ISTOTA DZIAŁALNOŚCI PRAKTYCZNEJ OPIEKUNA MEDYCZNEGO

•                    Rozdzielenie opieki zdrowotnej i społecznej w latach 90- tych oraz utworzenie dwóch odrębnych resortów wpłynęło na dezintegrację współpracy specjalistów tych branż:

–      Uniemożliwiło zespołowe rozwiązanie złożonych, socjomedycznych potrzeb podopiecznych,

–      Zatarte zostały wypracowane, przejrzyste reguły współpracy i finansowania świadczeń, zarówno w jednym jak i drugim resorcie.

•                    Nowa rzeczywistość wytworzyła model, w którym w zależności od stopnia dysfunkcji lub niepełnosprawności, osoba wymagająca pomocy i opieki może być kwalifikowana albo do domu pomocy społecznej albo do zakładu opieki długoterminowej

Zgodnie z założeniami sektor pomocy społecznej przygotowany jest do opieki nad człowiekiem, który z powodu ograniczeń z tytułu wieku lub choroby nie chce lub nie może samodzielnie funkcjonować w swoim środowisku domowym. Do opieki nad tą grupą osób przygotowani są opiekunowie, którzy wspomagają je w czynnościach dnia codziennego, natomiast opieka medyczna zapewniona jest przez lekarza i pielęgniarki opieki podstawowej.

Sektor opieki długoterminowej zajmuje się pacjentem przewlekle chorym, niezdolnym częściowo lub całkowicie do samodzielnej egzystencji, wymagającym wzmożonej, profesjonalnej pielęgnacji i opieki z możliwością kontynuacji leczenia i terapii.

Do realizacji potrzeb zdrowotnych osób przewlekle chorych zakłady pielęgnacyjno- opiekuńcze i opiekuńczo- lecznicze zatrudniają pielęgniarki, lekarzy, rehabilitantów, terapeutów. Jednakże z uwagi na fakt, iż priorytetową potrzebą osoby chorej staje się realizacja podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: odżywianie, wydalanie, poruszanie się, komunikacja, poważnym utrudnieniem w organizacji tej opieki jest brak profesjonalnych opiekunek/nów medycznych przygotowanych w drodze kształcenia dyplomowego do pracy z tymi osobami.

We wrześniu 2007 roku, po długim oczekiwaniu środowiska opieki długoterminowej, Minister Zdrowia i Edukacji Narodowej wpisali do wykazu pracowników medycznych nowy zawód- opiekun medyczny tworząc tym samym możliwość kształcenia w tym zawodzie.

                                                                                                                                                                (Dz.U.Nr 124, poz.860)

OPIEKUN MEDYCZNY

To osoba, która ma zawodowo pomagać niesamodzielnemu człowiekowi w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych oraz dbać o jego bezpieczeństwo i podtrzymanie podstawowej aktywności społecznej.

CHARAKTERYSTYKA ZAWODU OPIEKUN MEDYCZNY

Jest zawodem pomocniczym w zakresie czynności opiekuńczo- pielęgnacyjnych u chorych w środowisku szpitalnym, domowym lub sanatoryjnym.

Opiekun medyczny podejmuje działania w zakresie:

•                    Rozpoznawania i rozwiązywania potrzeb opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej w różnym wieku i różnym stopniu zaawansowania choroby,

•                    Oceny i zaspakajania potrzeb biologicznych osoby chorej,

•                    Aktywizowania chorego do samodzielności i samoopieki w czynnościach dnia codziennego,

•                    Współpracy z zespołem pielęgniarsko- terapeutycznym w czynnościach pielęgnacyjno- higienicznych i zabiegowych w placówkach opieki zdrowotnej i świadczenia usług opiekuńczych w odniesieniu do osób przewlekle chorych, samotnych, niesamodzielnych, które nie mają dostatecznego wsparcia ze strony rodziny lub innych osób z otoczenia

ZESPÓŁ TERAPEUTYCZNY – to grupa osób wspólnie realizujących proces leczenia

To grupa osób wspólnie realizujących proces leczenia

CECHY ZESPOŁU TERAPEUTYCZNEGO:

•                    Wspólnota celu działania i odpowiedzialność za jego realizację

•                    Wspólne ustalenie zakresu działań oraz związanych z nimi indywidualnych obowiązków i uprawnień

•                    Sprawny obieg informacji

•                     Opieka oferowana przez zespół powinna być wszechstronna, czyli interdyscyplinarna

•                     Oparta na współpracy wszystkich członków ze szczególną rolą pacjenta. Praca powinna być planowa, nie może być to seria działań poszczególnych profesjonalistów.

•                     Zwykle jedna z osób pełni rolę koordynatora, podejmując wiążące dla całego zespołu decyzje

•                     Każdy z członków zespołu ma wyraźnie określone prawa i obowiązki, zna swoją rolę i funkcje w zespole jak również rolę i funkcje pozostałych osób.

