8. Technologia.doc

8.               TECHNOLOGIA ROBÓT, ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE

8.1. PODSTAWOWE POJĘCIA TECHNOLOGICZNE

Technologia - nauka o sztuce wykonywania pracy (z greckiego: technice - sztuka, rzemiosło; logos - nauka).

Proces budowlany - zespół robót technologicznie powiązanych ze sobą, wykonywanych na placu budowy lub jego zapleczu, który dzieli się na:

Ø      procesy pomocnicze, które mogą odbywać się poza wznoszonym obiektem lub bezpośrednio na nim i stanowią podstawę procesów zasadniczych;

Ø      procesy zasadnicze na wznoszonym  obiekcie (wykonywania wykopów fundamentowych, budowy  fundamentów, wszystkich elementów konstrukcji nośnej).

Operacja robocza - organizacyjnie niepodzielna część procesu technologicznego, dzieląca się na czynności robocze, a te z kolei na ruchy robocze wykonywane kolejno przez robotników lub maszyny.

Stanowisko robocze - miejsce pracy wydzielone robotnikowi, zespołowi lub maszynie do wykonania określonej pracy.

Front robót - część obiektu, jaką przekazuje się brygadzie roboczej do wykonania określonego procesu budowlanego.

Brygada robocza - grupa robotników i maszyn odpowiednio dobrana do wykonania określonego procesu budowlanego tak pod względem liczby, kwalifikacji, rodzaju sprzętu i maszyn.

Budowla ziemna - budowla, której podstawowym materiałem jest odpowiednio uformowany grunt budowlany (nasyp lub wykop). Rozróżnia się budowle ziemne liniowe i nieliniowe.

Budowla ziemna liniowa jest to budowla ziemna mająca znaczną długość w stosunku do wymiarów jej przekroju poprzecznego (nasyp lub wykop pod linię kolejową lub drogę kołową, wał obronny, kanał, rów).

Budowla ziemna nieliniowa - budowla ziemna, w której żaden wymiar liniowy nie ma wyraźnej przewagi nad pozostałymi, np. wykop szerokoprzestrzenny pod budynek.

Wykop budowlany - przestrzeń o określonych wymiarach, utworzona w gruncie budowlanym w wyniku robót ziemnych polegających na usunięciu z tej przestrzeni znajdującego się tam gruntu. W zależności od wielkości i wymiarów rozróżnia się rodzaje wykopów:

Ø      wąskoprzestrzenny (wykop wąski) - wykop o szerokości dna równej lub mniejszej od 1,50 m i o długości powyżej 1,50 m;

Ø      szerokoprzestrzenny (wykop szeroki) - wykop o szerokości i długości dna większej od 1,50 m;

Ø      jamisty (wykop, punktowy) - wykop o szerokości dna lub o średnicy równej lub mniejszej od 1,50 m.

Wykop otwarty - wykop budowlany, przy którego wykonaniu urabianie gruntu odbywa się na powierzchni terenu, na otwartej przestrzeni (wykop pod budynek, wykop pod budowę kanału żeglownego).

Wykop zamknięty - wykop budowlany, przy którego wykonaniu urabianie gruntu odbywa się poniżej poziomu powierzchni terenu (wykop do budowy tunelu, windy górniczej itp.).

Wykop przelotowy - wykop otwarty, mający wjazd i wyjazd, umożliwiające ruch przelotowy środków transportowych odwożących urobek z tego wykopu.

Przekop - wykop otwarty podłużny, o charakterze stałym. Wykonuje się do przeprowadzenia linii kolejowych, dróg kołowych, kanałów żaglowych, rowów melioracyjnych itp.

Rozkop - wykop otwarty, po jednorazowym przejściu roboczym koparki w wykopie szerokoprzestrzennym.

Ukop - wykop otwarty nieużytkowy, powstały po wydobyciu gruntu do celów wykonania określonej budowli ziemnej w innym miejscu.

Sztolnia - wykop podziemny podłużny wykonany poziomo lub pod niewielkim pochyleniem w stosunku do poziomu.

