Wskaźniki rynku kapitałowego należą do grupy wskaźników finansowych, które mają na celu pokazanie relacji między wartościami ze sprawozdań finansowych (np. zysk) a wartościami uzyskiwanymi na rynku kapitałowym (np. cena akcji).
Wskaźniki rynku kapitałowego określają relacje wartości rynkowej przedsiębiorstwa do wielkości ekonomicznych, charakteryzujących efekty jego funkcjonowania. Są to tzw. mnożniki rynkowe, za pośrednictwem których można obliczyć nie tylko wartość danego przedsiębiorstwa, ale również określić czy aktualna cena nie jest zbyt wysoka lub zbyt niska.
Ułatwiają one ocenę działania przedsiębiorstwa w kontekście funkcjonowania otoczenia zewnętrznego, a także na bieżąco informują o atrakcyjności lokowania w akcje konkretnej spółki.
Wskaźniki rynku kapitałowego najczęściej wykorzystuje się do oceny efektywności inwestycji kapitałowych w spółki prawa handlowego notowanych na giełdzie. Ich istota zawiera się bieżącej ocenie celowości lokowania kapitałów w akcje konkretnego przedsiębiorstwa w porównaniu z możliwością wyboru alternatywnych form alokacji kapitału na rynku kapitałowym. Zatem można przyjąć, iż wskaźniki rynku kapitałowego dostarczają informacji:
· akcjonariuszom do porównawczej oceny osiągniętych korzyści,
· potencjalnym inwestorom do wyboru alternatywnych możliwości lokat kapitałowych w formie akcji, obligacji,
· do giełdowej oceny pozycji spółki giełdowej na wtórnym rynku papierów wartościowych.
Ocena przedsiębiorstwa na rynku kapitałowym:
· pozytywna – umożliwia uzyskanie dodatkowych kapitałów na cele rozwojowe; chroni firmę przed przejęciem przez konkurentów drogą wykupu kontrolnego pakietu akcji,
· negatywna – możliwość utraty zewnętrznych źródeł finansowania; ryzyko przejęcia przez konkurencję kontrolnego pakietu akcji, utrata samodzielności, zagrożenie likwidacją.
Wskaźniki rynku kapitałowego obejmują dwie grupy wskaźników:
· wskaźniki liczone na podstawie liczby akcji; są to wskaźniki wewnętrzne, do ich ustalenia wystarczą dane pochodzące z jednostki gospodarczej;
· wskaźniki, których podstawą ustalenia jest cena rynkowa akcji; w klasyfikacji wskaźników rynkowych noszą one nazwę wskaźników zewnętrznych.
Wskaźniki rynku kapitałowego są najczęściej opisywane za pomocą przychodów ogółem, zysku netto, dywidendy, kapitału własnego.
W ramach pierwszej grupy wskaźników rynku kapitałowego – wskaźników wewnętrznych wyróżnia się w szczególności:
8
· wsk. zyskowności jednej akcji,
· wsk. dywidendy jednostkowej,
· wsk. stopy wypłat dywidendy,
· wsk. maksymalizacji dywidendy,
· wsk. zatrzymania,
· wsk. wartość księgowa jednej akcji
Do drugiej grupy wskaźników tj. zewnętrznych wskaźników rynku kapitałowego zaliczyć można przede wszystkim:
· wskaźnik ceny do wartości księgowej,
· wskaźnik cena do zysku,
· wskaźnik stopy dywidendy.
Wskaźniki wykorzystywane przez akcjonariuszy – wskaźnik zyskowności jednej akcji
wskaźnik zysku na jedną akcję= zysk netto-dywidenda akcji uprzywilejowanejliczba akcji zwykłych
· informuje o wielkości zysku przypadającego na jedną akcję zwykłą, niezależnie od tego czy zysk ten zostanie wypłacony jako dywidenda, czy zagospodarowany w przedsiębiorstwie,
· ilustruje skalę potencjalnych korzyści akcjonariusza, przy założeniu, że dywidenda zależy od wielkości wygospodarowanego zysku, im wyższa jest wartość wskaźnika, tym większy jest zwrot na jedną wyemitowaną akcję z kapitału zainwestowanego w akcje, zwiększenie zysków może mieć swoje bezpośrednie przełożenie na wzrost wysokości dywidendy lub będzie miało wpływ na poprawę notowań akcji na rynku i przyczyni się do wzrostu bieżącej wartości rynkowej akcji,
· wartość wskaźnika jest istotna zarówno dla inwestorów liczących na korzystną dywidendę, jak i inwestorów oczekujących zwyżki cen akcji ze względu na rosnący zysk spółki.
