PRAWO RZYMSKIE spadkowe (1).doc

PRAWO RZYMSKIE

Prawo spadkowe.

Jakie były podstawy do powołania do spadku? Na jakiej podstawie można było stać się spadkobiercą?

1. Na podstawie testamentu sporządzonego przez testatora (dziedziczenie testamentowe)
2. Dziedziczenie beztestamentowe.

Testament: czynność prawna jednostronna, w której testator wyznacza osobę co najmniej jednego dziedzica. Wola testatora może być zmieniona aż do chwili jego śmierci a skutki prawne wywołuje po śmierci osoby dokonującej oświadczenia.

Testamentio factio activa – testamentio factio passive

W testamencie musiały znajdować się konkretne zapisy:

1. ustanowienie osoby dziedzica. Spadkobierca musi istnieć w chwili sporządzania dokumentu. Dziecko poczęte nienarodzone mogło objąć spadek jeśli urodziło się żywe.
2. Substitucio (podstawienie) – podstawienie spadkobiercy – najczęściej wykorzystywano
   substitucio vulgato gdyby dziedzic nie mógł lub nie chciał przyjąć spadku to spadek obejmował substytut. Można było ich wielu ustanawiać.
   Substitucio pupilaris – testator ustanawia substytuta dla swojego niedojrzałego dziecka, gdy on osiągnął pełnoletniość substytucja ta wygasała
   Substitucio quasi pupilaris – dla chorego umysłowo, ustanawiało się mu substytuta do czasu powrotu do zdrowia umysłowego
3. Wydziedziczenie exheredatio – synów pozostających pod władzą ojcowska należało ustanowić dziedzicami lub wydziedziczyć. W czasach justyniańskich należało dopiero podawać powody wydziedziczenia (było ich 14 i 8).
4. Zachowek -  ¼ z dziedziczenia beztestamentowego do czasów Justyniana. On podniósł jego wysokość do 1/3  (lub nawet ½  jeśli spadkodawca miał więcej niż 4 dzieci). Prawo do zachowku mieli zstępni (którzy nie otrzymali ..), jeśli ich nie było to wstępni a jeśli ich nie ma to rodzeństwo. Skarga o uzupełnienie zachowku actio act suplenda legitimam.
5. Legaty: windykacyjny (spadkodawca zapisuje rzeczy których był właścicielem firydalnym), damnacyjny (zapis rzeczy należących do osób postronnych) tworzy on zobowiązanie między dziedzicem a legatariuszem. Lex falcydia (40 r.p.n.e.) kwarta falcydyjska – postanawiała że dziedzicowi ma być pozostawiona co najmniej ¼ czystego spadku (po odliczeniu kosztów związanych z urządzeniem pogrzebu), sinendi modo  (rzeczy swoje lub spadkobierców); legatum per preaceptionem

Testament holograficzny (V w ne) – nie wymagał obecności świadków, opatrzony własnoręcznym podpisem testatora.

Dziedziczenie w sui heredes (zona dzieci) tylko w linii meskiej.

Sui Iris

Alinie Iris

Unde liberi

Unde  ….

Unde cognate

Wymien legaty.

Zobowiązanie obligatio - Stosunek prawny którego istota polega na tym ze jedna ze stron zwana wierzycielem może domagać się od drugiej strony zwanej dłużnikiem spełnienia świadczenia a dłużnik powinien je spełnić.

Na jakiej podstawie wierzyciel może wiązać spełnienia świadczenia od dłużnika:

Kontrakty:

1. realne – pożyczka, depozyt, użyczenia, zastawniczy
2. konsensualne – kupno/sprzedaż, najem, spółka, zlecenie
3. werbalne (słowne) – za pomocą określonych słów
4. literalne (pisemne) –

Delikty prawa cywilnego: kradzież, zniewaga, rabunek, bezprawne wyrządzenie szkody w cudzym majątku.

Delikty prawa pretorskiego: groźba, podstęp, gorszenie cudzego niewolnika, działanie na szkodę wierzyciela.