludziom. Wydawała

wszystko, co zarobiła.

W czasach represji Rosyjski Kościół Prawosławny został zamknięty w świątyniach i nie mógł

nawet organizować swoich parafian do pomocy potrzebującym. Kościół nie mógł nawet

włączać dzieci do dzieła miłosierdzia. Również wewnątrz, za kościelnym murem, nie było

wolności – prowadzono wnikliwe obserwacje działalności kościelnej i pozaliturgicznej,

inwigilowano tych, którzy przyjmowali Sakrament Chrztu i Małżeństwa. Państwo wtrącało się

we wszystkie aspekty kościelnego życia. Kościelne finanse, ofiarowywane przez wiernych, były

przejmowane przez państwo na tzw. fundusz pokoju.

Obecnie, od ćwierć wieku, Rosyjski Kościół Prawosławny jest wolny. W tych latach społeczna

posługa pojedynczych entuzjastów przekształciła się w zorganizowaną działalność

ogólnokościelną, w której uczestniczą wszyscy członkowie Kościoła – od

Najprzewielebniejszego Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi do ucznia szkoły niedzielnej.

Najprzewielebniejszy Patriarcha Cyryl uczestniczy osobiście w opracowywaniu dokumentów

dotyczących pracy społecznej w Rosyjskim Kościele Prawosławnym, wizytuje społeczne

instytucje – domy dla niepełnosprawnych dzieci, ośrodki rehabilitacji narkomanów i

alkoholików, schroniska dla bezdomnych, inicjuje ogólnokościelne zbiórki środków pomocy

dla ofiar klęsk żywiołowych i sytuacji nadzwyczajnych, uważnie przygląda się, jak w

eparchiach i parafiach pomaga się potrzebującym. Każde osobista prośba o pomoc do

Najprzewielebniejszego Patriarchy Cyryla jest wnikliwie rozpatrywana.

Utworzono Synodalny Wydział ds. Kościelnej Dobroczynności i Społecznej Posługi, który

koordynuje społeczne działania we wszystkich eparchiach. Opracowuje metodykę pomocy

wszystkim potrzebującym, organizuje współpracę ze strukturami państwowymi i

organizacjami społecznymi, zajmuje się szkoleniem kościelnych pracowników społecznych,

wolontariatem i utworzeniem ogólnokościelnego ochotniczego ruchu miłosierdzia. Zadanie

tego wydziału – wszystkie dobre uczynki, wszystkie akty miłosierdzia, które mają miejsce w

Kościele i z jego udziałem. Wydział uczestniczy w pracach nad regulacjami prawnymi.

Konsultowano z nami np. poprawki do projektu ustawy „O podstawach ochrony zdrowia

mieszkańców Federacji Rosyjskiej”, przeciwdziałającej aborcji i ograniczającej zastępcze

macierzyństwo. By Kościół mógł bardziej efektywnie uczestniczyć w życiu społecznym, wydział

zawiera umowy z instytucjami profilowymi.

Na przykład podpisano porozumienie z Ministerstwem do Spraw Nadzwyczajnych, co

umożliwiło dostęp przedstawicieli Kościoła do rejonów klęsk żywiołowych dla koordynacji

pomocy ofiarom. Oprócz tego zawarto umowę z Ministerstwem Zdrowia i i Rozwoju

Społecznego, która stworzyła podstawę prawną utworzenia w państwowych instytucjach

medycznych kaplic. Natomiast porozumienie z Państwowym Komitetem do Walki z

Narkotykami pozwoliło rozpocząć organizację ogólnorosyjskiego systemu rehabilitacji osób

uzależnionych od narkotyków itd.

Specjalną uwagę poświęcamy szkoleniom w działalności społecznej – wydajemy materiały

metodyczne dot. organizacji pracy socjalnej w parafiach, dla wymiany doświadczeń

organizujemy konferencje i zjazdy. Od 2011 r., w ramach wydziału, działa cykl „webinarów”,

bezpłatnych kursów on line, które prowadzą specjaliści wydziału i zaproszeni goście,

reprezentujący różne kierunki służb socjalnych. Uczestnikiem takich szkoleń może być każdy,

kto ma dostęp do internetu. Zajęcia te są bardzo pożądane w regionach: obecnie liczba

aktywnych słuchaczy przekracza 500 osób. Bywa, że rejestruje się kilka tysięcy ludzi.

Większość uczestników seminariów po zakończeniu szkolenia pomyślnie realizuje swoje nowe

projekty społeczne.