Praca zespołu opiera się na zasadzie współpartnerstwa, czyli każdy jest samodzielnym praktykiem, ale część zadań może być przydzielona do wykonania na podstawie wspólnej decyzji zespołu, a niektóre na zlecenie jednego z członków zespołu. Samodzielność oznacza tu przejawianie własnej inicjatywy w zakresie tego, co, jak, gdzie, dlaczego należy wykonać, jak również podejmowanie decyzji o sposobach realizacji zaplanowanych czy przydzielonych zadań, a także ponoszenie pełnej odpowiedzialności, za jakość wykonywanej pracy i świadczonej opieki.

Istotną cechą pracy zespołowej jest dzielenie się doświadczeniem własnym oraz korzystanie z doświadczeń innych podczas planowania, realizowania i dokonywania oceny

Dla potrzeb integracji działań terapeutycznych i opiekuńczych istotne jest przestrzeganie przez wszystkich uczestników zasad i praw obowiązujących w pracy zespołowej, a szczególnie prawa każdego z członków do:

–       Współdecydowania o sprawach podopiecznego

–       Bycia rzecznikiem spraw i praw podopiecznego

–       Przedstawiania własnych, merytorycznie uzasadnionych decyzji popartych racjonalnymi argumentami

SKŁAD ZESPOŁU TERAPEUTYCZNEGO

•                     Zawsze: lekarz, pielęgniarka i pacjent

•                     W zależności od potrzeb włączone są też inne osoby: opiekun medyczny, psycholog, rehabilitant, ksiądz, dietetyk, rodzina pacjenta i inni.

ZADANIA OPIEKUNA MEDYCZNEGO

•                     Asystowanie pielęgniarce podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich

•                     Popularyzowanie zachowań prozdrowotnych

•                     Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej o różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku

•                     Konserwacja przyborów i narzędzi stosowanych podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich

•                     Użytkowanie urządzeń, przyborów oraz narzędzi do wykonywania zabiegów higienicznych

•                     Pomaganie osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych

•                     Pomaganie osobie chorej i niesamodzielnej w podtrzymywaniu aktywności społecznej

•                     Aktywizowanie osoby chorej i niesamodzielnej do zwiększania samodzielności życiowej

•                     Zapewnienie osobie chorej i niesamodzielnej bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego

•                     Zapewnienie osobie chorej i niesamodzielnej higienicznych warunków otoczenia

•                     Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i czynności higienicznych

•                     Udzielanie wsparcia emocjonalnego chorym i ich rodzinom

•                    Ustalenie zakresu samodzielności w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego (ADL- activity of daily living) osoby chorej i niesamodzielnej o różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku

•                    Współdziałanie z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym

Predyspozycje psychofizyczne w zawodzie opiekun medyczny

•                     Zainteresowanie humanistyczne i medyczne

•                     Punktualność i zdyscyplinowanie

•                     Wrażliwość, życzliwość i cierpliwość w stosunku do ludzi

•                     Poszanowanie godności osobistej drugiego człowieka

•                     Gotowość niesienia pomocy

•                     Samokontrola

•                     Zdolność koncentracji i podzielność uwagi

•                     Spostrzegawczość i szybkość reagowania

•                     Opanowanie i rozwaga w trudnych sytuacjach

•                     Zainteresowania psychologiczne i predyspozycje pedagogiczne

     Zdolności manualne

•                     Zdolności komunikacyjne

•                     Dokładność i sumienność

•                     Planowość i systematyczność działań

•                     Samodzielność w realizacji zadań

•                     Rzetelność

•                     Poczucie odpowiedzialności

•                     Zdolności organizacyjne

•                     Empatia

•                     Umiejętność pracy w zespole

CELE ZAWODOWE

Powinny być komplementarne z celami zespołu terapeutycznego, zwłaszcza mającym na celu zapobieżenie poważnym powikłaniom zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym skutkom niesamodzielności

ETYKA W ZAWODZIE OPIEKUNA

Wyraża się poprzez:

Troskę o człowieka pozostającego pod opieką , Przestrzeganie praw pacjenta, Rzetelne prowadzenie dokumentacji medycznej

DOKUMENTOWANIE PRACY OPIEKUNA

•                    Formularze wypełniane przez opiekuna powinny uwzględniać:

–       Informacje o pacjencie niezbędne do bezpiecznego sprawowania opieki, w tym informacje o innych działaniach terapeutycznych ze wskazaniem ich wykonawcy

–       Wykaz podstawowych czynności życiowych, w których wykonywaniu pacjent jest niesamodzielny wraz ze wskazaniem czy pacjentowi należy tylko pomóc czy całkowicie go wyręczyć

–       Wykaz czynności wykonywanych przez opiekuna

–       Niezbędne wkładki

–       Ocenę wykonanych czynności i uwag

Dokumentacja opiekuna oparta na koncepcji Moniki Krohwinkel zawiera:

Wywiad przeprowadzony przez opiekuna medycznego, Plan czynności pielęgnacyjnych i opieki, Kartę zmiany pozycji ciała, Kartę obserwacji i pomiarów, Kartę uwag

2