Ostrów Tumski w Poznaniu - Pokolenie-966.pdf

(746 KB) Pobierz
18
TEMAT MIESIĄCA
:
CHRZEST POLSKI
Pokolenie 966
Nowa ekspozycja stała
w Rezerwacie Archeologicznym
Genius loci
soby wchodzące na Ostrów Tumski w Poznaniu wita
spokój bogatej zieleni i dostojeństwo katedry. Urokliwy
zakątek miasta kontrastuje z  pozostawionym za rzeką
gwarem i pośpiechem nowoczesności, a bliskość zabytków
architektury skłania do zanurzenia się w  historię tego
miejsca, podążania w coraz odleglejsze dzieje. Ich odkry-
wanie rozpoczyna prawdziwą przygodę z  przeszłością,
która zadziwia na każdym kroku. Tysiąc lat temu znajdował
się tu jeden z  najważniejszych ośrodków powstającego
wówczas państwa polskiego. Wyboru miejsca, leżącego na
trasie ważnych szlaków handlowych i komunikacyjnych,
dokonali Piastowie, pierwsi historyczni władcy Polski.
Wznieśli tu kamienną rezydencję – siedzibę książęcą, a z
czasem królewską –  oraz zbudowali pierwszą w  Polsce
katedrę, w której spoczęli po
śmierci.
Stworzyli rozbudo-
wany system umocnień grodowych, będących manifestacją
ich władzy i ochroną w niespokojnych czasach.
Z czasem dawna
świetność
poznańskiej warowni została
zapomniana. Aby w krajobrazie Ostrowa Tumskiego do-
strzec jej zachowane fragmentarycznie relikty, potrzeba
wyobraźni i czasu. Ranga tego grodu w procesie kształto-
O
wania się Polski we wczesnym
średniowieczu,
jego roz-
budowa, usytuowanie, a  także
życie
codzienne, mogły
zostać odkryte dzięki badaniom interdyscyplinarnym,
w których archeologia miała znaczący udział. Rozszyfro-
wywanie tego podziemnego
świata,
budzenie jego dawnych
mieszkańców jest pasjonującym zajęciem dla wielu ar-
cheologów. Nestor tej nauki prof. Józef Kostrzewski,
oczarowany reliktami grodu poznańskiego, apelował
w  1938 roku, aby zabezpieczyć je i  wyeksponować dla
przyszłych pokoleń. Myśl ta, niezrealizowana przez długie
lata, została podjęta w początkach XXI wieku przez Mu-
zeum Archeologiczne w Poznaniu. Dziś historia, zastrze-
żona
do niedawna dla specjalistów, jest już poznawana
przez wszystkich, którzy zechcą ją zgłębić. Umożliwia to
Rezerwat Archeologiczny Genius loci, gdzie w 2012 roku
odsłonięto ekspozycję wałów grodowych z X wieku. Bu-
dynek muzeum został zaprojektowany w  nowoczesnej
konwencji, a rozplanowanie przestrzeni wewnętrznej kie-
ruje zwiedzających przez kolejne poziomy chronologiczne
sięgające 6 metrów w głąb ziemi, aż do najstarszych, ty-
siącletnich fortyfikacji.
TEMAT MIESIĄCA
:
CHRZEST POLSKI
19
Badania archeologiczne prowadzone na terenie Ostrowa
Tumskiego, trwające już prawie stulecie, pozwoliły na od-
zyskanie pamięci o  wielkości i  zna-
czeniu grodu poznańskiego. Monu-
mentalne konstrukcje wałów grodo-
wych, pierwsze kamienne budowle
rezydencjonalne i sakralne oraz wielkie
przemiany, których areną stała się tu-
tejsza warownia w drugiej połowie X
wieku, wzbudzają podziw i uznanie.
W tym kontekście naturalne jest przy-
woływanie wielkich postaci, autorów
i  budowniczych początków polskiej
państwowości – szczególnie Mieszka I
i Bolesława Chrobrego, księżnej Do-
brawy czy pierwszego biskupa Jordana
i jego następców. Archeologia jednak
pozwala ocalić od zapomnienia rów-
nież ich poddanych, o których milczą
kronikarze. Kim byli ludzie pochowani
na cmentarzu pobliskiej
Śródki,
a któ-
rych pracy, wiedzy, umiejętnościom
i  doświadczeniu gród poznański za-
wdzięcza potęgę i  rozwój? To bez-
imienni bohaterowie czasów, w których
zmieniało się wszystko wokół, a wiara
chrześcijańska otwierała przed mieszkańcami tych ziem
drogę ku nowym horyzontom duchowości i kultury euro-
pejskiej. Badania nekropoli wczesnośredniowiecznej do-
starczyły wielu bezcennych zabytków, składających się na
wyposażenie grobów. Tworzą one obraz kultury materialnej
czasów, w  których na ziemie polskie wkraczało chrze-
ścijaństwo.
A dzięki dobrze zachowanym szczątkom nauka
pozyskała informacje o  ludziach
żyjących
pod koniec X
i w początkach XI wieku w grodzie Poznana. Nowoczesne
metody antropologiczne pozwalają na rekonstrukcję ich
twarzy; dzięki temu po tysiącu latach możemy spojrzeć
w  oczy ludziom z  pokolenia czasów
Mieszka. Obraz codzienności ówczes-
nych mieszkańców Ostrowa Tum-
skiego i  pracę, której efekty do dziś
możemy podziwiać w postaci zacho-
wanych reliktów, zapewnią na po-
wstającej ekspozycji zabytki archeo-
logiczne. Doświadczenie bliskości
i kontaktu ze
świadkami
historii po-
zostanie najważniejszym przesłaniem
wystawy, w  której zabytek stanie się
przewodnikiem i łącznikiem pomiędzy
budowniczymi grodu sprzed tysiąclecia
a dzisiejszymi naukowcami, przywra-
cającymi pamięć i 
świetność
dni tak
ważnych dla losów państwa polskiego.
Przygotowywana wystawa, zwią-
zana z jubileuszem 1050-lecia chrztu
Polski, będzie wzbogacona atrakcyj-
nymi prezentacjami, projekcją map-
pingową, drukami holograficznymi
i filmem popularnonaukowym. Eks-
pozycja jest tworzona we współpracy
z Uniwersytetem Medycznym w Poz-
naniu, Katedrą i Zakładem Medycyny Sądowej oraz Pra-
cownią Archeologiczną – mgr. Pawłem Pawlakiem, autorem
badań cmentarzyska
śródeckiego.
Realizację podjęto w ra-
mach programu Chrzest 966, jest ona współfinansowana
przez Narodowe Centrum Kultury.
Zdjęcia: Kateriny Zisopulu-Bleja, Ewa Pawłak
Aproksymacja twarzy: dr Dorota Lorkiewicz-Muszyńska
Kurator wystawy: Agnieszka Stempin

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin