międzynarodowe stosunki gospodarcze - teorie.docx

1.    Teoria kosztów absolutnych.

Nazwisko A. Smith, a także jego dzieło życia pt. ,,Badanie nad naturą i przyczynami bogactwa narodów’’ wydane w 1776 r. uznawane są za początek szkoły klasycznej. Smith włożył ogromny wkład w rozwinięcie ekonomii.  W dziele swym zawarł myśl, według, której jeśli 2 kraje dobrowolnie zgadzają się na handel między sobą, to te kraje mają z tego korzyść, ponieważ jeśli jeden z tych krajów ponosiłby straty, wtedy nie utrzymywałby tego handlu z innym krajem. Dzięki temu zrodziła się teoria kosztów absolutnych. Jest to dość dobrze rozwinięta teoria handlu międzynarodowego.  Według tej teorii osiąganie dobrodziejstw z handlu pomiędzy krajami – handel międzynarodowy – a także rozwoju w tym zakresie jest pojawianie się pewnych różnic kosztu wytwarzania mierzonymi wówczas nakładami pracy.

Z przykładu zawartego powyżej w tabeli, wynika, że jednostka pracy ludzkiej w Hiszpanii powoduje produkcję 600 sztuk luster, a w Włoszech tylko 100 sztuk. Natomiast we Włoszech produkcja telefonów wynosi 600 sztuk, a w Hiszpanii tylko 300 sztuk. Oznacza to, że Hiszpania jest bardziej efektywna w tworzeniu luster ( posiada absolutną przewagę), Włochy natomiast przewagę utrzymują w produkcji telefonu. Hiszpania powinna produkować dany towar- lustra- na potrzeby wewnętrzne i eksport do Włoch, natomiast Włochy powinny eksportować do Hiszpanii i zaspokajać potrzeby wewnętrzne w zakresie produkcji telefonów. Jest to dobre rozwiązanie dla, krajów, które posiadają produkt, który jest konkurencyjny na rynku. A co zrobić z krajami, które mają wszystkie towary droższe niż ich partnerzy biznesowi? Aby znaleźć odpowiedz na to pytanie zaczęto głębiej analizować korzyści z handlu między narodowego. Teoria kosztów absolutnych była swego rodzaju wstępem do szukania, pogłębiania wiedzy na temat międzynarodowego handlu.

2.    Teoria kosztów względnych

W celu głębszego zrozumienia teorii handlu międzynarodowego stworzono teorię koszów względnych. Prekursorem do stworzenia tej teorii był D. Ricardo w wydanym w 1817 r. dzieła ,, Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania’’. Lecz wiele przemawia, że najważniejszym człowiekiem w rozszerzeniu tej teorii był R. Torrens. W dziele opublikowanym w 1808 r. zawarł najważniejsze konspekty tej teorii , które w ulepszonej wersji przedstawił w wydanym w 1815 r. w pracy ,, Traktat na temat handlu zagranicznego zbożem’’. Teoria ta jest poszerzeniem teorii A. Smitha. Według R. Torrensa i D. Ricarda korzystna wymiana międzynarodowa istnieje, także wtedy, gdy dany kraj utrzymuje poziom tworzenia towarów droższy- tańszy- niż ten drugi kraj. Rozwój handlu międzynarodowego warunkuje się występowaniem względnej różnicy kosztów produkcji zmierzonych z pomocą nakładów pracy. Klasycznie ujmowaną zasadą kosztów względnych można sformułować w inny sposób, czyli pokazując różnice wydajności pracy. W takim rozumieniu klasyczna zasada kosztów względnych mówi, że korzystniejszą opcję w danej dziedzinie, powinien wybrać kraj, w którym kraj A przoduje w wydajności pracy nad krajem B, natomiast niekorzystnie jest, gdy dany kraj nie ma przewagi nad drugim krajem. Zakładając, że kraj B zaliczy się do otoczenia gospodarczego, w którym znajduje się kraj A. Teoria ta stała się fundamentalną zasadą w rozwoju maksymy handlu międzynarodowego.

3.    Teoria obfitości zasobów.

Teorię tą sformułowali B. Ohlin i E. Heckscher, zaś w latach pięćdziesiątych XX wieku poszerzono ją. Największy wkład również włożył w tą teorię P. A. Samuelson. Z tego względu często się używa się określenia na tą teorię -.. Teoria Heckschera-Ohlina-Samuelsona’’. Zgodnie z tą zasadą możliwość rozwoju handlu pomiędzy krajami determinuje występowanie pomiędzy tymi krajami różnic kosztów i cen. Zdaniem twórców tej teorii różnice między kosztami, a także ceną zależą od innego wyposażenia w czynniki produkcji takie jak kapitał i praca.