Możemy wyróżnić:
· podstawowy zysk na jedną akcję
· rozwodniony zysk na jedną akcję.
Rozwodniony zysk na jedną akcję tym się różni od podstawowego zysku na jedną akcję tym, że w jego kalkulacji uwzględniony jest wpływ zamiany na akcję zwykłą. Prawo do zamiany mogą dać niektóre instrumenty finansowe, które w przyszłości mogą uprawniać ich posiadaczy do konwersji na akcje zwykłe np.: obligacje zamienne, akcje uprzywilejowane, które są zamieniane na akcje zwykłe, warranty, opcje na akcje, akcje emitowane dla pracowników w formie wynagrodzenia, inne akcje o warunkowej emisji.
wskaźnik zyskowności jednej akcji rozwodniony= zysk netto-dywdendy uprzywilejowaneśrednia ważona liczba akcji zwykłych w okresie
wskaźnik zyskowności jednej akcji rozwodniony=zysk przypadający na zwykłych akcjonariuszyśrednia ważona liczba akcji zwykłych w okresie
W mianowniku wzoru na wskaźnik zyskowności jednej akcji rozwodniony występuje średnia ważona liczba akcji z tego względu, że ich liczba w ciągu roku może się zmieniać (np. na skutek emisji nowych akcji lub umorzenia dotychczasowych).
Średnią ważoną liczbę akcji zwykłych w okresie wyliczamy, mnożąc liczbę akcji w danym podokresie, w którym nie ulega ona zmianie (zwiększeniu bądź zmniejszeniu), przez współczynnik liczby dni tego podokresu w okresie.
Wskaźniki wykorzystywane przez akcjonariuszy – wskaźnik dywidendy
Wskaźnik dywidendy przypadającej na 1 akcję = zysk netto przeznaczony na dywidendęliczba wyemitowanych akcji
· obrazuje wielkość dochodów otrzymywanych przez akcjonariuszy w wielkościach bezwzględnych,
· ukazuje on bezpośrednie korzyści, jakie uzyskuje posiadacz jednej akcji.
Wskaźniki wykorzystywane przez akcjonariuszy
Wskaźnik stopy wypłaty dywidend= dywidenda na 1 akcjęzysk netto na 1 akcję×100%
· wskaźnik stopy wypłat dywidendy (DPR – dyvidend payout ratio) określa, jaką cześć zysku netto spółka przeznacza na wypłatę dywidendy swoim akcjonariuszom,
· obrazuje udział dywidendy w zysku po opodatkowaniu,
· określa, jaką część zysku netto przedsiębiorstwo przeznacza na wypłatę dywidend akcjonariuszom, a jaką na działalność inwestycyjną,
· wskaźnik ten może przyjąć różne wartości, jeżeli jest on większy niż 1 oznacza to, że spółka przeznaczyła na wypłatę dywidend zyski z lat ubiegłych, jeżeli jest równy 1 to cały zysk netto z roku bieżącego został przeznaczony na wypłatę dywidend, z kolei, gdy wartość wskaźnika jest mniejsza niż 1 to w przedsiębiorstwie wystąpiły zyski zatrzymane.
Na poziom wskaźnika wypłat dywidendy wpływa wiele czynników. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć następujące:
· zamierzona emisja akcji, w okresie poprzedzającym emisję akcji kierownictwo spółek z reguły podwyższają stopę dywidendy, aby zainteresować potencjalnych inwestorów zakupem nowych akcji,
· rozwój firmy – przeważnie relatywnie większe kwoty z zysku przeznacza się na zwiększenie kapitału własnego, a mniejsze na wypłatę dywidendy,
· wahania w poziomie dochodowości firmy – aby porównać poziom dywidend w każdym roku działalności, w pomyślnych latach większość dywidend pozostaje w firmie, a w latach słabej koniunktury większość przeznacza się na dywidend
wskaźnik maksymalizacji dywidendy= zysk netto na 1 akcjedywidenda na 1 akcję×100%
Wskaźnik maksymalizacji dywidendy może przyjmować wielkość:
<1 wskazując, że na dywidendę przeznaczono np. część zysku z roku, lat ubiegłych,
=1 co oznacza, że cały zysk netto został rozdysponowany między akcjonariuszy,
>1 wskazując na zyski zatrzymane, co w przyszłości powinno zapewnić relatywnie lepsze wyniki ekonomiczne.
wskaźnik zatrzymania= zysk netto na 1 akcję-dywidenda na 1 akcjęzysk netto na 1 akcję×100%
· wskaźnik zysku zainwestowanego w przedsiębiorstwie po wypłaceniu akcjonariuszom dywidend pozwala na ocenę zysku zainwestowanego przez przedsiębiorstwo w jego dalszy rozwój,
· wskaźnik pozwalający określić, czy analizowana spółka jest dochodowa, czy wzrostowa, determinuje to charakter inwestycji (gra na zmiany kursu czy gra na wypłacaną dywidendę),
· charakter spółki (wzrostowa czy dochodowa) można określić między innymi na podstawie wskaźnika rentowności kapitału, wskaźników stopy wypłat dywidendy lub zainwestowanego zysku.
Wskaźniki rynku kapitałowego
wskaźnik zatrzymania= wartość księgowa na 1 akcję= kapitał własnyliczba wyemitowanych akcji
· wartość księgowa na 1 akcję określa majątek spółki nie obciążony jej zobowiązaniami przypadającymi na 1 akcję,
· wskaźnik umożliwia bilansową wycenę akcji, która zależy od wysokości kapitału własnego,
· wysoki poziom wskaźnika w porównaniu z wartością nominalną akcji ma bezpośredni wpływ na cenę rynkową akcji, wskazując na dotychczasową efektywność gospodarowania przedsiębiorstwa,
· im bardziej firma korzysta z kapitału obcego, tym wskaźnik będzie niższy,
· jeżeli wartość księgowa niewiele różni się od majątku firmy, oznacza to, że firma angażuje przede wszystkim kapitał własny i nie korzysta z dźwigni finansowej
C/WK= cena rynkowa akcjiwartość księgowa 1 akcji
· teoretycznie wskaźnik ten określa, ile płacimy za 1 złotówkę aktywów netto spółki,
· wskaźnik cena do wartości księgowej określa rynkowe oszacowanie majątku spółki,
· gdy majątek spółki jest tak wykorzystany, że w efekcie końcowym spółka przynosi zyski, wówczas inwestorzy są skłonni zapłacić więcej za jej akcje,
· w praktyce niska wartość wskaźnika oznacza, że firma osiąga małe zyski bieżące i jej majątek nie jest w pełni wykorzystany,
· niska wartość wskaźnika może również oznaczać kłopoty firmy, które mogą być spowodowane złą strukturą majątku,
· wskaźnik ten dostarcza informacji o przeszacowaniu lub niedowartościowaniu wartości spółki, jeżeli kupujemy akcje spółki poniżej wartości księgowej (wskaźnik mniejszy niż 1), to akcje spółki w teorii powinny być niedowartościowane fundamentalnie, to tak jakbyśmy kupili same aktywa firmy, które są więcej warte od zainwestowanej kwoty, w sytuacji gdy wskaźnik kształtuje się powyżej jedności, oznacza, że inwestorzy spodziewają się określonych korzyści w przyszłości, w odwrotnej sytuacji wskazuje na utratę nadziei na pomyślną ocenę przyszłości spółki, przypadek gdy wielkość wskaźnika równa się jedności, dowodzi, że cena rynkowa akcji odpowiada jej wartości bilansowej,
· należy dość ostrożnie podchodzić do jego interpretacji, spółki z tej samej branży mogą wyceniać swoje aktywa trwałe np. według cen nabycia, bądź według wartości godziwej, w efekcie czego dwie spółki o tej samej wartości księgowej mogą mieć inną realną wartość księgową,
· prawdziwa wartość księgowa firmy może być w rzeczywistości zaniżona lub zawyżona w sytuacji, gdy posiadania zasoby naturalne lub też trudno do wyceny w bilansie aktywa, (metale, ziemia, udziały w innych firmach, marka, zaufanie, renoma).
· w sytuacji, gdy mamy do czynienia z młodą spółką akcyjną, która w opinii inwestorów ma świetlane perspektywy – to wartość wskaźnika będzie wysoka. Spółka taka może nie dysponować znacznymi kapitałami własnymi, ale jeśli jej pomysł na biznes będzie obiecujący, to i sama spółka, i inwestorzy mogą liczyć na potencjalnie duże zyski. Jeżeli jednak wartość tego wskaźnika dla jakiejś spółki będzie, na tle branży, zbyt wysoka – powinno to być interpretowane jako sygnał ostrzegawczy, że inwestorzy zbyt silnie wierzą w perspektywy jej rozwoju, a jej akcje są przewartościowane.
· dojrzała spółka o ugruntowanej pozycji rynkowej i zgromadzonych znacznych kapitałach własnych będzie, co do zasady, charakteryzować się niską wartością wskaźnika. Jeżeli wartość wskaźnika dla tej spółki będzie na tle branży bardzo niska, będzie to znaczyło, że jej majątek jest źle zarządzany, a inwestorzy nie pokładają wiary w perspektywach jej dalszego rozwoju. Będzie to więc sygnał ostrzegawczy, informujący inwestorów o poważnych problemach danej spółki.
· Ocena wartości wskaźnika dla danej spółki akcyjnej, a tym samym ocena jej perspektyw inwestycyjnych, powinna odbywać się na tle branży, w której dana spółka prowadzi swoją działalność operacyjną oraz na tle całego rynku. Można z powodzeniem założyć, że w sytuacji, gdy wartość wskaźnika dla danej spółki drastycznie odbiega od wartości wskaźnika dla jej konkurentów z branży, jak również od średniej wartości wskaźnika dla całego rynku regulowanego, wysoce prawdopodobna jest zmiana wyceny rynkowej tej spółki w kierunku zrównania wartości wskaźnika ze średnią dla branży lub ze średnią dla całego rynku.
Zazwyczaj wskaźnik cena do wartości księgowej jest wyższy od jedności. Rozbieżność ta wynika głównie z faktu, że księgowe metody wyceny aktywów różnią się od aktualnych cen ich sprzedaży. Wartość rynkowa akcji jest najczęściej wyższa od wartości księgowej kapitałów z tego względu, że rynek dużo wcześniej dyskontuje przyszłe zyski przedsiębiorstwa. Pamiętać należy również, że cena rynkowa akcji jest często skutkiem gry podaży i popytu na papiery wartościowe i nie jest bezpośrednio powiązana z wartością księgową aktywów netto.
Jeżeli wartość jest wielokrotnie wyższa, może to stanowić ostrzeżenie, że ceny akcji są zbyt wygórowane w stosunku do wartości określonej na bazie wyceny rachunkowej i wysokie jest prawdopodobieństwo ich spadku. Przykładowo wyższą wartością wskaźnika cechują się spółki z sektora informatycznego, a niższą z segmentu produkcyjnego.
Wskaźnik cena do zysku
P/E=cena rynkowa akcjizysk na akcję zwykłą
· najbardziej popularny wskaźnik ułatwiający przybliżoną ocenę celowości inwestowania w akcje danej spółki,
· wskaźnik umożliwia ocenę opłacalności lokat kapitałowych w różnych firmach,
· określa liczbę lat, po upływie których zysk przypadający na jedną akcję zrównoważy cenę jej zakupu, pod warunkiem, że firma będzie w przyszłości zyskowna jak dotychczas.
· na wartość wskaźnika wpływa cena giełdowa akcji, zyskowność firmy i ogólna sytuacja na rynku kapitałowym,
· odpowiada na pytanie ile jednostek pieniężnych kapitału wydano kupując akcje danej firmy na jednostkę osiągniętego zysku, inaczej wskaźnik określa cenę, jaką należy zapłacić za jednostkę zysku przy kupnie akcji,
· im wyższy jest poziom ryzyka związany z daną firmą, tym niższy poziom cen rynkowych akcji spółek notowanych na giełdzie, tym samym im wyższy poziom ryzyka, tym wskaźnik C/Z niższy
· porównanie wskaźnika P/E ze średnią wartością wskaźnika dla całego rynku kapitałowego, jak również ze średnią wartością wskaźnika dla branży w której działa dana spółka, pozwala na dokonanie oceny perspektyw rozwoju danej spółki. Innymi słowy wskaźnik ten pozwala ocenić efektywność inwestowania (lokowania) kapitałów w akcjach danej jednostki w porównaniu z akcjami innych jednostek lub innymi możliwościami lokat.
· wskaźnik ten może przyjmować zarówno niskie, jak i wysokie wartości. Niski poziom wskaźnika może sugerować na niedowartościowanie akcji, niską wycenę, którą można zinterpretować jako okazję inwestycyjną, jednak często jest tak, że niski poziom wskaźnika należy wiązać ze spodziewanym pogorszeniem wyników finansowych przedsiębiorstwa, przez co inwestorzy nie są zainteresowani nabywaniem takich akcji. Wysoki poziom wskaźnika może oznaczać, że akcje są przewartościowane, drogie, mimo tego w oczach inwestorów mogą one być okazją inwestycyjną, jeżeli spodziewają się oni wysokich zysków przedsiębiorstwa w przyszłości.
Wskaźnik stopy dywidendy
wskaźnik stopy zwrotu dywidendy= dywidenda na 1 akcjęcena rynkowa 1 akcji×100%
· informuje o udziale jednostkowej dywidendy w cenie rynkowej akcji, jaki procent zysku przynosi dana akcja w relacji do jej ceny giełdowej
· ilustruje bezpośrednie korzyści dla posiadaczy akcji,
· porównanie wskaźników różnych firm umożliwia ocenę rozpiętości korzyści osiąganych przez zakup różnych rodzajów akcji,
· wskaźnik ten interesuje szczególnie inwestorów, których głównym celem inwestowania jest otrzymanie bieżącego zysku od inwestycji niż wzrost ceny rynkowej inwestycji,
· wskaźnik stopy dywidendy można obliczyć tylko w przypadku spółek które ją wypłacają.
· niski poziom wskaźnika towarzyszy tym spółkom, które realizują politykę ograniczonej dywidendy, przeznaczając wypracowane zyski w przedsiębiorstwie na zwiększenie kapitałów własnych.
· na rozwiniętych rynkach wskaźnik ten nazywa się wskaźnikiem wydajności akcji i przyjmuje się, że przeciętnie powinien on kształtować się w przedziale od 5% do 8%,
· zakłada się, że poziom wypłacanej dywidendy powinien być stabilny,
· zbyt wysoka dywidenda to „przejadanie zysku” i zagrożenie przyszłości firmy, z kolei zbyt niska może zasygnalizować trudności finansowe w firmie,
· inwestor jest zawsze zainteresowany wypłatą jak największej dywidendy,
· wysoki poziom wskaźnika stopy zyskowności akcji w powiązaniu z niskim poziomem wskaźnika stopy dywidendy informuje o zyskach zatrzymanych w jednostce gospodarczej, które mogą zostać przeznaczone na inwestycje.
· wskaźnik stopy dywidend, który pokazuje stopę zwrotu z inwestycji w akcje mierzoną wypłacanymi dywidendami jest uzależniony od:
· wysokości zysku netto
· wskaźnika wypłaty dywidendy określającego, jaki procent zysku netto jest przeznaczany na dywidendy dla posiadaczy akcji zwykłych
· wskaźnik stopy dywidend podobnie jak wskaźnik ceny do zysku wyraża stopień zwrotu z inwestycji w akcje. Jest jednak bardziej precyzyjny, gdyż faktycznym zwrotem dla inwestora jest wypłacona dywidenda (pomijając zysk wynikający ze wzrostu ceny akcji), a nie zysk netto. Stopa wypłat dywidendy określa skłonność jednostki do przeznaczania zysku na dywidendę. Wysokość tego wskaźnika uzależniona jest od polityki spółki akcyjnej. Spółka pragnąc pozyskać nowych akcjonariuszy i przygotowując się do nowej emisji akcji świadomie zwiększa stopę wypłat dywidend. W sytuacji natomiast przyjęcia założenia zmierzającego do rozwoju spółki w przyszłości polityka skierowana będzie na obniżenie stopy dywidendy i przeznaczenia większości zysku na rozwój jednostki.
Czynniki mające wpływ na kształtowanie się cen akcji na giełdzie
Zasadniczo czynniki mające wpływ na kształtowanie się cen akcji na giełdzie możemy przypisać je do jednej z trzech zasadniczych grup, wyróżniając:
...
alakarpiak1