The Hebrew HOWTO Maintained by Yair G. Rajwan, yair@hobbes.jct.ac.il v0.4, 12 wrzesie 1995 Wersja polska: Gwidon S. Naskrent naskrent@hoth.amu.edu.pl v1.0, wrzesie 1997 Te dokument "Czsto Zadawane Pytania" (FAQ) / HOWTO opisuje konfig- urowanie maszyny linuxowej by uywaa znakw hebrajskich w systemie X- Windows oraz na Wirtualnych Konsolach (WK). Najwiesz wersj Hebrew- HOWTO uzyska mona z mojej strony WWW <http://shekel.jct.ac.il/~rajwan/Hebrew.html> albo z <tt>ftp://hobbes.jct.ac.il</tt> <ftp://hobbes.jct.ac.il>. ______________________________________________________________________ Spis treci 1. Wstp 1.1 Zmiany 1.2 Podzikowania 2. Standardy reprezentacji znakw hebrajskich 2.1 ASCII 2.2 Hebrajski w DOS 2.3 Hebrajski w ISO 2.4 Stary hebrajski dla PC 2.5 Konwersje 3. Wirtualne Konsole (WK) 4. Konfiguracja X Windows - XFree86 3.1 4.1 Czcionki hebrajskie 4.2 Instalacja czcionek 4.3 Zmuszenie aplikacji Xowej do uywania czcionek hebrajskich 4.3.1 Xterm 4.3.2 Netscape 4.4 Odwzorowywanie klawiatury 4.5 Skadanie powyszych przykadw razem 5. Konfiguracja powok 5.1 bash 5.2 csh/tcsh 6. Aplikacje 6.1 vim 6.2 Hebrajski pine and pico 6.3 Niektre hebrajskie wersje emacsa. 6.4 Dosemu 6.5 XHTerm 6.6 TeX--XeT - hebrajski Tex. 7. Konfiguracja drukarki 8. Produkty komercyjne 8.1 El-Mar software. 9. Hebrajski wokoo sieci 9.1 WWW 9.2 Gopher 9.3 Ftp ______________________________________________________________________ 1. Wstp Kade ustawienia jzykowe rne od oryginalnego amerykaskiego angielskiego maj dwa aspekty: 1. Wywietlanie prawidowych znakw - dla hebrajskiego jest to standard ISO-8859-8. 2. Odwzorowywanie klawiatury W hebrajskim jest o wiele wicej (pisanie od prawej do lewej, geometria w X-Windows itd.), ale to HOWTO (przynajmniej pierwszy szkic) zajmuje si tylko sprawami podstawowymi. Wicej informacji znale mona w rnych "narodowych" HOWTOs (German, Danish itd.) oraz w ISO-8859-1 HOWTO (ftp://ftp.vlsivie.tuwien.ac.at/pub/8bit <ftp://ftp.vlsivie.tuwien.ac.at/pub/8bit> FAQ-ISO-8859-1). 1.1. Zmiany o Od pierwszego szkicu do 0.2 Wikszo tego pliku pochodzi z pierwszego szkicu autorstwa Vlada Moseanu. o 0.2 do 0.3beta Dodane wyjtki z dokumentw z archiwum e-brew.zip z ftp://ftp.jer1.co.il/pub/software/msdos/communication <ftp://ftp.jer1.co.il/pub/software/msdos/communication>, oraz kilka poprawek bdw z pomoc czonkw grupy JCT Linux-il. o 0.3Beta do 0.4. Po pierwszym rozprowadzeniu Hebrew-HOWTO wrd Linux-il zawiera ono teraz wszystkie e-maile przysane mi w zwizku z pisowni/gramatyk oraz TeX/XeT, Mule oraz vim. 1.2. Podzikowania To HOWTO przygotowano z pomoc caej grupy Linux-il - "Grupa Izraelskich Uytkownikw Linuxa", a zwaszcza: Grupa Linux-il (Linux-il@hagiga.jct.ac.il) Vlad Moseanu (vlad@actcom.co.il) Gili Granot (gil@csc.cs.technion.ac.il) Harvey J. Stein (hjstein@math.huji.ac.il) Dovie Adler (dadler@hobbes.jct.ac.il) Gavrie Philipson (gavrie@shekel.jct.ac.il) 2. Standardy reprezentacji znakw hebrajskich 2.1. ASCII eby wyjani raz na zawsze jedn rzecz: nie ma czego takiego jak omiobitowe ASCII. ASCII to tylko siedem bitw. Kady omiobitowy kod nie jest ASCII, ale to nie znaczy e nie jest standardem. ISO-8859-8 jest standardem, ale nie [jest rwnowane] ASCII. Dzikuj! 2.2. Hebrajski w DOS Kodowanie znakw hebrajskich zaczyna si od 128 dziesitnie (alef). Wymaga wic ono omiu bitw. Jest to to co ma si na EPROMach kart wideo jako czcionk sprztow [w Izraelu - przyp. tum.] Wszystkie DOSowe edytory hebrajskiego uywaj tej tabeli (Qtext, HED itd.) 2.3. Hebrajski w ISO Kodowanie znakw hebrajskich zaczyna si od 224 (alef). Jest to standard internetowy, midzynarodowy i faktyczny standard MS Windows i Macintoshw (Dagesh itd.) 2.4. Stary hebrajski dla PC Jest to kodowanie omiobitowe i wyparte z uytku, poniewa zajmuje zasadniczo ten sam przedzia ASCII co angielskie mae litery. Najlepiej wic jest go unika. Niemniej kiedy hebrajski w ISO utraci smy bit wskutek dziaania jakiego ignoranckiego unixowego mailera (tak e otrzymasz pltanin angielskich liter dla hebrajskiej czci listu zmieszan z normalnym angielskim, odwrconym lub nie). Jeli w licie mieszay si hebrajski i angielski, jest to przykra sytuacja, bowiem otrzymasz albo hebrajski z baaganem, albo angielski z baaganem... 2.5. Konwersje Oto kilka prostych komend do konwersji z kadego standardu na inny: DOS - ISO: tr '\200-\232' '\340-\372' < {dos_file} > {iso_file} ISO - DOS: tr '\340-\372' '\200-\232' < {iso_file} > {dos_file} OLD - DOS: tr -z '\200-\232' < {old_Hebrew_file} > {dos_file} UWAGA: Numery uywane przez tr s w kodzie semkowym! 3. Wirtualne Konsole (WK) Kada dystrybucja Slackware dostarczana jest z kbd; pakiet ten zwany jest keytbls w Slackware (dysk a4 w wersji 2.3.0 - kbd 0.90). Joel Hoffman dostarczy hebrajskie czcionki i ukady klawiatury ze swojego oryginalnego pliku codepage.tar.Z. Zajrzyj do /usr/lib/kbd/consolefonts i poszukaj plikw iso08.* (czcionki w standardzie ISO-8859-9, dostosowany jest do nich ukad klawiatury). Wsad ponisze linie do /etc/rc.d/rc.local: ----- #!/bin/sh # Wstaw tu swoj lokaln konfiguracj # INITTY=/dev/tty[1-6] PATH=/sbin:/etc:/bin:/usr/sbin:/usr/bin # # kbd - Ustaw czcionk na konsoli i ukad klawiatury # ustaw NumLock i tryb metabitu na konsolach od /dev/tty1 do 6 for tty in $INITTY do # setleds -D +num < $tty > /dev/null setmetamode metabit < $tty > /dev/null done # ISO-8859-8 (klawiatura i konsola) setfont iso08.f16 mapscrn trivial loadkeys Hebrew # zezwl na odzworowywanie for tty in $INITTY do echo -n -e "\\033(K" >$tty done ----- UWAGA: Jeli uywasz X Windows bd ostrony uywajc setleds, moe to spowodowa zawieszenie si X-serwera. Powysze ustawienia dziaaj bez zarzutu z hebrajsk wersj pico i pine, i wywietlaj poprawny hebrajski w ISO-8859-8 (X Windows, MS Windows). 4. Konfiguracja X Windows - XFree886 3.1 4.1. Czcionki hebrajskie XFree86 3.1 dostarczany jest z dwoma [bitmapowymi] czcionkami hebrajskimi: heb6x13 i heb8x13. Dodatkowe czcionki znale mona w sieci: o Czcionki Type 1 przeznaczone do zastosowa sieciowych (styl Helvetica/David (proporcjonalne) oraz Courier/Shalom Stick (staej szerokoci)) z archiwum snunit-project w ftp://snunit.huji.ac.il/pub/fonts/ <ftp://snunit.huji.ac.il/pub/fonts/>, dobre dla stron WWW po hebrajsku. o Avner Lottem, (lottem@techUnix.technion.ac.il) umieci kilka hebrajskich czcionek w ISO-8859-8 w ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/X11/fonts/hebxfonts-0.1.tgz <ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/X11/fonts/>, jest tam czcionka dobra dla dosemu pod X-Windows (przeczytaj tamtejszy plik README). 4.2. Instalacja czcionek o Formaty czcionek: pcf (Portable Compiled Format), bdf (Bitmap Distribution Format), pfb (czcionki Type 1). o Przesu czcionki do jakiego istniejcego katalogu ( /usr/lib/X11/fonts/misc) lub stwrz nowy (/usr/lib/X11/fonts/Hebrew). Uyj compress (.Z, NIE GZIP!) by spakowa czcionki, dla zaoszczdzenia miejsca. o Uruchom mkfontdir by (prze)tworzy plik fonts.dir i popraw fonts.alias (opcjonalne) definiujc nowe aliasy. o Dla czcionek Type 1, mkfontdir nie dziaa. Musisz doda odpowiednie wpisy do fonts.dir rcznie lub uy narzdzia type1ins, dostpnego na mirrorach SunSite - dop. tum.] o Upewnij si e katalog znajduje si w ciece X-serwera. Wyedytuj XF86Config i dodaj odpowiedni ciek -- FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/...". 4.3. Zmuszenie aplikacji Xowej do uywania czcionek hebrajskich Krtko mwic, musisz ustawi odpowiedni zasb. 4.3.1. Xterm Wstaw ponisz lini do $HOME/.Xresources: xterm*font: heb8x13 lub po prostu uruchom xterm poprzez xterm -fn heb8x13. Powysza czcionka jest o wiele za maa, wic poszukaj lepszej... patrz uwagi co do startu X11. 4.3.2. Netscape Zwykle uy moesz czcionek hebrajskich z ``snunit-project'', Zainstaluj je ``tak jak opisano'', a potem wstaw ponisze wartoci domylne do swojego lokalnego .Xdefaults, bd do app-defaults/Netscape. ---- *documentFonts.latin1.variable.italic*slant: r *documentFonts.latin1.variable.boldItalic*slant: r *documentFonts.latin1.variable*family: web *documentFonts.latin1.fixed*family: webmono *documentFonts.latin1*registry: iso8859 *documentFonts.latin1*encoding: 8 ---- Oglnie rzecz biorc, moesz wstawi dowoln czcionk zamiast powyszych tak dugo jak obsuguje j X11, tak ``jak opisano''. 4.4. Odwzorowywanie klawiatury Z jakiego powodu X-serwer nie dziedziczy ukadu klawiatury z poprzedniego paragrafu [tj. z konsoli - dop. tum.], a zreszt i tak wolabym przezdefiniowa lewy Alt, prawy Alt i ScrollLock. Nacinicie Alt razem z jakim klawiszem da znak hebrajski, ScrollLock za ustawi tryb hebrajski na stae. By tego dokona uyjemy xmodmap. Ponisze jest plikiem .Xmodmap, ktry poprawia rwnie bdy dotyczce klawisza NumLock. ----- ! Hebrajski ukad klawiatury dla XFree86 (dla klawiatury amerykaskiej) ! Vlad Moseanu ! ke...
Porozmawiajmy.TV