WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI

- EFEKTYWNE DZIAŁAŃIA WSPIERAJĄCE ROZWÓJ DZIECKA

Edukacja i szkoła tworzą system, który odgrywa istotną rolę w życiu społeczeństwa, ułatwia jego działanie. Złożona struktura dzisiejszych społeczeństw wymaga bardziej wyspecjalizowanego kształcenia młodego pokolenia, czego nie mogłaby zapewnić rodzina.

Za świat uczenia się i życia dziecka odpowiedzialne są dzisiaj głównie dwie, uważające się za względnie autonomiczne, instytucje: rodzina i szkoła. Szkoła- pojęcie pochodzi z języka greckiego; schole-znaczy tyle, co spokój, czas przeznaczony na naukę. Współcześnie jest to instytucja oświatowo-wychowawcza koncentrująca się na realizowaniu celów i zadań kształcenia, wychowania oraz opieki szkolnej dzieci, młodzieży i dorosłych.

Współpraca dwóch najważniejszych środowisk wychowawczych, domu i szkoły jest podstawą właściwego rozwoju dziecka i warunkiem sukcesu dzieci i młodzieży.  Podstawową formą współpracy szkoły z rodziną ucznia jest efektywny przepływ informacji  rodzic-nauczyciel. Bezpośredni kontakt pozwala na wzajemna poznanie się i zrozumienie potrzeb, problemów i oczekiwań wobec siebie nawzajem. Nic nie zastąpi stałego kontaktu i rozmów. We wzajemnych kontaktach ważne jest, aby rodzice i nauczyciele byli sprzymierzeńcami. Tylko razem można stworzyć właściwy klimat wychowawczy. Rozwój młodego człowieka przebiega właściwie, gdy relacje pomiędzy nauczycielami i rodzicami wspomagane zaufaniem, zgodnością celów. Podstawowym problemem rodziców i wychowawców jest kształtowanie właściwych wzorców zachowań dzieci i młodzieży. To rodzice zapewniają dziecku zaspokojenie podstawowych potrzeb i umożliwiają nabywanie różnorodnych doświadczeń, będących podstawą życia i rozwoju. Od charakteru ich oddziaływań, stosowanych przez nich metod oraz form zależy w dużej mierze, to jak będzie przebiegał rozwój dziecka.

Trudności  we współpracy, a przykładowe postawy  rodzica

Rodzic wszystko wiedzący

Rodzic nadopiekuńczy

Rodzic kłopotliwy

Rodzic policjant

Rodzic wspierający dziecko

Rodzic obojętny

Rodzic agresywny

Doświadczenie wykazuje, że najwięcej trudności przynosi współpraca z rodzicami dzieci,  które mają trudności w nauce. Spowodowane jest to tym, że rodzice np:

·         boją się, że nie będą wysłuchani,

·         nie mają już siły na wysłuchiwanie skarg na brak postępu w nauce lub w zachowaniu,

·         czują, że nie są potrzebni w szkole

·         sami mieli podobne, jak ich dziecko doświadczenia,

·         doświadczyli negatywnych kontaktów z nauczycielem nieprofesjonalistą,

·         są przeświadczeni, że szkoła znowu od niego coś chce a on taki zapracowany,

·         wolą się nie wychylać, bo dla jego dziecka może być przez to gorzej,

·         wierzą, że jego dewiza to,, jakoś musi przetrwać

Przeszkody powstałe ze strony nauczyciela w dobrym  kontakcie z rodzicem to np:

·         trudności w oddzieleniu ról nauczyciela i osoby prywatnej

·         brak wiary w możliwość zmiany

·         brak kompetencji do pracy z dorosłymi

·         poczucie niedocenienia przez rodziców

·         preferowanie niektórych rodziców (często majętnych)

·         przenoszenie osobistych problemów na teren szkoły

·         przeświadczenie, że zasadniczym zdaniem nauczyciela jest nauka a nie wychowanie

Pozyskanie rodzica do pracy z dzieckiem jest działalnością podstawową. Tylko rodzic może dokonać pewnych zmian w najbliższy otoczeniu dziecka,

