Konflikt
Sprzeczność dążeń, niezgodność interesów, poglądów, antagonizm kolizja, spór, zatarg. Konflikt powstaje, gdy:
• istnieją wyodrębnione strony o sprecyzowanych poglądach,
• żadna ze stron nie może osiągnąć celów bez udziału lub zgody innych stron,
• strony blokują realizację dążeń,
W zależności od tego, jakie dalsze działania będą podejmowane konflikt może ulec złagodzeniu, rozwiązaniu lub eskalacji. Działania w sytuacji konfliktu:
unikanie konfliktu:
• niedostrzeganie go,
o przekonywanie siebie i innych, że nic się nie stało,
o przeczekiwanie go,
• rezygnacja z dążeń ,
• szukanie wsparcia:
o odwołanie się do autorytetu w celu uzyskania pomocy
o odwołanie się do innych ludzi w celu budowy koalicji, odwołanie się do trzeciej strony, aby rozstrzygnęła po czyjej stronie jest racja:
o odwołanie się do arbitra, aby rozstrzygnął spór,
o wstąpienie na drogę prawną,
• podjęcie walki w celu zniszczenia przeciwnika,
• potraktowanie konfliktu jako problemu do rozwiązania:
o poszukiwanie mediatora jako trzeciej strony, która może pomóc ,
o podjęcie bezpośrednich negocjacji.
W podstawowym podziale, tj. ze względu na przedmiot, można wyróżnić:
1. konflikty rzeczowe – mają charakter pozapersonalny i dotyczą określonych spraw, a ściślej mówiąc różnicy zdań co do sposobu ich rozwiązania. Przedmiot sporu jest dosyć łatwy do określenia, a rozstrzygnięcie tkwi w odpowiednich korektach w podziale dóbr lub przeprowadzeniu zmian w organizacji;
2. konflikty emocjonalne – dotyczą stanów frustracyjnych i związanych z nimi napięć emocjonalnych spowodowanych negatywną postawą (np. wrogością) w interakcji człowiek-człowiek. Właściwy przedmiot sporu bywa trudny do uchwycenia, a najlepszym rozwiązaniem jest przeciwdziałanie powstawaniu tego typu konfliktów
Istnieje 5 rodzajów konfliktów. Trzy z nich; konflikt danych, relacji i wartości są nienegocjowalne i prowadzą do destrukcji oraz wojen między ludźmi. Trzeba je sprowadzić do konfliktu strukturalnego lub interesów, by szukać rozwiązań satysfakcjonujących obie strony. Dlatego musimy umieć diagnozować jakiego rodzaju konflikt istnieje między osobami, czy jest to:
• Konflikt danych, czyli brak informacji, błędne zrozumienie informacji, różne sposoby interpretacji informacji, różne procedury zbierania informacji.
• Konflikt relacji, czyli błędne spostrzeganie, zła komunikacja; silne emocje; stereotypy, negatywne odwetowe zachowania.
• Konflikt wartości, czyli różnice religijne, ideologiczne w obrębie tradycji, wartości związanych z własnym „ja", z poczuciem własnej wartości, godności, wartości dnia codziennego.
Potrzeby ludzkie są w zasadzie nienegocjowalne, ale można je zaspokajać różnymi sposobami, o ile określimy interesy. Powyższe konflikty powinniśmy sprowadzać do :
Konfliktu strukturalnego, czyli rozmawiać o:
o nierównej kontroli zasobów (otrzymaliśmy komputer i ciągle dostęp do niego ma jedna osoba);
o nierównym rozkład sił (np. Ty liderze ciągle nam coś narzucasz, my także chce my mieć prawo decydować);
o rozmieszczenie przestrzenne (nie macie gdzie się spotykać i wyznaczacie wciąż inne miejsce);
o ograniczenia czasowe (Ania nie przychodzi, bo mówi, że ma inne kółka zainteresowań a bez niej trudno jest podjąć decyzję);
o „zaaranżowanie sytuacji" (siedzą naprzeciw siebie, zaczynają mówić o najtrudniejszych chwilach);
o różne role społeczne (nauczyciel-uczeń, lider-uczestnik grupy, rodzic-dziecko).
Konfliktu interesów:
o interesy rzeczowe (pieniądze, czas, podział pracy);
o interesy proceduralne (sposób prowadzenia rozmów);
o interesy psychologiczne (poczucie szacunku, zaufania).
Dopiero wtedy możemy podjąć sami negocjacje, lub poprosić kogoś, by pełnił rolę facylitatora lub negocjatora w naszej sprawie.
Strategie rozwiązywania konfliktów:
- rywalizacja
- unikanie
- przystosowanie
- kompromis
- współpraca
Błędne sposoby radzenia sobie z konfliktem:
Utrzymanie „Świętego spokoju":
Najczęściej osoba jest typem tzw. "miłego faceta", który unika każdej konfrontacji. Jego kontakty z innymi są pozornie dobrze ułożone, w sumie nie bierze się go w poważnie, służy jako maskotka grupy, ciągle jest taki sam. Nie wpływa to pozytywnie na rozwój grupy, bowiem nie może dojść do krystalizowania się relacji osobowych. Dochodzi do destrukcji w grupie.
Poszukiwanie „kozła ofiarnego":
Krótko: jeśli jest konflikt, musi być ktoś, kto jest temu winien - poszukujemy winnego, po odnalezieniu możemy już spać spokojnie. Po odkryciu napięcia za wszelką cenę chce się ratować "święty spokój". . . Atakuje najczęściej ten, kto czuje się słabo i boi się konfrontacji. Bronią jest uprzedzenie. Ofiara najczęściej próbuje się bronić. Jeśli przychodzi ktoś z pomocą - wybawca to oskarża się kogoś innego, ale często ofiara czuje się bezradna, zamyka się i poszukuje zrozumienia w czymś innym.
Konflikty jako część komunikacji interpersonalnej
Co badać w związku z konfliktami?
• powód konfliktu (np. z nauczycielem - niesprawiedliwe ocenianie, zbyt wysokie wymagania)
• strategia w sytuacji konfliktowej (rywalizacja, unikanie itd.)
• jak zachowują się uczniowie podczas konfliktu z nauczycielem (mówienie wprost, grzeczna i łagodna rozmowa, wycofanie), z rówieśnikami i z rodzicami
• jakie emocje towarzyszą konfliktom w różnych sytuacjach
• które konflikty występują najczęściej
• strategie rodziców na konflikt w domu
• radzenie sobie z konfliktem a samoocena
• co jest ważne podczas sytuacji konfliktowej (uczucia innych, słuchanie, szukanie rozwiązania, nieatakowanie
podzielić na trzy grupy – konflikt z nauczycielem, z rówieśnikiem, z rodzicem
Alice133