PROGRAM AUTORSKI Buchacz Agata(1).docx

PROGRAM WŁASNY

Wykorzystanie Metody Knillów i bajki terapeutycznej w pracy z dziećmi sześcioletnimi

mgr Agata Buchacz

nauczyciel Przedszkola Miejskiego Nr 40 w Sosnowcu

I. WPROWADZENIE

              Metoda Knillów składa się z dwóch głównych części, są to: "Dotyk i Komunikacja" oraz "Programy Aktywności - Świadomości Ciała, Kontakt i Komunikcja".

Podejście "Dotyk i Komunikacja" jest wynikiem kilkuletnich doświadczeń w pracy z dziećmi i dorosłymi, które mają ograniczone zdolności ekspresji lub maja negatywne  relacje z otaczającym światem. W podejściu tym podkreśla się znaczenie użycia dotyku w rozwoju świadomości interpersonalnej, wrażliwości, komunikacji i jakości związków. Najbardziej wrażliwym kanałem sensorycznym jest skóra dlatego, bodźce, informacje, które otrzymujemy dzięki kontaktowi fizycznemu są szczególnie ważne dla rozwoju człowieka.

Podstawowym założeniem "Programu Aktywności" jest stwierdzenie, że rozwój człowieka uzależniony jest od zdolności do nabywania, organizowania i wykorzystania wiedzy o sobie. Dzięki "Programowi Aktywności Knillów dziecko staje się świadome powiązań pomiędzy własnymi ruchami. Dane jest mu inne niż do tej pory doświadczenie ruchów: zaplanowane i systematyczne. Doświadczenie takich ruchów jak: naciskanie, turlanie przedmiotów, obracanie ich, przekładanie różnych rzeczy z ręki do ręki, wyrzucanie przedmiotów, pocieranie ich. Dziecko musi być świadome wykorzystania swoich rąk, ust, ramion, stóp i całego swojego ciała podczas używania w trakcie codziennych czynności takich jak: ubieranie, jedzenie, kontakt z innymi, zabawy.

Do "Programu Aktywności" dołączona jest specjalna muzyka, która towarzyszy wszystkim wykonywanym czynnościom. Każdy ruch dziecka wspomagany jest przez akompaniament muzyczny, będący sygnałem konkretnej aktywności. Dotyk i ruch, które są podstawą metody Knillów to odłoże rozwoju kontaktu niewerbalnego, wzrokowego a nawet komunikacji słownej.

              Bajki terapeutyczne biorą pod uwagę etapy rozwoju dziecka, jego niepokoje związane z nowymi wydarzeniami i ze zdobywaniem umiejętności, których oczekuje od niego świat dorosłych. Dzieci w kolejnych stadiach dorastania muszą pokonywać różnego rodzaju trudności. Bajki terapeutyczne są skuteczną metodą wspierania ich w stawaniu się samodzielnym i odważnie wchodzącym w życie człowiekiem.

Dziecku jest bardzo trudno mówić o własnych problemach. Często nie potrafi rozpoznawać i nazywać swoich lęków i niepokojów. Boi się również wypowiadać je głośno w obawie przed ich spotęgowaniem.

Utożsamianie się z bohaterem bajki przeżywającym podobny problem przynosi dziecku ulgę i poczucie bezpieczeństwa. Fakt, że podobna sytuacja przydarzyła się komuś innemu ułatwia zrozumienie jej i towarzyszących jej uczuć i emocji. Jest to swoiste pocieszenie i uzyskanie przekonania, że na świecie są ludzie z podobnymi problemami. Poprzez bajki terapeutyczne dzieci otrzymują wzory do naśladowania, które uczą jak radzić sobie z trudnościami
i stają się silniejsze.