Formy współpracy

Właściwa współpraca z rodzicami może okazać się wielką pomocą w likwidowaniu trudności w nauce i zachowaniu własnego dziecka. Współpraca szkoły i rodziców może przejawiać się w następujących formach:

·      Kontaktowanie się rodziców z nauczycielem (rozmowy, korespondencja);

·      Uczestnictwo i współorganizacja imprez klasowych, szkolnych;

·      Świadczenie usług, praca na rzecz klasy, szkoły:

·      Wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych, dydaktycznych;

·      Oferowanie gotowości współpracy, popieranie akceptacja pracy nauczyciela;

·      Praca wyrównawcza z dzieckiem pod kierunkiem nauczyciela;

·      Uzgadnianie wspólnego postępowania, współdecydowanie z nauczycielem o planach wobec dziecka;

·      Wspólne określanie zdolności dziecka;

·      Pomoc w realizacji zamierzeń edukacyjnych nauczyciela;

·      Udzielanie szkole wsparcia finansowego;

·      Praca w radzie klasy, szkoły, komitecie rodzicielskim.

Wymiana informacji

Przy współpracy szkoły i rodziny niezbędna jest wymiana informacji. Szkoła może informować rodziców o:

·      celach i zadaniach wychowania i opieki nad dziećmi i młodzieżą w szkole oraz warunkach ich realizacji;

·      stanie potrzeb w zakresie opieki i wychowania w środowisku i udziale szkoły w ich rozpoznawaniu;

·      prowadzonych pracach nad doskonaleniem pracy szkoły;

·      osiągnięciach w zakresie pracy dydaktyczno – wychowawczej i opiekuńczej, ich uwarunkowaniach, napotykanych trudnościach i sposobach ich przezwyciężania;

Szkoła powinna również otrzymywać informacje od rodziców w zakresie:

·         warunków i organizacji życia dzieci w domu i najbliższym otoczeniu;

·         stanie opieki i wychowania w domu, trudnościach w tym zakresie,

·         stosowanych formach i metodach; własnych pomysłach dotyczących usprawnienia działalności opiekuńczo-wychowawczej szkoły itp.

              Niezwykle pożądane są wzajemne działania wspomagające rodzinę i szkołę. W tym zakresie szkoła może:

·         udzielać porad, w jaki sposób organizować życie w rodzinie;

·         pomagać w rozwiązywaniu trudności wychowawczych; rozwijać formy edukacji pedagogicznej dla rodziców w szkole;

·         kierować dzieci do placówek specjalistycznych; organizować formy zajęć wolnoczasowych wspólnych dla rodziców i ich dzieci itp.

·          

Natomiast rodzice w tym zakresie mogą wspomagać szkołę poprzez :

·         włączenie się do diagnozy potrzeb pracy opiekuńczo-wychowawczej w środowisku;

·         rozbudzaniu zainteresowań całej społeczności lokalnej sprawami edukacji dzieci i młodzieży;

·         udzielaniu pomocy szkole przy ustalaniu zadań w zakresie kształcenia i opieki, a także opracowywaniu planu ich realizacji.

Obecnie dom rodzinny nie zawsze wspomaga w rozwoju emocjonalnym dziecko, co ma swoje konsekwencje w zachowaniach uczniów i szukania wsparcia wśród grup rówieśniczych, nierzadko destruktywnych. Wiele rodzin wykazuje dysfunkcje i patologie społeczne, brak umiejętności komunikowania się z dorastającymi i buntującymi się nastolatkami. Pogłębiający się kryzys wartości u młodzieży oraz brak ideałów i autorytetów powoduje wzrastające tendencje do działań niezgodnych z normami przyjętymi przez społeczeństwo.

Przyczyn, które mogą prowadzić do powstawania nieakceptowanych społecznie zachowań wśród młodzieży należy upatrywać w indywidualnych właściwościach jednostki oraz w trzech podstawowych środowiskach mających wpływ na wychowanie młodych ludzi, do których należą: dom rodzinny, szkoła, grupa rówieśnicza.

