Definicja według Prawa Bankowego
Zgodnie z ustawą Prawo Bankowe bank zawierając umowę kredytową zobowiązuje się do oddania do dyspozycji kredytobiorcy na czas określony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
EKSPOZYCJE KREDYTOWE
Bilansowe należności z tytułu kredytów i pożyczek, skupionych wierzytelności, czeków i weksli, zrealizowanych gwarancji, innych wierzytelności o podobnym charakterze oraz udzielone zobowiązania pozabilansowe o charakterze finansowym i gwarancyjnym z wyłączeniem:
1. odsetek i prowizji, także skapitalizowanych
2. wierzytelności od podmiotów zależnych od banku
Wycena należności (tworzenie rezerw celowych)
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków[1] ekspozycje kredytowe[2] klasyfikuje się według dwóch kryteriów:
- terminowości spłaty kapitału lub odsetek[3],
- sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika.
Ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika powinna uwzględniać mierniki ilościowe charakteryzujące różne aspekty jego działalności, takie jak wskaźniki: rentowności, zyskowności kapitału, płynności, rotacji majątku obrotowego i zobowiązań bieżących, struktury bilansu. Oprócz tego istotne znaczenie mają mierniki jakościowe mające na celu ustalenie pozycji zajmowanej przez kredytobiorcę na rynku oraz jakości zarządzania.
Grupowanie należności kredytowych w oparciu o wyżej wymienione kryteria ma na celu zmniejszenie ryzyka utraty zaangażowanych środków banku, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa jego funkcjonowania. Zgodnie ze wspomnianą klasyfikacją omawiane rozporządzenie wyróżnia następujące ekspozycje kredytowe:
- normalne,
- pod obserwacją,
- poniżej standardu,
- wątpliwe,
- stracone.
Ekspozycje kredytowe wobec Skarbu Państwa
Należności z tytułu pożyczek i kredytów detalicznych
Należności z tytułu pozostałych kredytów wobec osób fizycznych
Pozostałe ekspozycje kredytowe
1. normalne:
- opóźnienie w spłacie mniejsze niż rok (kapitału lub odsetek),
1.normalne:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek nie przekracza 6 miesięcy
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek nie przekracza 1 miesiąca,
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek nie przekracza 1 miesiąca, sytuacja ekonomiczno-finansowa nie budzi obaw,
2. wątpliwe:
- opóźnienie w spłacie powyżej roku ale nie przekracza 2 lat (kapitału lub odsetek),
- odsetek nieokreślonym terminie płatności (opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek nie przekracza 1 roku),
2. stracone:
-opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesięcy,
- bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego
- ekspozycje kwestionowane przez dłużników na drodze postępowania sądowego,
- ekspozycje względem dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane i których majątek nie został ujawniony,
2. pod obserwacją:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 1 miesiąc i nie przekracza 3 miesięcy,
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 1 miesiąc i nie przekracza 3 miesiący, a sytuacja ek.-finan. nie budzi obaw,
- występuje ryzyko regionu, kraju, branży, grupy klientów, grupy produktów,
3. stracone:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 2 lata,
- o nieokreślonym terminie płatności (opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 1 rok),
- wszelkie ekspozycje sporne,
3. poniżej standardu:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 3 miesiące, ale nie przekracza 6 miesięcy,
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 3 miesiące ale nie przekracza 6 miesięcy,
- sytuacja ek.-finan. może stanowić zagrożenie terminowej spłaty ekspozycji,
4. watpliwe:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesiący, ale nie przekracza 12 miesięcy,
4.wątpliwe:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 6 miesiący ale nie przekracza 12 miesięcy,
- sytuacja ek.-finan. ulega znacznemu pogorszeniu, a zwłaszcza gdy ponoszone straty w sposób istotny naruszają ich kapitały (aktywa netto)
5.stracone:
- opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 12 miesięcy,
- bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
- ekspozycje kwestionowane przez dłużników w postępowaniu sądowym,
- ekspozycje względem dłużników, których miejsce pobytu jest nie znane i których majątek nie został ujawniony,
- ekspozycje wobec dłużników, których sytuacja ek.-finan. pogorszyła się w sposób nieodwracalnie uniemożliwający spłacenie długu,
- ekspozycje gdy ogłoszono wobec dłużników upadłość lub otwarcie likwidacji,
- ekspozycje względem dłużników, przeciwko którym bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego,
- ekspozycje względem dłużników, których miejsce pobytu nie jest znane i których majątek nie został ujawniony.