Staramy się mobilizować do dzieła miłosierdzia jak najwięcej osób, i to nie tylko

praktykujących wiernych – członków parafii, ale wszystkich chcących pomagać. W ten sposób

Kościół jednoczy wszystkich ludzi dobrej woli, niezależnie od tego, czy uczestniczą oni w

Sakramentach. W szeregach naszych wolontariuszy są ludzie niewierzący i przedstawiciele

innych wyznań. Moskiewska Służba Wolontariuszy „Miłosierdzie” liczy ponad 1000 działaczy.

Podobnych ruchów wolontariackich powstaje w Moskwie coraz więcej. Pojawiają się podobne

organizacje i w innych częściach naszego kraju. Naszym zadaniem jest aktywizowanie służby

miłosierdzia w każdej parafii i angażowanie do spraw miłości i współczucia jak największej

liczby ludzi.

Bardzo się cieszę, że Polska pod względem liczby rozwodów zajmuje jedno z ostatnich miejsc

w Europie. Tak samo jak pod względem liczby aborcji, która praktycznie jest zabroniona

(tylko ze względów medycznych). Liczba urodzeń jest jedną z najwyższych w Europie i z

każdym rokiem wzrasta. W Rosji, niestety, wszystko nie tak. Pod względem liczby rozwodów

zajmujemy II miejsce, a aborcji I. Rozbicie rodziny jest przyczyną większości problemów

społecznych. Dlatego Rosyjski Kościół Prawosławny zwraca szczególną uwagę na problemy

rodziny. W 2011 r. utworzono Komisję Partiarchatu do Spraw Rodziny, Obrony

Macierzyństwa i Dzieci. Komisja zajmuje się popularyzacją wartości rodzinnych, wspieraniem

wielodzietnych rodzin, przeciwdziałaniem aborcji, pomocą samotnym matkom i sierotom.

W listopadzie 2013 r. Komisja opracowała podstawowy dokument „Rekomendacje w

sprawach organizacji pracy kościelnej w dziedzinie wspierania rodziny, obrony macierzyństwa

i dzieciństwa”.

Zebrano w niej propozycje organizowania pracy społecznej na rzecz obrony rodziny, które

mogą być wdrażane w parafiach. Rekomendacje te zostały przyjęte i poprawione przez

Najprzewielebniejszego Patriarchę Cyryla. Zakładają one utworzenie struktury wzajemnej

pomocy rodzin wielodzietnych w parafiach, ośrodków eparchialnych wsparcia rodziny

poradnictwem prawnym, z punktem pomocy rzeczowej przedszkolom, a także utworzenie

miejskich ośrodków ze schroniskami dla kobiet w ciąży, znajdujących się w trudnych

warunkach życiowych, kursami przygotowań do porodu, przedszkolami dla dzieci

niepełnosprawnych i szkołą dla przyszłych rodziców.

Obecnie w Rosyjskim Kościele Prawosławnym na obszarze Rosji działa ok. trzech tysięcy

kościelnych inicjatyw społecznych na rzecz pomocy starcom, inwalidom, bezdomnym,

alkoholikom, narkomanom i innym potrzebującym: 270 zgromadzeń sióstr miłosierdzia, 170

ośrodków rehabilitacyjnych dla alkoholików, 90 dziecięcych schronisk, 80 hoteli socjalnych i

czasowych schronisk, 18 schronisk dla kobiet w ciąży i kobiet z dziećmi, znajdujących się w

trudnej sytuacji życiowej, ponad 30 przedszkoli, 20 obozów rodzinnego wypoczynku, 20

ośrodków pomocy humanitarnej.

Podstawowym zadaniem naszego ziemskiego życia – pomnażać ten dar miłości, jaką dał nam

Bóg (Mt 25, 14–30). W życiu współczesnym, myślę, że zarówno w Polsce, jak i w Rosji, na

pierwszym miejscu są pieniądze, przyjemności, kariera, i tak jakby dla miłości nie ma już

miejsca. Miłość jest na drugim planie, na trzecim, na czwartym, na dziesiątym. Wielu już po

prostu nie umie kochać.

A żeby nauczyć kochać bliźniego, trzeba zejść z torów, po którym poruszają się ludzie podobni

bardziej do tramwajów. W posłaniu do sióstr miłosierdzia Najprzewielebniejszy Patriarcha

Cyryl powiedział, że szkoła miłości to miłosierdzie: „Jeśli będziemy w stanie oddać część

siebie samych, poświęcić swój czas, swoją uwagę, swoją miłość i swoje środki tym, którzy tego

potrzebują, to będziemy i za murami świątyń żyć zgodnie z przykazaniem miłości”.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: