Gi
Nr inwent.:
KARTA GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW
MIASTO GIŻYCKO
8.
Miejscowość: GIŻYCKO
Gmina: GIŻYCKO
Powiat: GIŻYCKI
Województwo: warmińsko - mazurskie
1. Obiekt /funkcja pierwotna/:
Feste Boyen
2. Sposób użytkowania /funkcja obecna/:
rekreacyjna /muzeum, schronisko, amfiteatr, kawiarnie/
3. Datowanie:
kamień węgielny - 4 września 1844r. zakończenie budowy – 1855r.
4. Stan zachowania:
dobry
5. Materiał:
cegła
kamień
9. Adres:
ul. Turystyczna 1
6. Sytuacja /skala 1 : 10 000/:
Brama Giżycka
7. Fotografie:
10. Obręb: 1
nr ewid. gr.: 361/1, 362, 363, 364, 365
11. Własność:
gminna
12. Informacje o ochronie:
· Rejestr zabytków
Nr A-984, z dn. 6 stycznia 1994 r.
· Plan Zagospodarowania Przestrzennego
…………………………………………...
· inne
13.
Data: 31 października 2006 r.
14. Uwagi:
Kamień węgielny pod Twierdzę położył minister wojny generał piechoty von Boyen, który to nadał jej również swoje nazwisko. Twierdza założona została na planie regularnego sześciokąta, zwieńczonego sześcioma bastionami, nazwanymi również od imion generała: Leopold, Ludwig i Herman oraz od jego herbowej dewizy: Prawda, Światło i Miecz. Do wnętrza prowadziły niegdyś cztery bramy: trzy lądowe /Lecka (nad którą umieszczono popiersie generała von Boyen), Kętrzyńska i Prochowa (Wojenna)/ oraz Brama Wodna /Portowa/. U podnóża Twierdz zlokalizowano również niewielką przystań, która połączona była z jeziorem Niegocin sztucznie przekopanym kanałem, zlikwidowanym jednak wraz z przystanią w 1871 r. W związku z tym, iż Giżycko otrzymało połączenie kolejowe, w miejsce przystani usypano wał i położono tory. W roku 1855 zakończono budowę wolnostojącego muru obronnego, tzw. muru Carnot’a i ta data przyjęta jest jako data zakończenia budowy Twierdzy. W latach późniejszych prowadzone były jednak prace modernizacyjne, związane z przystosowywaniem Twierdzy do zmieniających się systemów obronnych:
- 1891-1893 – na dziedzińcach zbudowano 5 schronów piechoty, 7 małych schronów pogotowia dla obsługi dział i amunicji, 4 pancerne stanowiska obserwacyjne, 1 kopułę obserwatora artylerii, 3 obrotowe wieżyczki obserwatora piechoty
- 1913-1914 – budowa 16 schronów na terenie przesmyku giżyckiego.
W okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej Twierdza weszła w skład Giżyckiego Rejonu Umocnionego, a na jej terenie utworzono obóz jeniecki i szpital polowy. Po wojnie Twierdza przeszła w ręce Wojska Polskiego, które było tu gospodarzem do 1957 r.. W latach 60-tych zlokalizowano tu zakłady pracy.
Od 1993 zarządcą Twierdzy jest Towarzystwo Miłośników Twierdzy Boyen, którego działania mają na celu przywrócenie dawnej świetności fortecy. Obecnie tereny te udostępniane są dla turystów. Mieszczą się tu m.in. muzeum, amfiteatr, schroniska, kawiarnie.
Wolnostojący mur obronny ze strzelnicami, tzw. mur Carnot’a Pancerne stanowisko obserwacyjne Brama Prochowa i widok części amfiteatru
tropiciel73