5.11
koenzymy
niedobory witaminy PP - nadmierne spożyce słodyczy, objawy podobne do ADHD
· FAD (dinukleotyd flawinoadeninowy) AMP+ryboflawina/wit.B2 [nukleotyd z rybitolem i pierścieniem izoalloksazyny (flawina)]
o Awitaminoza: zmęczenie, pękanie warg, zmiany zapalne języka
o Współpracuje z dehydrogenazą bursztynianową
o Jeżeli enzym wymaga koenzymu - katalizuje on jedną reakcję
· KWAS LIPONOWY
o Koenzym oksydoreduktaz i transferaz
o Uczestniczy w oksydacyjnej dekarboksylacji 2-oksokwasów
o Disulfidowa pochodna kwasu oktanowego
o Kowalencyjnie związany z białkiem enzymów (sukcynylotransferazy lub acetylotransferazy)
· UBICHINON (koenzym Q)
o Koenzym oksydoreduktaz
o Ruchomy przenośnik elektronów w łańcuchu oddechowym
o Grupy metoksylowe - OCH3
· HEMINY KOMÓRKOWE (tetrapirole)
o Żelazoporfiryny (4 pierścienie pirolowe połączone mostkami metinowymi)
o Wbudowany atom żelaza (wiązania koordynacyjne) - przyjmuje i oddaje elektrony (w odróżnieniu od hemu w hemoglobinie)
o Niebiałkowa część cytochromów (transport elektronów, detoksyfikacja)
o Mogą stanowić grupę prostetyczną oksydaz (peroksydazy katalazy)
· Kobalamina (B12) - gr. prostetyczna
o Przegrupowania wewnątrzcząsteczkowe
o Metylacja
o Redukcja rybonukleotydów do deoksyrybonukleotydów
o Wytwarzana wyłącznie przez drobnoustroje (drożdże)
o U zwierząt gromadzi się w wątrobie
o Niedobory kobalaminy prowadzą do niedokrwistości złośliwej, najlepszym źródłem kobalaminy jest wątroba - wegetarianizm to zło
· PIROFOSFORAN TIAMINY (TPP)
o pochodna witaminy B1 (tiaminy)
o Przemiany fragmentów węglowych
o Dekarboksylazy (liazy)
o Transketolazy (transferazy)
o Niedobór wit. B2 powoduje beri-beri, czyli oczopląs, zmęczenie, zaburzenia pamięci, osłabienie, depresja i niewydolność krążenia
· FOSFORAN PIRODYKSALU (PLP)
o Bierze udział w przemianach aminokwasów
§ Dekarboksylacji
§ Transaminacja
§ Izomeryzacja
o Niedobór witaminy B6
§ Zaburzenia w działaniu układu nerwowego: drgawki, depresja, apatia, bezsenność, objawy padaczkowe, zmniejszona odporność, stany zapalne skóry, nudności
o Maksymalna dawka dla człowieka dorosłego dzienna: 100mg - wit. B6 jest toksyczna dla organizmu
o Nadmiar prowadzi do zwyrodnien układu nerwowego
· ATP (adenozynotrifosforan)
o Klasa: transferazy, podklasa: kinazy
R-OH + ATP -> R-O-P + ADP
R-OH + ATP -> R-O-P-P + AMP
o Klasa: ligazy
§ Syntetaza aminoacylo-tRNA
§ przenoszenie aktywnych aminokwasów na tRNA
· KOENZYM A (CoA-SH)
o 3,5-bisfosforan adenozyny + fosforan kwasu pantotenowego, w tym beta-alanina + cysteamina
o Kwas pantotenowy (wit. B5) pierwsze oznaki niedobiru to bóle i sztywność w stawach, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, bla bla
o Koenzym A bierze udział w przenoszeniu jednostek dwuwęglowych
· KWAS ASKORBINOWY (witamina C)
o Syntyzowana przez rośliny i niektóre zwierzęta
o Kofaktor hydroksylazy prolinowej i lizynowej
o Niezbędny do enzymatycznej reakcji hydroksylacji tych aminokwasów we włóknach kolagenu
o Bierze udział w hydroksylacji wielu związków np. aromatycznych DOPA-miny do noradrenaliny, przekazując 2H+ i 2e- na tlen
o Uczestniczy w regulacji potencjału oksydacyjnego w komórce
o Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę C wynosi 50-75 mg
o Kwas dehydroaskorbinowy - forma odwodniona kwasu L-askorbinowego
o Za właściwości biologiczne odpowiedzialne jest ugrupowanie endiolwe (C=C) zdolne do przyjmowania lub oddawania elektronów
o Objawem niedoboru jest szkorbut - niedostateczny poziom hydroksylacji proliny we włóknach kolagenu, hydroksyprolina powoduje tworzenie wiązań wodorowych pomiędzy helisami, co zwiększa temp topnienia tego białka z 24 (kolagen wadliwy) do 58 st.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
· Witamina A (grupa związków chemicznych - A1- retinol i A2 - 3,4-didehydroretinol)
o Pochodna karotenów, głównie beta
o aktywność witaminy A wykazują te związki, które w swojej budowie zawierają układ beta-jononu
o Jest czynnikiem wzrostowym : rozwój i zróżnicowanie komórek zwierząt (kostne i nabłonki), procesy widzenia
o Niedobór witami A powoduje kurzą ślepotę
· Witamina D (D2-kalcyferol i D3-cholekalcyferol)
o Należy do grupy związków sterydowych
o Funkcją witaminy D jest regulacja metabolizmu wapnia
Prowitaminy D: ergosterol i 7-dehydrocholesterol (obydwie powstają z lanosterolu, ten zaś ze skwalenu) przekształcane są do formy aktywnej - kalcyferololu przy udziale promieniowanie UV i temperatury.
- krzywica - niedobór światła słonecznego
- toksyczne produkty uboczne metabolizmu wit. D (suplementacja żywności w wit. D + nadmiar UV)
xkathyx249