Zatruciem nazywamy wniknięcie do organizmu substancji w szkodliwej dla niego dawce. Przyczyny zatruć: zamachy samobójcze, zabójstwa, nadużycia (leki, alkohol, narkotyki), nieświadomość (dzieci pijące kolorowe detergenty), lekkomyślność (kierowca uruchamiający silnik w zamkniętym garażu), pomyłka (przechowywanie substancji toksycznych w nie oznakowanych lub źle oznakowanych pojemnikach). Drogi wnikania trucizn do organizmu: układ pokarmowy (leki, alkohol, trujące rośliny i grzyby), układ oddechowy (gazy drażniące, tlenek i dwutlenek węgla), skóra i błony śluzowe (trucizny kontaktowe, środki żrące, pestycydy), bezpośrednio do krwioobiegu (narkotyki). Ogólne zasady postępowania: Zabezpieczyć miejsce zdarzenia. Odizolować poszkodowanego od trucizny (pamiętajmy o swoim bezpieczeństwie). Sprawdzić czynności życiowe. Zebrać niezbędne informacje: co? ile? kiedy? Wezwać pogotowie; w meldunku powinny znaleźć się następujące informacje: ilość zatrutych, przybliżony wiek poszkodowanych, rodzaj i stężenie trucizny, czas jaki upłynął od chwili wniknięcia substancji szkodliwej, objawy zatrucia i stan poszkodowanego. Wdrożyć postępowanie przeciwwstrząsowe (podanie odtrutek, ew. spowodowanie wymiotów, odpowiednie ułożenie, okrycie, wsparcie psychiczne). Zabezpieczenie resztek pokarmu, opakowań po tekach, wymiocin.
Ogólne: powietrze, woda, zawiesina węgla aktywowanego (2 tabletki na szklankę wody). Osłaniające: odtłuszczone mleko - w przypadku zatrucia kwasami, zasadami oraz szczawianami, białko jaja kurzego (4 białka na 2 szklanki wody) w przypadku zatrucia metalami ciężkimi, fenolem oraz substancjami żrącymi, zawiesina mąki - w przypadku zatrucia jodem (podajemy zawiesinę i wywołujemy wymioty dopóki będą miały niebieskawe zabarwienie), dodatkowo skrobia chroni błonę śluzową żołądka przed żrącym działaniem kwasów, mocna herbata - w - przypadku zatrucia alkaloidami (np. wilcza jagoda). Specyficzne: mogą być stosowane tylko przez lekarza.
Trucizny kontaktowe spłukać z ciała, jeżeli trucizna nie powoduje oparzeń zdjąć przesiąkniętą nią odzież (patrz oparzenia chemiczne); W przypadku zatrucia gazami należy przytomnego poszkodowanego wyprowadzić na świeże powietrze, rozluźnić odzież, zastosować pozycję półsiedzącą lub przeciwwstrząsową (w zależności od stanu); W przypadku zatrucia drogą pokarmową - spowodować wymioty przez podanie lekko osolonej wody ( 1-2 łyżeczki soli na szklankę) lub podrażniając palcem podniebienie miękkie poszkodowanego; Uwaga: Wymiotów nie wywołujemy: u osób nieprzytomnych, przy zatruciach substancjami żrącymi, przy zatruciach detergentami (w przypadku ich połknięcia).
Kwasami i zasadami: Pierwsza pomoc: nie zobojętniać, nie powodować wymiotów ze względu na możliwość powtórnego uszkodzenia ścian przełyku, podać odtrutki osłaniające: mleko odtłuszczone, białko jaja kurzego, zawiesinę węgla aktywowanego, wezwać pogotowie. Alkoholem etylowym: Stężenie 0,004 % etanolu we krwi powoduje śmierć. Objawy: obniżenie wrażliwości na ból i zimno, zaburzenia w odbiorze wrażeń zmysłowych, utrudniona artykulacja, niezborność ruchów, zaburzenia w oddychaniu, śpiączka. Pierwsza pomoc: u poszkodowanego przytomnego wywołać wymioty, podać zawiesinę węgla, poszkodowanego nieprzytomnego ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Alkoholem metylowym: Stężenie 0,0002 % metanolu we krwi powoduje śmierć. Objawy: sina i zimna skóra, suchy kaszel, drgawki, zaburzenia widzenia, duszność, utrata przytomności. Pierwsza pomoc: u przytomnego wywołać wymioty, podać zawiesinę węgla aktywowanego, u nieprzytomnego ułożyć w pozycji bezpiecznej, założyć opatrunek osłaniający na oczy, wezwać lekarza. Detergentami: Objawy: nudności, ból brzucha, podrażnienie i zaczerwienienie błon śluzowych. Pierwsza pomoc: nie powodować wymiotów, nie podawać nic do picia. Lekami nasennymi: Objawy: senność, zaburzenia świadomości (odurzenie, utrata przytomności), obniżenie temperatury ciała, zaburzenia oddechu i krążenia. Pierwsza pomoc: wywołać wymioty, podać zawiesinę węgla aktywowanego, okresowo kontrolować czynności życiowe, wezwać pogotowie. Grzybami: W zależności od gatunku i ilości spożytych grzybów objawy mogą występować w różnym czasie (od godziny do kilkudziesięciu godzin). Objawy: ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, ślinotok, zaczerwienienie twarzy, znaczne podniecenie, zamroczenie i odurzenie. Pierwsza pomoc: wywołać wymioty, podać zawiesinę węgla aktywowanego, wezwać pogotowie. Jadem kiełbasianym: 0,01 mg powoduje śmierć.Objawy pojawiają się dopiero po 1 dniu: Objawy: zawroty głowy, zaburzenia wzroku (podwójne widzenie), trudności w przełykaniu, na przemian ślinotok i suchość w ustach, bezgłos, zaburzenia w oddychaniu prowadzące do bezdechu. Pierwsza pomoc jak najszybciej wezwać pogotowie. Wilczą jagodą: Dawka śmiertelna: 7 owoców dla dziecka, 20 dla dorosłego. Objawy: zaczerwienienie twarzy, rozszerzenie źrenic, światłowstręt, suchość w ustach, przyspieszone tętno, podwyższenie temperatury ciała (do 40° C), złudzenia wzrokowo - słuchowe, niepokój. Pierwsza pomoc: wywołać wymioty, podać mocną herbatę i zawiesinę węgla aktywowanego, stosować zimne okłady na głowę, wezwać pogotowie.
Tlenkiem węgla: Objawy: ból i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, szum w uszach, utrata przytomności, duszność, bezdech. Pierwsza pomoc: pamiętać o własnym bezpieczeństwie, wynieść poszkodowanego na świeże powietrze, sprawdzić czynności życiowe, ułatwić oddychanie (rozcięcie koszuli, paska, pozycja półsiedząca), wezwać pogotowie. Gazami drażniącymi: Najczęściej spotykanymi zatruciami są zatrucia: chlorem, oparami lakierów, gazami nitrozowymi. Objawy : duszność, kaszel, ból oczu, łzawienie, ból głowy. Pierwsza pomoc: wyniesienie poszkodowanego na świeże powietrze, zdjąć ubranie, spłukać skórę, przemyć oczy (w przypadku kontaktu), zapewnić spokój, wezwać pogotowie. Nikotyną: Objawy: nudności, wymioty, biegunka, ból i zawroty głowy. nadmierna potliwość, ślinotok. Pierwsza pomoc: ułatwić oddychanie (rozluźnić koszulę, pasek, posadzić), podać mocną herbatę, w razie potrzeby wezwać pogotowie.
szormy