Szybkie przejście od DOS-a do Linux-a. Autor: Guido Gonzato, Guido@ibogfs.cineca.it v1.0 11 Grudnia 1996 Wersja polska: Bartosz Maruszewski, B.Maruszewski@zsmeie.torun.pl v1.31, 26 Lipca 1997 Dokument ten jest dedykowany tym wszystkim (wkrótce byłym) użytkown ikom DOS-a, którzy zdecydowali się przejść na Linux-a, system typu Unix pierwotnie przeznaczony na komputery klasy PC. Dokument ten został napisany w standardzie ISO-8859-2. Oryginalna wersja znajduje się pod adresem ftp.icm.edu.pl w katalogu /pub/Linux/docs/HOWTO. Nowsza wersja zawiera uaktualnione wskazania na katalog z jądrami na ftp.icm.edu.pl. ______________________________________________________________________ Table of Contents: 1. Wprowadzenie. 1.1. Czy Linux jest dla ciebie odpowiedni? 1.2. Tak jest. Powiedz mi jeszcze. 1.3. Dla niecierpliwych. 2. Pliki i programy. 2.1. Pliki: pojęcie ogólne. 2.2. Dołączenia symboliczne. 2.3. Atrybuty plików w Linux-ie. 2.4. Pliki: Porównanie podstawowych poleceń DOS-owych z Linux- owymi. 2.5. Wykonywanie programów: wielozadaniowość i sesje. 2.6. Uruchamianie programów na komputerach odległych. 3. Używanie katalogów. 3.1. Katalogi: pojęcie ogólne. 3.2. Prawa dostępu katalogów. 3.3. Katalogi: Porównanie podstawowych poleceń DOS-owych z Linux- owymi. 4. Dyskietki, dyski twarde i takie inne. 4.1. Urządzenia. 4.2. Archiwizacja. 5. Konfigurowanie systemu. 5.1. Pliki startowe systemu. 5.2. Pliki startowe programów. 6. Troszkę programowania. 6.1. Pisanie skryptów: takie .BAT-y tylko lepsze. 7. C dla ciebie. 8. Pozostały 1%. 8.1. "Odrootowić się". 8.2. Tworzenie wirtualnej pamięci. 8.3. Używanie tar-a i gzip-a. 8.4. Instalacja aplikacji. 8.5. Triki, bez których nie możesz się obejść. 8.6. Pożyteczne programy. 8.7. Pospolite rozszerzenia i programy z nimi związane. 9. To tyle. 9.1. Prawa autorskie. 9.2. Disclaimer. 9.3. Od tłumacza. ______________________________________________________________________ 1. Wprowadzenie. 1.1. Czy Linux jest dla ciebie odpowiedni? Więc chcesz przejść z DOS-a na Linux-a ? Dobry pomysł, ale ostrzegam: może ci to wyjść bokiem. Według mnie nie ma takiego czegoś jak "najlepszy komputer" czy "najlepszy system operacyjny"; wszystko zależy od tego do czego dana konfiguracja ma służyć. Dlatego też nie wierzę, że Linux jest najlepszym wyjściem dla każdego - nawet jeśli jest on technicznie lepszy od wielu komercyjnych systemów operacyjnych. Naprawdę nie pożałujesz Linux-a jeśli to czego szukałeś, to software do programowania, Internet, TeX... w ogóle techniczny software, ale jeśli w większości potrzebujesz software'u komercyjnego, jeśli nie czujesz się na siłach uczyć setek poleceń i wklepywać je z klawiatury, to szukaj gdzie indziej. Linux nie jest (jak na razie) tak łatwy w użytkowaniu i konfigurowaniu jak Windows czy Mac, tak więc przygotuj się do grzebania w plikach konfiguracyjnych. Pomimo tych przestróg, powiem ci, że jestem 100% przekonany, że jeśli należysz do tej dobrej grupy użytkowników, to odnajdziesz w Linux-ie swoją komputerową Nirvanę. Zakładam, że ˇ - Znasz podstawowe polecenia i założenia DOS-a, ˇ - Linux, ewentualnie z XWindows-ami, jest zainstalowany poprawnie na twoim komputerze, ˇ Twoją powłoką (odpowiednik COMMAND.COM) jest bash ˇ Rozumiesz, że ten dokument to dopiero niekompletny początek. Na temat większej ilości szczegółów przeczytaj podręcznik Matta Welsha "Linux Installation and Getting Started" i/lub Larry'ego Greenfielda "Linux User Guide". Można je znaleźć pod adresem ftp.icm.edu.pl w katalogu /pub/Linux/sunsite/docs/LDP/. To HOWTO zastępuje poprzednie mini-HOWTO o tym samym tytule. 1.2. Tak jest. Powiedz mi jeszcze. Zainstalowałeś Linux-a na PC-cie. Założyłeś sobie konto, wykonując instrukcje podczas instalacji (jeśli nie, to wpisz adduser teraz !!!) i Linux działa. Właśnie wpisałeś swój login (indentyfikator) i hasło (password) i patrzysz na ekran myśląc: "No... i co teraz?" Teraz - nie rozpaczaj. Jesteś prawie gotów robić to samo co w DOS-ie i wiele więcej. Jeślibyś działał na DOS-ie a nie na Linux-ie zrobiłbyś jedną z tych rzeczy: ˇ 1. wykonywanie programów i tworzenie, kopiowanie, przeglądanie, kasowanie i zmienianie nazw plików; ˇ 2. cd, md, rd, i dir; ˇ 3. formatowanie dyskietek i kopiowanie na nie plików; ˇ 4. grzebanie w AUTOEXEC.BAT albo CONFIG.SYS; ˇ 5. pisanie własnych plików .BAT albo programów; ˇ 6. no i pozostały 1%. Ucieszysz się bardzo jeśli dowiesz się, że to samo można robić pod Linux-em w podobny sposób jak pod DOS-em. Pod DOS-em przciętny użytkownik używa tylko kilku poleceń z ponad 100 dostępnych; to samo można powiedzieć o Linux-ie. Jeśli przypadkowo nie znasz poleceń do wykonywania tego co jest w liście powyżej, to odpuść sobie - nie czytaj. Nie będę wyjaśniał co to katalog czy zmienna PATH. Kilka notek zanim pójdziemy dalej: ˇ 1. W przeciwieństwie do DOS-a Linux ma wbudowane mechanizmy zabezpieczające. Kiedy włączysz PC-ta i odpalisz Linux-a musisz się "zalogować", to znaczy zrobić się widocznym dla systemu. Pliki i katalogi mają odpowiednie prawa dostępu i niektóre nie są dostępne dla zwykłego użytkownika. (Zobacz sekcję ``Prawa dostępu''). Jest tak ponieważ Unix to system wieloużytkownikowy; poza tym zwykły użytkownik nie jest właścicielem systemu i nie może nim zarządzać czy sterować jego działaniem; tylko użytkownik o identyfikatorze "root" (ang. korzeń) ma władzę w tym systemie. (Ten facet jest administratorem systemu. Na swoim PC-cie ty będziesz root-em). Pliki i katalogi mają odpowiednie prawa dostępu i niektóre z nich nie są dostępne dla zwykłego użytkownika. A DOS pozwoliłby ci wyczyścić cały dysk twardy. ˇ 2. Kiedy już skończysz pracować, NIE WOLNO CI WYŁŁĄĄCZYĆĆ PC-TA OD TAK PO PROSTU Musisz w odpowiedni sposób "zamknąć system" (naciśnij CTRL-ALT-DEL, poczekaj aż system zrobi wszystko co powinien, aby bezpiecznie wyłączyć komputer i napisze, że jest w porządku i wtedy możesz wyłączyć komputer). Jeśli pracujesz pod XWindows to wciśnij CTRL-ALT-BACKSPACE, albo wybierz wyjście z Menu i dalej to samo co wyżej. Od tłumacza: Możesz też napisać shutdown -h now i czekać aż pojawi się napis System halted. ˇ 3. Usilnie zachęcam do eksperymentowania i próbowania samemu: Na pewno ci nie zaszkodzi. Pomoc znajdziesz w poleceniach takich jak: "man <polecenie>" - podręcznik systemowy (nie zadawaj pytań bez przeczytania; wyjście z niego to klawisz 'q'), "apropos <polecenie>" - to wyświetla wszystkie polecenia związane z danym słowem, "whatis <polecenie>" - podobnie do apropos. ˇ 4. Większość mocy Unix-ów pochodzi z prostej koncepcji strumieni i potoków, bardziej rozwiniętych niż pod DOS-em. Proste polecenia mogą być połączone w bardziej złożony potok i wykonywać dość skomplikowane zadania. (Bardzo dużo ludzi używa tych zalet; tobie też radzę się tego pouczyć. Proste przykłady można znaleźć w plikach Makefile przy ściganiu i instalacji nowych aplikacji) ˇ 5. Konwencja oznaczeń: a. <...> oznacza coś co musi być podane, natomiast [...] oznacza coś co może być podane, ale nie musi. Np.: tar -tf <plik.tar> [plik_log] plik.tar musi być podany, a przekierowanie wyjścia do pliku plik_log - nie. b. od teraz skrót "PPS" oznacza "Przeczytaj Podręcznik Systemowy man, aby uzyskać więcej informacji. (Od tłumacza: oto trzy najczęściej używane skróty wśród "Linux-owców": RTFM - Read The Fascinating (Fucking) Manual (Przeczytaj Fascynujący [albo jak kto woli Pieprzony] Manual [man]) FAQ - Frequently Asked Questions - dokukment z Często Zadawanymi Pytaniami HOWTO - dokument taki jak ten - Jak To Zrobić) Jesteś teraz gotowy, aby uczyć się Linux-a. 1.3. Dla niecierpliwych. Nie możesz się już doczekać ? No to masz tu skrót poleceń Linux-a: DOS Linux Uwagi ------------------------------------------------------------------------------ BACKUP tar -Mcvf device dir/ zupełnie coś innego CD dirname\ cd dirname/ prawie ta sama składnia COPY file1 file2 cp file1 file2 ------ " ------ DEL file rm file UWAGA: nie ma UNDELETE DELTREE dirname rm -R dirname/ ------ " ------ DIR ls nie zupełnie ta sama składnia EDIT file vi file raczej ci się nie spodoba emacs file ten jest lepszy jstar file podobny do EDIT-a FORMAT fdformat, mount, umount raczej inna składnia HELP command man command ta sama filozofia MD dirname mkdir dirname/ prawie ta sama składnia MOVE file1 file2 mv file1 file2 ------ " ------ NUL /dev/null ------ " ------ PRINT file lpr file ------ " ------ PRN /dev/lp0, /dev/lp1 ------ " ------ RD dirname rmdir dirname/ ------ " ------ REN file...
Porozmawiajmy.TV