Wykład 10.01.15 - Audiologia.docx

10.01.2015 Audiologia

Podstawy fizjologiczne audiologii

Dźwięk jest zjawiskiem zmysłowym odczuwanym za pośrednictwem słuchu.

Ruch falowy: szczególny sposób transportu energii.

Cechy dźwięku:

Układ ucha:

·         Zewnętrzne: przewód słuchowy zewnętrzny, małżowina uszna;

·         Środkowe: błona bębenkowa, 3 kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko (do tej pory środowisko jest gazowe, a potem występują płyny), wprawiane w ruch perylimfa i endolimfa;

·         Wewnętrzne: płytka strzemiączka (jako granica), ślimak, błędnik błoniasty.

16 – 16000 Hz – zakres słyszalności ucha ludzkiego.

Do 50% zaburzeń słuchu wieku dziecięcego można by było uniknąć przez działanie profilaktyczne lub prewencyjne.

Profilaktyka to postępowanie zapobiegawczo – medyczne.

Prewencja dotyczy wytworzenia w zachowaniach ludzkich prozdrowotnych zasad i higienicznych postaw.

Sprawny narząd słuchu:

·         Liczba dzieci w Polsce z zaburzeniami słuchu w wieku 1 -  lat to 0,5 – 2%;

·         Niedosłuchy występują w 1,87% jednostronne i 0,73% obustronne;

·         Prawidłowy słuch jest niezbędny do wytworzenia w OUN (Ośrodkowym Układzie Nerwowym) fizjologicznych procesów integrowania, abstrahowania oraz wykształcenia mowy wewnętrznej, która jest podstawą procesu myślenia;

·         Według WHO 10% populacji zgłasza problem ze słuchem;

·         Najważniejszy rozwój słyszenia i rozumienia mowy to pierwsze 3 lata dziecka.

DZIAŁANIE PROFILAKTYCZNE (I ETAP - PRZED USZKODZENIEM SŁUCHU):

·         Szczepienia (różyczka, zapalenie opon mózgowych, świnka);

·         Poradnictwo genetyczne;

·         Opieka okołoporodowa;

·         Zapobieganie urazom – szczególnie głowy;

·         Ochrona słuchu przed hałasem i substancjami ototoksycznymi (leki moczopędne np. Furosemid, gentamecyna).

DZIAŁANIE PROFILAKTYCZNE (II ETAP - PO USZKODZENIU SŁUCHU):

·         Leczenie schorzenia poprzedzającego uszkodzenia słuchu;

·         Poprawa zaburzonego słuchu (farmakologicznie, chirurgicznie – implant ślimakowy);

·         Kompensacja ubytków słuchu.

DZIAŁANIE PROFILAKTYCZNE (III ETAP – OPIEKA I REHABILITACJA):

·         Rehabilitacja;

·         Aparaty słuchowe;

·         Trening słuchowy;

·         Poradnictwo zawodowe.

Ocena zaburzeń słuchu u dziecka powinna opierać się także na ustaleniu stopnia rozwoju ruchowego i intelektualnego oraz stan rozwoju mowy:

·         Głuchota prelingwalna – dziecko głuche przed wytworzeniem słuchu;

·         Głuchota postlingwalna – dziecko rozwijało się w zachorowało (powikłanie po porażeniu opon mózgowych);

·         Głuchota z towarzyszącym niedorozwojem psychoruchowym.

Wczesne protezowanie umożliwia:

·         Prawidłowy rozwój mowy;

·         3 miesiąc życia diagnostyka;

·         Do 6 miesiąca życia aparat słuchowy;

·         Rehabilitacja z fizjologicznym okresie rozwoju mowy.

Czynniki ryzyka uszkodzenia słuchu:

·         Obciążenie rodzinne niedosłuchem odbiorczym (gen koneksyny GBJ26);

·         Zakażenia wewnątrzmaciczne (TORCH – zespół Grega, opryszczka, cytomegalia, półpasiec i toksoplazmoza);

·         Anomalie czaszkowo – twarzowe + zniekształcenia małżowiny;

·         Masa urodzeniowa poniżej 1,5kg;

·         Hyperbilirubinemia (zółtaczka) wymaga transfuzji wymiennej;

·         Stosowanie leków ototoksycznych;

·         Bakteryjne zapalenie opon mózgowych;

·         Apgar 0 – 4 w 1 minucie lub 0 – 6 po 5 minutach;

·         Pobyt na OIOMie;

·         Oznaki lub objawy związane z zespołami w skład których wchodzą zaburzenia słuchu typu przewodzeniowego i odbiorczego (np. zespół Alporta).

Przyczyny niedosłuchów przewodzeniowych:

·         Wady wrodzone ucha zewnętrznego i środkowego;

·         Ciała obce;

·         Zaburzenia funkcji aparatu słuchowego.