Znaczenie terapeutyczne ma również samo spędzanie czasu dziecka
z rodzicami. Podczas czytania bajki dziecko doświadczania poczucia bliskości
i bezpieczeństwa płynącego z obecności rodzica. Rodzic nie musi być terapeutą. Wystarczy żeby kochał i rozumiał swoje dziecko, a także przekazywał mu,
że w życiu zdarzają się wzloty i upadki. Świat w którym żyjemy niesie ze sobą poczucie niesprawiedliwości. Dziecko, które nie wierzy w możliwość powodzenia i szczęśliwego rozwiązania zrezygnuje z wysiłku i nie osiągnie sukcesu. Dzieciom potrzebna jest wiara w siebie i dobro istniejące w świecie. Kiedyś taka wiedza płynęła z legend, mitów, baśni opowiadanych przez starsze, bardziej doświadczone pokolenia. Motywy wielu baśni pokrywają się z dziecięcymi problemami. Psychoanalitycy uważają, że na poziomie nieświadomości dziecko rozpoznaje elementy bajki, które odnoszą się do jego własnego postrzegania sytuacji. Poznanie przeżyć głównego bohatera umożliwia dziecku przemyślenie i doświadczenie trudnych uczuć z pewnym dystansem. Nie budzą już one lęku, ponieważ doświadcza ich również ktoś inny. Powoduje to rozluźnienie napięcia w skutek czego dziecko się odstresowuje i nie wypiera już negatywnych, „zakazanych" myśli i uczuć.

Bajki sprzyjają komunikowaniu się i dają możliwość podjęcia dialogu z własnym dzieckiem. Dziecku zaś pozwalają uczyć się konkretnych postaw w poczuciu własnej niezależności  i we właściwym sobie tempie. Stwarzają też klimat bliskości i intymności z rodzicami. Rodzicom zaś, dodają siły i pewności siebie, które oddziałują pozytywnie na dziecko.

Problemy poruszane w bajkach dotyczą spraw, które dziecko doświadcza w codziennym życiu. Do najczęściej spotykanych należą:

·         nocne koszmary;

·         różnego rodzaju lęki i fobie;

·         pierwsze dni w przedszkolu, szkole;

·         rozwód rodziców;

·         pojawienie się kolejnego dziecka w rodzinie;

·         pobyt w szpitalu;

·         śmierć kogoś bliskiego;

·         ból i cierpienie spowodowane chorobą;

·         nieśmiałość;

·         doświadczanie dokuczania;

·         moczenie nocne;

·         impulsywność i nadpobudliwość;

·         trudność w komunikacji;

·         alkohol w rodzinie;

·         relaksacja.

II. CELE I ZADANIA

Stworzenie warunków do rozwoju społeczno emocjonalnego dziecka, to jedno z ważniejszych zadań przedszkola. Kształtowanie charakteru, wrażliwości moralnej stanowi podstawę pracy wychowawczej.  Dlatego Program autorski " Wykorzystanie Metody Knillów i bajki terapeutycznej" opracowany został z myślą o dziecku, które nie tylko jest podmiotem zabiegów wychowawczych ale bierze w nim czynny udział.

Celem nadrzędnym jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami rozwojowymi, aby osiągnąć wszechstronny jego rozwój.

Celem sesji kontaktu w programie "Dotyk i komunikacja" Christophera Knilla jest stworzenie odpowiednich warunków wspierający rozwój wzajemnej komunikacji. Muzyka nagrana na taśmie podzielona jest na pięć części i trwa około 23 minuty:

·         1 część - muzyka wprowadzająca - 3 minuty

·         2 część - muzyka bardziej rytmiczna - 7 minut

·         3 część - muzyka intensywna melodycznie i rytmicznie - 6 minut

·         4 część - muzyka lżejsza i bardziej melodyjna - 4 minuty

·         5 część - muzyka zamykająca (uspakajająca) - 3 minuty

Celem niniejszego programu własnego jest:

·         wzmacnianie mięśni przykręgosłupowych;

·         wykształcenie odporności emocjonalnej;

·         umożliwienie dziecku poznania siebie i swoich granic fizycznych podczas realizacji z innymi ( bazując na jego emocjach i doznaniach płynących z ciała przy jednoczesnym wyeliminowaniu poczucia lęku, strachu i dyskomfortu);

·         dawanie mu komunikatów, że jest pełnowartościowym partnerem do dialogu i wspólnego działania;

·         pomoc w wytworzeniu obrazu siebie jako osoby działającej, niezależnej od innych i przejmującej inicjatywę;

·         doskonalenie koordynacji dwóch stron ciała;

·         doskonalenie planowania ruchów;

·         nauka orientacji w przestrzeni;

·         poczucie niezależności;

·         kształtowanie dobrej samooceny;

·         kształtowanie stabilności emocjonalnej;

·         uspokojenie, zredukowanie problemów emocjonalnych;

·         redukcja różnego rodzaju lęków;

·         wyciszenie, odprężenie dziecka;

III. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU

Program " Wykorzystanie Metody Knillów i bajki terapeutycznej w pracy z dziećmi sześcioletnimi" realizować będę jako dodatkową formę wspierania rozwoju dziecka podczas jego pobytu w placówce przedszkolnej.