Założeniami początkowymi tej teorii są:

- 2x2x2 ( 2 kraje, 2 towary, 2 czynniki produkcji-kapitał i praca),

-brak kosztów transportu,

- różne wyposażenie w czynniki produkcji przez badane kraje.

Założeniami odnoszącymi się do technicznych warunków produkcji i warunków wyboru konsumenta są m.in:

-czynniki są podzielne i można je porównać w ocenie międzynarodowej,

- stałe i określone są funkcje produkcji dla danych towarów,

-wielkość cen i kosztów i ich powiązania są tylko pod wpływem względnego wyposażenia w czynniki produkcji,

- w badanych krajach  upodobania konsumentów są identyczne i nie ulegają zmianie,

Założenia do systemu funkcjonowania gospodarki narodowej i rynku międzynarodowego są następujące:

-działalność rynków narodowych krajów zawierających między sobą umowy wg wzorca wolnej konkurencji,

-brak przeciwskazań do międzynarodowej wymiany towarowej,

Teorię obfitości zasobów można wyrazić, jako: Kraj A mający względnie duże zasoby w kapitał powinien eksportować towary kapitałochłonne, a kraj B względnie mający duże zasoby pracy powinien sprzedawać towary pracochłonne.

4.    Teoria neoczynnikowa.

Teoria ta powiększa twierdzenie E. Heckschera, B. Ohlina, a także P. A. Samuelsona. Zwiększa ilość czynników produkcji (dotychczas były tylko kapitał i praca). Proponują, aby podzielić pracę – prosta i złożona, a kapitał na rzeczowy i ludzki. Główną maksymą jest uogólnienie zasady obfitości zasobów, według której kraje powinny eksportować towary, których produkcja wymaga większego uwzględnienia czynników produkcji, przy importowaniu towarów, które w procesie produkcji wymaga większego użycia czynników mało obfitych. Potrzebna jest umiejętna interpretacja klasycznej zasady kosztów względnych.

5.    Teoria neotechnologiczna.

W teorii neotechnologicznej pod uwagę bierze się zmiany wynikające z ciągłego postępu technologicznego. Teorie te uzupełniają się, również w aspekcie korzyści wymiany międzynarodowej. W ,, Teorii luki technologicznej’’ mówi się o korzystnym handlu międzynarodowym dzięki zróżnicowaniu technologicznemu ( postępu i wiedzy technicznej) czyli np. za granicą można zakupić bardziej nowoczesny towar w porównaniu do tego, który posiadamy. Możliwości te są również uwzględnianie przez twórców ,, Teorii cyklu życia produktu’’. Obie te teorie uzupełnia ,,Teoria korzyści skali’’ . Dynamiczne zalety skali produkcji i zbytu firma ma wtedy, gdy występują duże zmiany techniki produkcji i obrotu handlowego, powoduje to np. zwiększenie sprawności urządzeń.

6.Teoria popytowo-podażowa.

              Twórcy tej teorii pokazują duże znaczenie czynników podaży, a także czynników popytu ( jak się kształtuje wielkość i struktura). Twierdzą, że główną korzyścią z rozwinięcia handlu międzynarodowego jest dość dobrze rozwinięte zaspokajanie potrzeb, wymagań potencjalnych klientów i inwestorów ( ilość i jakość). Zwracają uwagę, że dość ważny jest rozwój wewnątrzgałęziowego podziału pracy.  Rozwijanie tego rodzaju pracy jest przyczyną lepszego wykorzystania zasobów.

7.Teoria handlu wewnątrzgałęziowego.

              Powstanie tej teorii wiąże się z rosnącym znaczeniem technologii, zmianami w obszarze konsumpcji i produkcji, a także swobodny handel międzynarodowy. Handel wewnątrzgałęziowy istnieje wtedy, gdy kraj A eksportuje i importuje dobra, które są podobne czyli są inne pod względem technologicznym, ale podobne w względzie zastosowania. Jest to dobra sytuacja dla konsumenta, który może wybierać pomiędzy produktami.

Bibliografia:

1.       ,,Międzynarodowe stosunki ekonomiczne” P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, PWE

Strona 1 z 4