Przyczyny niedosłuchów odbiorczych:

·         Genetyczne;

·         Wrodzone (choroby matki w ciąży, czynniki toksyczne działające w czasie ciąży, zaburzenia hormonalne);

·         Zapalne (w tym immunologiczne);

·         Urazy (w tym akustyczny);

·         Toksyczne (polekowe);

·         Guzy;

·         Choroba Menier’a (choroba ucha wewnętrznego przy zmianie ciśnienia płynu w błędniku, objawy to szumy w uszach, zawroty głowy);

·         Zaburzenia czynnościowe.

Niedosłuch w przebiegu schorzeń poza otolaryngologicznych:

·         Gruźlica;

·         Kiła;

·         Zimnica (malaria);

·         Toksoplazmoza;

·         Mukopolisacharydoza;

·         Cukrzyca;

·         Zespół Alport’a (schorzenie nerek, objawy to krwiomocz, zaburzenia wzroku);

·         Przewlekłe zapalenie nerek;

·         Półpasiec uszny;

·         Stwardnienie rozsiane;

·         Miastenia (szybka męczliwość mięśni szkieletowych);

·         Antykoncepcja hormonalna.

Ośrodkowe zaburzenie słuchu:

·         Zaburzenie powstałe w wyniku zmian chorobowych w obrębie pnia mózgu wyższego odcinka drogi słuchowej i w obrębie ośrodków korowych;

·         Spostrzeganie zaburzenia dotyczącego nie tylko upośledzenia odbioru czystych tonów, lecz wielu innych zjawisk słuchowych;

·         W diagnostyce należy stosować całe zestawy badań umożliwiające ocenę wielu czynności złożonych;

·         Odchylenia w audiometrii mowy, w badaniu słyszenia kierunkowego.

CAPD – CENTRALNE ZABURZENIA PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO (brzydkie pismo, brak koncentracji, mylenie podobnych głosek, trudności w odbiorze dźwięku w szumie).

Metody badań słuchu:

·         Subiektywne – gdy pacjent współpracuje – badania audiologiczne (zależność między bodźcem, a reakcją), badania akumetryczne (szept z odległości 6m, ocena przewodnictwa powietrznego), próby stroikowe;

·         Obiektywne – audiometria wywołana z pnia mózgu.

Otoemisja akustyczna:

1978r. – Dawid Kemp odkrył zjawisko fotoemisji.

·         Zaburzenia słuchu na poziomie ślimaka, sygnał generowany przez komórki słuchowe wewnętrzne (przez skurcz komórki rzęsatej zewnętrznej);

·         30 – 40% otoemisja spontaniczna;

·         Otoemisja wywołana 100% populacji;

·         Niedosłuch do 40dB (??);

·         Badanie przesiewowe noworodków opierają się na otoemisji;

·         Powstawanie fotoemisji – energia mechaniczna w postaci fali wstecznej dociera do strzemiączka następnie do łańcucha kosteczek.

Badanie BERA – wykonuje się po przesiewowym badaniu słuchu, pochodzą impulsy z nerwu słuchowego oraz ośrodka pnia mózgu.

Protezowanie:

·         Implant ślimakowy – uszkodzenie ślimaka, pozostałe piętra drogi słuchowej sprawne;

·         Aparaty słuchowe  - duża plastyczność dziecięcego układu nerwowego, 2 aparaty słuchowe, słyszenie obuuszne, lokalizacja dźwięku.

Rehabilitacja dziecka:

·         Współpraca lekarzy, logopedów, rodziców, surdologopedów;

·         Wyniki zależą od wieku dziecka, w którym wystąpiło uszkodzenie słuchu (pre, peri i postlingwalny);

·         Im później założy się aparat słuchowy tym większe problemy w odbiorze.

Dr. Sosnowska i Kasica – najlepsi lekarze w Katowicach.

Choroby:

UCHO ZEWNĘTRZNE – wady wrodzone to np.zarośnięcie, czy brak ucha;

UCHO ŚRODKOWE – zapalenie ucha środkowego (stan zapalny tkanek ucha środkowego o etiologii infekcyjnej i nieinfekcyjnej), wysięk (płyn zalegający w przestrzeniach ucha środkowego), wyciek;

UCHO WEWNĘTRZNE – zaburzenia narządu słuchu i równowagi.

Ilościowe ubytki słuchu:

- NIEDOSŁUCH SOCJALNIE WYDOLNY DO 30db;

- NIEDOSŁUCH 30 – 80db;

- GŁUCHOTA POWYŻEJ 80db;

- RESZTKI SŁUCHOWE (w zakresie 2KHz) – musi mieć implant ślimakowy.

Jakościowe ubytki słuchu:

- NIEDOSŁUCH PRZEWODZENIOWY;

- NIEDOSŁUCH ODBIORCZY (lokalizacja uszkodzenia słuchu: ślimakowy, pozaślimakowy (uszkodzony nerw słuchowy), pola mózgu odpowiedzialne za słuch (ośrodkowe).