Szyb - wykop podziemny wykonany pionowo w głąb terenu lub z niewielkim odchyleniem    w stosunku do pionu.

Nasyp - budowla ziemna uformowana ponad poziomem powierzchni terenu z gruntu budowlanego określonej jakości, uzyskanego z wykopu lub ukopu, ułożonego luźno lub zagęszczonego.

Zwałka gruntu - miejsce w terenie przeznaczone do umieszczenia odkładu gruntu.

Odkład gruntu - zbędny grunt uzyskany z wykopu, ułożony luźno, bez określonego bliżej przeznaczenia użytkowego.

Złoże gruntowe - pokłady gruntu budowlanego nadającego się do użycia przy wykonaniu określonej budowli ziemnej lub wykorzystania w procesach budowlanych.

Urobek gruntowy - grunt budowlany odspojony z wykopu lub z ukopu, przeznaczony do wykonania określonej budowli ziemnej lub na odkład.

Urabianie gruntu - czynność mająca na celu odspojenie gruntu i wydobycie go z wykopu lub ukopu.

Rozluźnianie gruntu (wzruszanie) - pozbawienie gruntu wewnętrznej zwartości przed jego odspajaniem w celu ułatwienia jego odspajania.

Odspajanie gruntu - oddzielenie poszczególnych brył lub warstw gruntu przy wykonywaniu wykopu lub ukopu.

Skrawanie gruntu - odspajanie gruntu przez ścinanie zbocza wykopu lub ukopu cienkimi warstwami przy użyciu maszyn wyposażonych w narzędzia do skrawania gruntu.

Zagęszczanie gruntu - poddawanie gruntu świeżo ułożonego w nasypie lub użytego do zasypywania fundamentów działaniu czynników zewnętrznych powodujących zwiększanie jego zwartości. W wyniku zagęszczania grunt uzyskuje większą wytrzymałość, większy ciężar objętościowy itp. Może odbywać się w sposób naturalny (działania czynników atmosferycznych, działania ciężaru własnego itp.) lub w sposób mechaniczny (wałowanie, ubijanie, wibrowanie itp.), względnie sposobem hydromechanicznym.

Wałowanie gruntu - zagęszczanie gruntu budowlanego przez wielokrotne przejazdy walca drogowego lub pojazdu na kołach ogumionych.

Ubijanie gruntu - zagęszczanie gruntu budowlanego sposobem ręcznym lub mechanicznym uderzeniami o małej częstotliwości (do 700 uderzeń na minutę).

Wibrowanie gruntu - zagęszczanie gruntu budowlanego sposobem mechanicznym drganiami o dużej częstotliwości (ponad 700 uderzeń na minutę).

Skarpowanie - wyrównywanie skarpy wykonanej budowli ziemnej.

Darniowanie skarpy - wykładanie skarpy budowli ziemnej okładziną darniową w celu jej umocnienia i zabezpieczenia od szkodliwego działania czynników atmosferycznych, mechanicznych i innych. Może być wykonane w kratę, na płask, na rąb, warstwami poziomymi lub w opłotkach wiklinowych.

Wskaźnik objętości robót - stosunek kubatury technologicznej robót ziemnych do kubatury wykopu.

Wskaźnik pracochłonności - stosunek pracochłonności robót ręcznych do wydajności zespołu maszyn w czasie jednej zmiany.

Roboty ziemne w zależności od przeznaczenia mogą być bardzo różnorodne (tabela. 8.1).

Tabela 8.1.

Podział robót ziemnych

8.2. PODSTAWOWE POJĘCIA ZWIĄZANE Z MECHANIZACJĄ

Mechanizacja robót - zastąpienie pracy ręcznej pracą maszyn i urządzeń mechanicznych. Pozwala rozłożyć proces technologiczny na szereg prostych czynności powtarzalnych, które mogą być wykonywane przez maszyny (tabela 8.2).

Efekty techniczne i ekonomiczne mechanizacji:

Ø      ułatwienie pracy oraz zmniejszenie wysiłku fizycznego człowieka;

...