Leki uspakajające przeciw lękowe i nasenne
Wyróżniamy 2 grupy leków o działaniu uspakajającym i nasennym:
I gr.- BENZODIAZEPIN ( BDZ )
II gr.- pochodne kwasu barbiturowego
Jako leki uspokajające, nasenne a także przeciw lękowe znalazły zastosowanie te BDZ, natomiast pochodne kw. barbit. mają w chwili obecnej niewielkie znaczenie w leczeniu bezsenności stosowane są m/innymi jako środki przeciw drgawkowe ( padaczka)
BDZ- kwas & amino-masłowy ( GABA ) jest przekaźnikiem który pełni funkcje hamującą OUN
BDZ- mechanizm działania tych leków polega na nasilaniu przekaźnictwa w którym bierze udział GABA w OUN
Ten mechanizm jest odpowiedzialny za następujące działanie farmakologiczne BDZ:
a) działanie uspakajające
b) ----//----- nasenne
c) ----//----- przeciw lękowe
d) ----//----- przeciw drgawkowe
e) ----//----- rozluźniające m.szkieletowe
f) ----//----- amnestyczne
WŁASNOŚCI FARMAKOLOGICZNE –leki te dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, silnie wiążą się z białkami krwi,
metabolizowane są w wątrobie. Niektóre BDZ metabolizowane są do aktywnych metabolitów co znacząco wydłuża czas działania. Wydalają się głównie z moczem
PODZIAŁ BDZ- jako kryterium podziału przyjmuje się czas działania i tak BDZ dzielimy na:
a) krótko działające leki np. związek midozolam
b) średnio-długo działające lek np. LORAZEPAN,ESTAZOLAM
c) długo działające leki np. DIAZEPAN ( RELANIUM ), KLONAZEPAN
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDZNE- ogólnie BDZ są mało toksyczne. Podczas stosowania preparatów długo działających może wystąpić:
-nadmierna senność
-zaburzenia psychomotoryczne np. zaburzenia koordynacji ruchów czy spowolnienia psychoruchowe
Natomiast po zastosowaniu leków krótko działających może dojść do nasilenia bezsenności czy lęku co uwidacznia się po nagłym odstawieniu czy zmniejszeniu dawki leku. Wszystkie BDZ mogą wywołać tolerancję która najczęściej prowadzi do nadużywania tej grupy leków i powstania uzależnienia. Zależność po BDZ może być psychiczna i fizyczna. Nagłe odstawienie powoduje występuje wystąpienie zespołu abstynencyjnego. Charakteryzuje się on:
- lęk, stany napięcia, niepokój obniżonego nastroju, zaburzenia uwagi, snu a najpoważniejsze drgawki i zaburzenia
świadomości
Objawy abstynencji po odstawieniu BDZ krótko działających występują wcześniej i mają bardziej gwałtowny przebieg niż po odstawieniu leku długo działających związku z powyższym kończąc terapię należy dawki BDZ stopniowo zmniejszać
INTERAKCJE BDZ Z ALKOHOLEM ETYLOWYM- działanie ogólno hamujące BDZ ulega znacznemu nasileniu pod wpływem etanolu i jednocześnie zażywanie BDZ z alkoholem prowadzi do zwiększenia toksyczności BDZ i może być przyczyną śmierci. Osoby zażywające BDZ nie powinny samochodów lub obsługiwać skomplikowanego sprzętu mechanicznego. BDZ powinny być ostrożnie stosowne u osób starszych u których czas eliminacji tych leków jest znacznie wydłużony, jest to spowodowane osłabieniem czynności wątroby i nerek w tej grupie wiekowej. Przedawkowanie BDZ prowadzi do zatrucia które charakteryzuje się : sennością, niezbornością ruchów, zaburzeniami widzenia, śpiączką. W leczeniu zatrucia stosuje się i.v. FLUMAZENIL, jest to antagonista receptorów BDZ.
Flumazelin znosi działanie uspakajające, nasenne, przeciw lękowe oraz depresyjne na ukł. oddechowy BDZ .
Flumazelin jest podawany i.v., jego działanie rozpoczyna się po 1-2 min. I trwa 45-90 min. Pacjent u którego stwierdzono reakcje na podanie flumazeliny powinien być obserwowany przez następne 2 h ponieważ może ponownie pojawić się niewydolność oddechowa lub inne działania BDZ. U pacjentów uzależnionych BDZ podanie flumazeliny może spowodować drgawki, pobudzenie i zaburzenia rytmu serca.FLUMAZELIN- amp.0,5mg/5ml lub 1mg/10ml lek należy podawać do dużego naczynia żylnego z uwagi na jego działanie miejscowo drażniące. Dawka potrzebna do zniesienia działania poszczególnych BDZ zależy od aktualnego stężenia w dane BDZ osocza.
ZASTOSOWANIE TERAPEŁTYCZNE
a) bezsenność i stany pobudzenia psychoruchowego
b) lek o różnej etiologii szczególnie zespołu leku uogólnionego
c) padaczka tzw. stan padaczkowy, tężec leki: DIAZEPAN,KLONAZEPAN
d) stany spastyczne m. szkieletowych leki: DIAZEPAN, KLONAZEPAN
e) zapobieganie i leczenie zespołów poabstynecyjnych poalkoholowych leki: DIAZEPAN,CHLORDIAZEPOKSYD (elenium)
f) premedytacje leki: MIDOZOLOM
DIAZEPAN- (relanium)-amp 10mg/2ml tab.po 2mg i 5mg, zawiesina flakon 100gr./5ml/2mg stosowany jest peros lub i.v. przy podaniu i. m. wchłanianie jest gorsze niż przy podaniu doustnym. Nie zaleca się i.m.
Nowe leki o działaniu podobnym do BDZ stosowane jako leki nasenne: ZOLPIDEM, ZOPIKLOM, trudniej uzależnia
POCHODNE KWASU BARBITUROWEGO (w skrócie lek barbiturowy )
Barbitury działają uspakajająco, nasennie i przeciw drgawkowo. Pochodne jako BDZ nasilają przekaźnictwo w którym bierze udział GABA i dotyczy OUN, ale w odróżnieniu od BDZ działanie bariturów jest mało wybiórcze, związku z tym charakteryzuje się większą toksycznością i dlatego ich zastosowanie lecznicze uległo znacznemu ograniczeniu. Obecnie barbitury znajdują zastosowanie w leczeniu padaczki i indukcji znieczulenia ogólnego.
W PORÓWNANIU Z BDZ LEKI TE:
a) mają bardzo słabe działanie przeciw lękowe
b) nie zwiotczają m. szkieletowych
d) mają bardzo niski współczynnik terapeutyczny ( bardzo łatwo je przedawkować i spowodować bardzo ciężkie zatrucie które leczy się wyłącznie objawowo- brak specyficznej odtrutki)
e) szybciej prowadzą do uzależnienia
f) wchodzą w interakcje ze znacznie większą ilością leków ponieważ aktywują enzymy wątrobowe i w ten sposób zwiększają metabolizm innych równocześnie stosowanych leków
W terapii stosuje się głównie FENOBALBITAL czyli duminol stosowany w padaczce, pląsawicy, nie jest ostatnio stosowany jako lek nasenny, uspakajający, przeciw lekowy.
madziunia56