Należności bankowe są poddawane analizie na bieżąco. Wiąże się to z obowiązkiem tworzenia przez bank rezerw celowych oraz rezerwy obowiązkowej. Banki tworzą rezerwy na ryzyko związane z ich działalnością w odniesieniu do ekspozycji kredytowych, które zakwalifikowano do:
Kategoria należności
Wysokość tworzonej rezerwy
1. normalne w zakresie pożyczek i kredytów konsumpcyjnych
1,5% podstawy tworzenia rezerw celowych
(wartość należności normalnej x 1,5%) – (25% rezerwy na ryzyko ogólne)
2. pod obserwacją
[(wartość należności normalnej – zabezpieczenie) x 1,5%] – (25% rezerwy na ryzyko ogólne)
3. poniżej standardu
20 % podstawy tworzenia rezerw celowych
(wartość należności poniżej standardu – zabezpieczenie) x 20%
4. wątpliwe
50% podstawy tworzenia rezerw celowych
(wartość należności wątpliwej – zabezpieczenie) x 50%
5. stracone
100% podstawy tworzenia rezerw celowych
(wartość należności straconej – zabezpieczenie) x 100%
Podstawą ustalenia kwoty rezerw celowych są:
Ø kwoty poniesionych przez bank wydatków, tzn. nie spłacone części ekspozycji (dla należności z tytułu skupionych przez bank wierzytelności, weksli i czeków),
Ø kwoty nie spłaconych części ekspozycji (dla pozostałych ekspozycji kredytowych). Podstawę tworzenia rezerw zakwalifikowanych do kategorii pod obserwacją lub zagrożonych można pomniejszyć o wartość zabezpieczeń umożliwiających prezentację ekspozycji kredytowej jako ekspozycji z zabezpieczonym albo ograniczonym ryzykiem.
Zadania do wykładu
Zadanie 1
Bank Komercyjny “Komandor” posiadał na początek roku obrotowego następujące należności zagrożone: od Przedsiębiorstwa Produkcyjnego “Olek” zaliczoną do poniżej standardu w wysokości 185 000,00zł (w tym : kapitał 150 000,00 zł, odsetki 35 000,00 zł) oraz należność od Przedsiębiorstwa Usługowego „Ola” zaliczoną do wątpliwych w wysokości 175 000 zł (w tym: kapitał 125 000 zł, odsetki 50 000zł). Oprócz tego bank posiadał należność z tytułu kredytów normalnych od Przedsiębiorstwa Usługowego „Karol” w wysokości 215000 zł. W bieżącym okresie naliczono odsetki od kredytów:
• normalnych 4 700 zł (od Przedsiębiorstwa Usługowego „Karol”),
• poniżej standardu 3 550 zł (od Przedsiębiorstwa Produkcyjnego „Olek”),
• wątpliwych 5 550 zł (od Przedsiębiorstwa Usługowego „Ola”).
Ponadto dokonano do kasy banku następujących spłat:
• Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Olek” całość odsetek oraz część kredytu w wysokości 19000zł,
• Przedsiębiorstwo Usługowe „Karol” całość odsetek oraz część kredytu w wysokości 48000 zł.
Zadanie 2
Bank „B” w Krakowie posiadał na początek I kwartału następujące należności :
1/ od podmiotów finansowych 10 000 zł,
2/ od podmiotów niefinansowych 18 000 zł, w tym :
- od Przedsiębiorstwa A 8 000 zł,
- od Przedsiębiorstwa B 6 000 zł (należność zaliczona do straconych)
- od Przedsiębiorstwa C 4 000 zł
3/ Odsetki od należności straconych od Przedsiębiorstwa B 400 zł
W bieżącym kwartale naliczono i zaksięgowano odsetki od posiadanych należności normalnych w wysokości 9% w stosunku rocznym oraz straconych w wysokości 20% w stosunku rocznym. Podmiot finansowy oraz Przedsiębiorstwo A dokonało spłaty naliczonych odsetek oraz raty kapitału w ustalonym terminie do kasy banku /podmiot finansowy - rata 3000 zł, Przedsiębiorstwo A - rata 2000 zł /. W wyniku nie dokonania spłaty zarówno kapitału jak i odsetek przez Przedsiębiorstwo C w ciągu 3 miesięcy bank dokonał przeklasyfikowania tej należności do kategorii należności poniżej standardu. Przedsiębiorstwo B złożyło wniosek o restrukturyzację, który bank pozytywnie rozpatrzył dokonując umorzenia całości odsetek oraz 50% kapitału. Pozostałą część należności Przedsiębiorstwo B wpłaciło do kasy banku.
Polecenia :
1/ Otworzyć odpowiednie konta i zaksięgować operacje wynikające z treści
...
olkinsonek