10. Zakres stosowania spycharek.doc

10.              ZAKRES STOSOWANIA SPYCHAREK

Główne przeznaczenie spycharek to realizacja robót ziemnych w procesach budowlanych, gdzie zachodzi konieczność użycia ciągników o dużej sile naporu i pociągowej. Do robót tych zaliczamy:

Ø            oczyszczanie terenu;

Ø            wyrównywanie terenu;

Ø            wyrównywanie i profilowanie nasypów;

Ø            zasypywanie wykopów i instalacji;

Ø            obsypywanie budowli i fundamentów;

Ø            wykonywanie wykopów i przekopów;

Ø            wykonywanie nasypów;

Ø            ścinanie zboczy na stokach i skarp;

Ø            spulchnianie gruntów spoistych;

Ø            zagęszczanie spulchnionych gruntów;

Ø            ładowanie gruntów technicznych na środki transportowe;

Ø            współpracowanie z innymi maszynami.

Poza robotami ziemnymi ciągniki bazowe spycharek, ze względu na ich dużą siłę pociągową i naporu, wykorzystywane są w:

Ø            transporcie – holowanie lub popychanie innych maszyn lub sprzętu;

Ø            rolnictwie – obsługa ciężkich maszyn rolniczych;

Ø            leśnictwie – karczowanie, transport, załadunek drewna;

Ø            kamieniołomach – ściąganie lub spychanie bloków skalnych;

Ø            budowie instalacji przesyłowych – układanie rurociągów;

Ø            gospodarce komunalnej – odśnieżanie, wysypiska odpadów.

10.1. OCZYSZCZANIE TERENU

Przed rozpoczęciem zasadniczych robót ziemnych w procesach budowlanych powierzchnia terenu powinna być oczyszczona z wszelkiego rodzaju przeszkód i zanieczyszczeń, które są przesuwane poza granice terenu wytyczonego. Oczyszczanie jest realizowane na I lub II biegu podczas jednego przejścia spycharki.

Usuwanie cienkich drzew (rys. 10.1a) odbywa się przy zastosowaniu dwóch operacji roboczych:

I.              - włączenie I biegu, podniesienie lemiesza możliwie wysoko, powolne podjechanie i oparcie lemiesza na o drzewo, stopniowe zwiększanie nacisku do momentu przewrócenia drzewa;

II.           - wycofanie spycharki, opuszczenie lemiesza, zgłębienie pod korzenie i karczowanie pnia.

Usuwanie cienkich drzew (rys. 10.1b) o średnicy ponad 25 cm obywa się przy zastosowaniu pięciu operacji (oznaczenie cyframi rzymskimi):

              I-III. - podkopanie drzewa z trzech stron w celu zerwania korzeni;

IV.        - przewrócenie drzewa;

V.           - karczowanie pnia (jak na rys.1a).

Rys. 10.1. Usuwanie drzew: a) cienkich, b) grubych

Ze względów bezpieczeństwa i reakcję korzeni, przewracanie drzewa powinno odbywać się na stronnie zerwanych korzeni. Zachowując szczególne środki ostrożności, w celu ułatwienia jego przewrócenia, można rozkołysać koronę drzewa.

W sytuacji, gdy zastosowanie powyższych operacji nie daje oczekiwanych rezultatów lub napotyka trudności techniczne, celowe jest wykonanie jednostronnego nasypu w pobliżu pnia dla zwiększenia wysokości przyłożenia lemiesza - niezależnie od podkopania pnia z czterech stron (rys. 10.2). Względnie można zastosować linę i ciągnik. Wysokość zamocowania liny (1-3m) zależy od grubości pnia drzewa. Ze względów bezpieczeństwa należy pamiętać o zastosowaniu dostatecznie długiej liny.

Przed rozpoczęciem usuwania drzewa operator powinien ustalić kierunek obalania, uwzględniając:

Ø            kierunek nachylenia drzewa;

Ø            przewagę konarów;

Ø            kierunek wiatru;

Ø            usytuowanie drzewa (w pobliżu drogi, napowietrznej linii energetycznej lub telefonicznej;

Ø            infrastrukturę podziemną (sieć wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa, energetyczna, telefoniczna, itp.).  

Rys. 10.2. Usuwanie drzew za pomocą liny

              Karczowanie mniejszych i starych pni może odbywać się przez bezpośredni nacisk lemiesza przyłożonego możliwie najwyżej. Większe pnie powinny być uprzednio podkopane z czterech stron (rys. 10.3a). W tym przypadku celowe jest przechylenie lemiesza w płaszczyźnie pionowej.

Rys. 10.3. Karczowanie pni: a) bezpośredni nacisk lemiesza, b) za pomocą wideł, c) za pomocą wciągarki

Jeżeli zakres robót związanych z karczowaniem obejmuje znaczną ilość pni, celowym jest zastosowanie specjalnych wideł zamontowanych zamiast lemiesza (rys. 10.3b). Widły zagłębia się pod korzenie zwiększając siłę naporu bez włączania mechanizmu podnoszenia. Po poderwaniu pnia włącza się podnoszenie.

Do masowego karczowania mniejszych pni można użyć wciągarki o dużej sile uciągu. Istotnym jest sposób założenia liny, która powinna obejmować pnie na całym obwodzie. Sposób założenia liny i kolejność wyrywania poszczególnych pni przedstawiono na rys. 10.3.c

10.2. WYRÓWNYWANIE TERENU I NASYPÓW

              Wyrównywanie polega na ścinaniu nadmiaru gruntu na wzniesieniach (nadmiarach) i rozścielania jej w miejscach występowania obniżeń (niedomiarach).

Formy wyrównywania:

Ø            niwelacja terenu – wykonanie płaszczyzny;

Ø            profilowanie – nadanie wyrównanej powierzchni odpowiedniego kształtu.

Podczas wyrównywania terenu pofałdowanego obowiązuje przestrzeganie zasad pracy spycharek na pochyłościach terenu – odspajanie i przemieszczanie z godnie ze spadkiem terenu (rys. 10.4). Opróżnianie lemiesza powinno obywać się cienką warstwą na całej długości obniżeń. Stwarza to lepsze warunki zagęszczania gruntu podczas kolejnych przejazdów spycharki.

Rys. 10.4. Wyrównywanie terenu pofałdowanego

Podczas przejazdów w kierunku wzniesienia spycharka ma podniesiony lemiesz. Podczas wyrównywania terenu spycharka przesuwa się stale do przodu, ograniczając do minimum liczbę zmian kierunku jazdy. Nawracanie powinno odbywać się tylko na początku i końcu odcinka wyrównywanego. Po dojechaniu do końca spycharka nawraca i w przeciwnym kierunku powtarza proces wyrównywania.

Jeżeli nierówności terenu są niewielki należy stosować małe szybkości ruchu roboczego przy dokładnym prowadzeniu lemiesza. Zasada ta również obowiązuje przy ostatecznym wykańczaniu powierzchni. W celu dokładnego wygładzenia powierzchni (budowa lotnisk polowych, dróg, placów) wskazane jest włóczenie lemiesza w czasie przejazdów powrotnych. 

W sytuacji gdyby ukształtowanie terenu wskazywało konieczność przesuwania gruntu w kierunku bocznym, wówczas celowe jest zastosowanie spycharki z lemieszem skośnym.

Podczas wyrównywania nasypów, z koniecznością przesuwania gruntu w kierunku jazdy, spycharkę należy prowadzić powoli z tak ustawionym lemieszem, aby pod gąsienicami pozostawała warstwa urobku odpowiedniej grubości (rys. 10.5). Umożliwia to dość dokładne wyrównanie usypiska już po jednokrotnym przejściu spycharki. W kolejnym etapie następuje wykańczanie powierzchni, łącznie z włóczeniem lemiesza (w razie konieczności).  

