Ku refleksji młodego pedagoga
Obowiązki nauczyciela
Pierwsze lata pracy upływają mu na wypełnianiu codziennych obowiązków:ządzaniu konspektów lekcji,
•prowadzenia zajęć
•uczestniczeniu w zebraniach
•uczestniczeniu konferencjach organizowanych zarówno w macierzystej placówce, jak i poza nią
Podejście nauczyciela do uczniów zależy od przyjętej przez niego koncepcji natury ludzkiej :
„Kształcenie polega na osiągnięciu konkretnych celów – jego efektem powinno być zdobycie pewnych umiejętności lub określonej wiedzy”
Kiedy nauczyciel zagłębia się w rozważania dotyczące koncepcji świata, społeczeństwa i natury ludzkiej, tym samym snuje refleksje filozoficzne na temat edukacji….
Systematyzacja myślenia i działania pedagogicznego. Prądy i kierunki w pedagogice 1900 – 1933 wg Bogdana Nawroczyńskiego
W latach 1900 – 1933 pedagogika cechowała się głównie
· brakiem określonego ideału, jednolitości poglądów pedagogicznych
· zamętem, kontrastami, a zarazem dynamiką i siłą myśli pedagogicznej wynikającą z rozwoju nauk, przepływu informacji (głównie z Zachodu)
Istota klasyfikacji prądów :
· atrakcyjność jakiegoś ideału pedagogicznego
· dążenie pedagogów do realizacji ideałów, szukanie środków zastosowania pomysłów w praktyce
· charakter terytorialny, państwowy lub światowy tychże prądów
Kryteria podziału prądów pedagogicznych wg B. Nawroczyńskiego
· Cele wychowania (teleologia )
· środki wychowania ( metody)
· Teoretyczne założenia nauki o wychowaniu
SYSTEMATYZACJA wg KRYTERIUM:CELE WYCHOWANIA
1. Pedagogika indywidualistyczna
· Cele wychowania : wspieranie naturalnego, indywidualnego rozwoju dziecka
· Główni przedstawiciele: L. Tołstoj, E. Key, M. Montessori, H. Perkhurst, A. Sickinger
2. Pedagogika filozoficzna
· Cele wychowania :
· a) źródło pedagogika kultury - wychowanie na granicy świata biologicznego, psychologicznego, socjologicznego, duchowego zawierające najwyższe ideały kultury – droga do dociekań nad pedagogiką filozoficzną, nad wartościami . Główni przedstawiciele to : J. Cohn, E. Spranger, T. Litt, S. Hessen
· b) źródło personalizm i idealizm filozoficzny – głównym zadaniem człowieka jest branie czynnego udziału w życiu duchowym
Rozróżnienie trzech pedagogik :
- indywidualistyczna ( stadium biologiczne rozwoju człowieka)
- socjalna ( stadium rozwoju społecznego )
- noologiczna (od greckiego nous-rozum, duch (stadium rozwoju rozumnej osobowości i ducha )
· Cele wychowania : przygotowanie w człowieku osobowości, tj. rozbudzanie życia duchowego w wychowanku i takie jego prowadzenie, aby on sam je samodzielnie prowadził i przyswoił.
3. Pedagogika kultury ( próba przezwyciężenia pedagogiki indywidualistycznej i socjalnej)
· Cele wychowania : kultura jednostki, realizacji kultury w rozwijającej się osobowości człowieka
4.Pedagogika religijno – moralna
· Cele wychowania : religia katolicka, moralność chrześcijańska
· Przedstawiciele : F.W Foerster
5. Pedagogika socjalna ( podział I i II )
I podział :
- kierunek empirystyczny ( oparty na socjologii i biologii )
· Cele wychowania : przystosowanie jednostki do społeczeństwa
· Przedstawiciele : P. Bergemann, P. Barth, E. Durkheim, F. Znaniecki, S. Karpowicz
- kierunek idealistyczny
· Cele wychowania :uspołecznienie i umoralnienie danego narodu, kształcenie woli człowieka, doprowadzenie aby jednostka brała czynny udział w budowaniu ludzkiej społeczności.