Program otwarty jest na własną inwencję nauczyciela, daje mi możliwość dowolnego korzystania z treści edukacyjnych i opracowania scenariuszy w zależności od rodzaju i aktualnych potrzeb dzieci. Zajęcia prowadzone będą raz w miesiącu po obiedzie. W czasie odpoczynku poobiedniego dzieci będą słuchać bajki terapeutycznej, następnie wraz z nauczycielem szcześciolatki będą mogły wypowiedzieć się na temat jej treści, zachowań bohaterów, ocenić postępowanie postaci występujących w utworze. Na zakończenie zajęć cała grupa będzie uczestniczyć w ćwiczeniach odprężających i wyciszających.

Zajęcia prowadzić będę raz w miesiącu - po obiedzie w grupie "MOTYLKI" - dzieci sześcioletnie.

Czas trwania zajęć:  30-45 minut

Zajęcia odbywać się będą wg scenariuszy opracowanych na podstawie treści edukacyjnych zamieszczonych w dalszej części programu.

Czas trwania programu: rok szkolny 2013/2014.

Kompetencje autora:

·         jestem nauczycielką dzieci sześcioletnich;

·         praca licencjacka pt.; Gotowość szkolna dzieci pięcioletnich;

·         praca magisterska pt.; Wpływ zajęć z elementami dramy na rozwój emocjonalno społeczny dzieci w wieku przedszkolnym;

·         ukończenie szkolenia z Metody Knillów;

·         ukończenie warsztatów pt.; Niwelowanie agresji wśród przedszkolaków"

IV. OPIS OCZEKIWANYCH OSIĄGNIĘĆ DZIECI I SPOSOBÓW DIAGNOZY

Wiek przedszkolny to okres dynamicznego rozwoju społeczno - emocjonalnego, intelektualnego i ruchowego dziecka. To czas, w którym należy przygotować je do roli ucznia, do życia w ustawicznie zmieniającym się świecie, do podejmowania zadań z różnych obszarów działalności człowieka, do pełnienia określonych ról w społeczeństwie, radzenia sobie w sytuacjach stresujących.

Cel ten osiągnę wtedy, gdy dziecko będzie potrafiło wyrażać swoje uczucia, przeżycia, nabędzie umiejętności komunikowania się, współżycia, współdziałania i przynależności do grupy, będzie umiało się wyciszyć, odprężyć, radzić sobie w sytuacjach trudnych i stresujących dla niego, nauczy się przełamywać bariery własnych niemożliwości, osiągnie satysfakcję z własnych działań.

Sprawdzanie nabywanych umiejętności będzie polegać głównie na obserwacji dzieci, czyli gromadzeniu danych drogą spostrzeżeń. Dwa razy w roku obserwację będę notowała w Arkuszu Obserwacji Rozwoju Dziecka w Przedszkolu. Dodatkowo będę prowadziła notatki indywidualnych przypadków - opisując problem zaistniały w grupie i niwelowanie go dzięki zastosowania niniejszego programu.

V. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI

Planując działalność wychowawczo - dydaktyczną w przedszkolu muszę przede wszystkim poznać dziecko, jego potrzeby, problemy, trudności i możliwości. Poznanie to nie jest możliwe bez współpracy z rodziną, która jest podstawowym środkiem wychowawczym dziecka. Współpracując z rodzicami mam możliwość tworzenia jednego spójnego systemu wychowawczego. Współpraca obejmuje różne płaszczyzny, między innymi:

·         wzajemną wymianę informacji;

·         starania o zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju dziecka;

·         oddziaływanie na postawy rodzicielskie;

·         informowanie o postępach realizacji niniejszego programu;

·         integrowanie dzieci, rodziców, nauczycieli.

Systematyczna współpraca z rodzicami, dzielenie się aktualnymi informacjami o

rozwoju dziecka, jak również uzyskiwanie od nich niezbędnych wiadomości i wskazówek staje się podstawą harmonijnego oddziaływania na dziecko.

VI. OPRAWA DYDAKTYCZNA, PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Harmonogram realizacji programu własnego pt.; "Wykorzystanie Metody Knillów i bajki terapeutycznej w pracy z dziećmi sześcioletnimi."