Rys. 10.5. Wyrównywanie nasypu

              Jeżeli zachodzi konieczność rozgarniania gruntu na boki w celu właściwego ukształtowania nasypu, celowe jest użycie spycharki ze skośnie ustawionym lemieszem (rys. 10.6-7). W początkowej fazie wyrównywania spycharka rozpoczyna rozgarnianie od krawędzi usypiska, przesuwając grunt w kierunku od jego osi. W dalszej fazie, zbliżając się kolejnymi przejściami (obustronnie) do osi usypiska, rozgarnia grunt od jego osi, do momentu właściwego uformowania nasypu. Przy takim sposobie spycharka przesuwa się stale ruchem roboczym do przodu, a straty czasu występują jedynie na początku i końcu odcinka pracy podczas wykonywania nawrotów.

Kolejne fazy profilowania nasypu spycharką uniwersalną z lemieszem ustawionym skośnie i przechylonym pod odpowiednim kątem do poziomu przedstawiono na rys. 6.

Rys. 10.6. Kolejne fazy profilowania nasypu

Rys. 10.7. Wyrównywanie niskiego nasypu

Podczas wyrównywania korony wysokich nasypów oraz podczas pracy na zwałowiskach i usypiskach występują szczególnie niebezpieczne warunki pracy. Należy przestrzegać następujących zasad:

Ø            przy spychaniu gruntu na skarpę kierunek ruchu spycharki, w każdym miejscu, powinien być prostopadły do stycznej krawędzi skarpy (rys. 10.8);

Ø            nie należy zbytnio zbliżać się do skarpy – grunt należy spychać na skarpę pośrednio gruntem znajdującym się na lemieszu (rys. 10.9);

Ø            grunt na skarpie należy nieznacznie spiętrzać, uwzględniając jego osiadanie i możliwość  powstawania osuwisk (rys. 10.9).

Rys. 10.8. Sposób dojeżdżania do skarpy podczas spychania urobku

Rys. 10.9. Sposób spychania gruntu na skarpę nasypu

10.3. ZASYPYWANIE WYKOPÓW I OBSYPYWANIE BUDOWLI

Zasypywanie wykopów wąskoprzestrzennych o małej głębokości (pod instalacje gazowe, wodociągowe, kanalizacyjne, itp.) może odbywać się różnymi sposobami w zależności od zastosowanej spycharki.

Zasypywanie, przy zastosowaniu spycharek z lemieszem czołowym, może odbywać się ruchem:

Ø            prostopadłym do osi wykopu (rys. 10.10a);

Ø            pod kątem 45° do osi (rys. 10.10b).

Praca spycharki ustawionej pod kątem 45° jest zalecana, gdy przy prostopadłym ruchu spycharki nie jest wykorzystana pojemność lemiesza ze względu na małą głębokość wykopu. Taki sposób zwiększa stopień napełnienia lemiesza, a przez to zmniejsza liczbę cykli roboczych.

              Przy zasypywaniu wąskich rowów o malej głębokości, takich które można zasypać całkowicie podczas jednego przejścia maszyny, celowe jest zastosowanie spycharki z lemieszem ustawionym skośnie. Spycharka cały czas porusza się do przodu wzdłuż wykonanego odkładu. Nie traci się wówczas czasu na zatrzymanie, zmiany kierunku ruchu i jazdę powrotną (rys. 10.11a).

W podobnych warunkach pracy bardzo duży wzrost wydajności przynosi zastosowanie spycharki z lemieszem dwuczęściowym (dwunożowym) – rys. 10.11b. W czasie pracy spycharka przesuwa się po osi zasypywanego rowu zgarniając obustronnie do niego grunt obiema częściami lemiesza. Sposób ten zalecany jest przy zasypywaniu instalacji rurowych, ponieważ zapobiega poziomym przesunięciom rurociągów.

Przy zasypywaniu głębszych rowów pod instalacje rurowe celowe jest stosowanie dwóch spycharek czołowych pracujących po przeciwległych stronach wykopu (rys. 10.12).

...