· Przedstawiciele : P. Natorp, H. Cohen, G. Gentile, B. Croce
II podział :
- kierunek klasowy :
· Cele wychowania : przystosowanie jednostki do danej klasy społecznej,
· Przedstawiciele : K. Marx, P. Błoński, N. Krupska, S. Szacki, M. Adler, W. Spasowski. S. Szczepanowski
- kierunek narodowy :
· Cele wychowania : identyfikacja z własnym narodem
· przedstawiciele : Z. Balicki, L. Zarzecki, S. Pigoń, P. Pręgowski
- kierunek państwowy:
· cele wychowania ; wychowanie dla potrzeb państwa
· przedstawiciele : G. Gentile, E. Krieck, G Kerschensteiner, K. Sośnicki
SYSTEMATYZACJA wg KRYTERIUM:ŚRODKI WYCHOWANIA
1. Wychowanie przez sztukę
· środki wychowania : przeżycie estetyczne ( impresje, ekspresje ) zbliżenie pracy nauczyciela do pracy artysty
· przedstawiciele : J. Ruskin, A Lichtwark, E. Weber
2. Pedagogika osobowości
· środki wychowania : duża swoboda w wyborze stosowania metod wychowania i nauczania : nauczyciel wyzwolony z pęd ograniczoności metod
· przedstawiciele : D. Linde, F. Gansberg, H. Sharrelmann
3. Nowe szkoły na wsi
· środki wychowania : metody praktycznego działania, laboratoryjne, warsztatowe, wycieczki itp.
· przedstawiciele : A. Linde, H. Lietz, A. Demoulines, J. Gralewski
4. Wychowanie przedszkolne
· środki wychowania :samodzielna praca dziecka z pomocami w :”przygotowanym otoczeniu”, pomoc wychowawcza nauczyciela w rozwoju
· przedstawiciele : M. Montessori, O. Decroly
5. Szkoły pracy
· środki wychowania : a) aktywność ucznia (szkoła aktywności, szkoła czynu, szkoła twórcza) – ekspresjonizm pedagogiczny – przedstawiciele : A. Lay, A. Ferierre, H. Rowid
b) czynne procesy zachodzące w dziecku – przeżycia – impresjonizm pedagogiczny – przedstawiciele : G. Kawerau, G. Gentile
c) uspołecznienie młodzieży poprzez wychowanie we wspólnocie życia i pracy – przedstawiciele : G. Wyneken, P. Petersen
d) zbliżenie szkoły do życia – przedstawiciele : O. Decroly, J. Ostrowski
e) system daltoński – przedstawiciele: H. Parkhurst
f) szkoła pracy produktywnej – przedstawiciele : P. Błoński
SYSTEMATYZACJA wg KRYTERIUM:
Teoretyczne założenia nauki o wychowaniu
· Przed XX w. - pedagogika naukowa J.F. Herbarta (oparcie pedagogiki na etyce i psychologii
· Pod koniec XIX w. krytyka pedagogiki za jej spekulatywno – filozoficzny charakter (nauką jest nauka oparta na metodach nauk ścisłych)
· Początek wieku XX – rozszerzenie kryteriów naukowości na nauki humanistyczne oraz przekroczenie granic oddzielających naukę „pozytywną”od filozofii ( od empiryzmu, doświadczenia, badania faktów- do filozofii wychowania w ramach świata wartości i metod spekulatywnych)
Kierunki naukowe i filozoficzne w pedagogice współczesne
· Pedagogika czysta i normatywna - Pedagogika czysta, badająca fakty:
tendencja wyłączenia z pedagogiki postulatu stanowienia celów wychowania tendencja również w naukach przyrodniczych w poglądach na świat i życie).Teza: tylko pedagogika badająca fakty, obywająca się bez pojęcia celu jest naukowa.
· Psychologizm i socjologizm pedagogiczny - Psychologizm – sprowadza fakty pedagogiczne do procesów psychicznych; uznanie wśród nauk pedagogicznych jedynie dyscyplin psychologicznych. Socjologizm - sprowadza fakty pedagogiczne do procesów socjologicznych; uznanie wśród nauk pedagogicznych jedynie dyscyplin socjologicznych.
· Pedagogika eksperymentalna → humanistyczna → filozoficzna - przechodzenie pedagogiki eksperymentalnej w humanistyczną i filozoficzną-uzupełnianie się, współpraca a nie zwalczanie wzajemne idei prądów. Niejednorodność teorii; np. u G. Gentile’a pedagogika bardziej filozoficzna, u J. R. Kretschmera – empiryczna
· Pedagogika a filozofia - Duży wpływ filozofii na pedagogikę, niezależnie od tendencji odżegnywania się pedagogiki od filozofii po koniec XIX w.
wyrocznia100