Wśród pojawiających się, nieakceptowanych społecznie zachowań u młodzieży można wyróżnić:

1) palenie tytoniu, picie alkoholu, wulgaryzm, przemoc;

2) zachowania charakterystyczne tylko dla tej grupy wiekowej, tj. wagary, przedwczesne współżycie seksualne;

3)działania przestępcze i narkomanię.

              Aby przeciwdziałać pojawiającym się patologiom w zachowaniach dzieci i młodzieży, konieczne jest współdziałanie rodziny i szkoły w zakresie podejmowanych działań, które byłyby realizowane jednakowo przez rodziców i szkołę.

Oczekiwania rodziców:

·         wobec nauczyciela: kompetencja w nauczanym przedmiocie

·         wobec szkoły, czy szkoła zapewni prawidłowy rozwój dziecka

·         co do bazy szkolnej – prawidłowe i najlepsze wyposażenie

·         poprawne relacji nauczyciela z ich dzieckiem

·         właściwe postrzeganie miejsca samych rodziców w szkole

Przykład małej recepty na dobrą współpracę

1.                   Stworzenie dobrych warunków do rozwoju

2.                   Osoby wspomagające rozwój:

·         posiadają właściwy systemu wartości,

·         są wzorem do naśladowania

·         stosują normy etyczne istotne w sytuacji wspomagania i akceptowanych społecznie

·         podejmują odpowiedzialność za zachowanie własne i wspomagającego.

3.                  Zasady ważne w kontaktach z rodzicami:

·         pozytywnej współpracy

·         partnerstwa

·         jedności oddziaływań

·         systematycznej współpracy

·         dobrej komunikacji

4.                  Warunki dobrej współpracy

·         Nawiązanie kontaktu z rodzicem

·         Odrzucenie  własnych uprzedzeń

·         Być zawsze gotowym na kontakt z każdym rodzicom.

·         Przekonanie, że efektywność współpracy zależy od obu stron.

·         Przyznanie rodzicowi takich samych praw, jakie sami chcemy mieć

·         Tworzenie przyjaznej atmosfery np. rozmowa w odpowiednim pomieszczeniu

·         Angażowanie do współpracy wszystkich rodziców.

·         Przyjmować krytykę rodzica i spokojnie ją analizować

·         Być otwartym na nowe propozycje.

·         Wprowadzać zmiany na korzyść ucznia po dyskusji z rodzicem.

·         Itd.

Współpraca postrzegana jako partnerstwo.

   O stylu partnerskim mówimy wtedy, kiedy w kontaktach wzajemnie uwzględnia się osobowość partnera, jego doświadczenie, zasób wiedzy. Sposób komunikowania się jest ukierunkowany na efektywność wymiany informacji, a nie na zaspokojenie własnych ambicji czy wykazanie swoich racji. Aby porozumienie było skuteczne, jest niezbędne możliwie dobre poznanie się rozmówców. Proces współdziałania nauczyciela z rodzicami przebiega w warunkach interakcji. Polega on na wzajemności brania i dawania: w procesie komunikowania się zajmowania raz pierwszej (inicjującej), a kiedy indziej drugiej (przyjmującej) pozycji; nie jest to jednak wymiana usług, ale świadome działanie w uzgodnionym kierunku. Porozumiewanie się nie może polegać na narzucaniu przez jednego z partnerów swojej linii działania, ale na jej wspólnym konstruowaniu.

Nauczyciel reprezentujący:

·         styl autokratyczny komunikuje się z klasą jednostronnie: jest wyłącznie nadawcą, często zapominając o odbiorcy. Jest to bardzo niekorzystna postawa dla porozumiewania się.

·         demokratyczny styl pracy - zachowania sprzyjają komunikacji dwu- i wielostronnej. Jest to najbardziej pożądany styl wzajemnego kontaktowania się, który respektuje potrzeby obu partnerów. Chociaż należy też uwzględniać osobowość partnera, ponieważ różni ludzie wymagają różnego podejścia.

Sposoby porozumiewania się z rodzicami

·      jednokierunkowy: od nauczyciela do rodzica (

Nauczyciel jest nadawcą informacji, a rodzice jej biernymi odbiorcami.

·      dwukierunkowe 

·      wielokierunkowe

W...