konspekt 5.docx

Technika opracowania i wypełniania ubytków klasy IV

Ubytek klasy IV wg Blacka

Rozpoczyna się na powierzchniach  stycznych zębów  przednich obejmując kąt  sieczny

IV klasa ubytków wg Blacka odpowiada w klasyfikacji wg Mounta i Hume’a  oznaczeniu:

                                                        Si/Sta 2.4              

Szczególnym rodzajem ubytku klasy IV jest utrata twardych tkanek na skutek złamania korony zęba.

1.Otwarcie ubytku

·         Przed otwarciem ubytku należy wcześniej zanalizować warunki zgryzowe ,

    konieczna jest znajomość zasad prawidłowej okluzji w odcinku przednim :

                            - nagryz pionowy

                            - nagryz poziomy

                            -kąt nachylenia siekaczy względem siebie

·         Wybór materiału

·         Pochodzenie ubytku

·         Umiejscowienie na zębie i powierzchni

·         Rozległość i głębokość

·         Usytuowanie względem kieszonki dziąsłowej

·         Warunki okluzji

·         Koszt wypełnienia

Wybór materiału do ubytków klasy IV

Materiały estetyczne:

Kompozyty mikrofilowe i mikrohybrydowe o różnej przezierności i gamie kolorów.

Ubytki klasy IV stanowią poważny problem ze względu na ich rozległość i zniszczenie kąta siecznego.

Jedynym materiałem plastycznym stosowanym do ich wypełniania są materiały kompozycyjne

Dobór koloru - dokonywany przed przystąpieniem do opracowywania ubytku, po usunięciu złogów kamienia nazębnego, w świetle naturalnym i do wilgotnego zęba.

Ubytki próchnicowe klasy IV powstają w wyniku zaniechania leczenia ubytków klasy III.

Rozwijająca się próchnica od strony powierzchni stycznej szerzy się przestrzennie ( kuliście) w głąb zębiny, doprowadzając do podminowania i osłabienia szkliwa brzegu siecznego, który odłamie się pod wpływem sił żucia . Ubytki klasy IV są przeważnie dostatecznie ( samoistnie) otwarte.  Dostęp do ubytków jest na ogół prosty, nie wymaga znacznego usuwania szkliwa.

Do otwierania ubytków używa się :

  - wiertła z nasypem diamentowym na turbinę

w kształcie : walca, płomyka, kulki

2.Zarys ubytku  ( faza II )

Linia zamknięta, ograniczająca wlot do ubytku, przechodząca łagodnie w poszczególne odcinki. Po zakończeniu leczenia linia zarysu stanowi linię styku materiału wypełniającego ze szkliwem .

Podobnie jak w klasie III zarys ubytku jest trójkątny

Narożnik sieczny  przesunięty jest na brzeg sieczny

Zarys dyktuje rozległość ubytku

UWAGA!

Bliskość miazgi – aby uniknąć jej obnażenia, dno może być wypukłe.

W ubytkach klasy IV zarys ubytku jest warunkowany rozległością zmian próchnicowych. W głębszych ubytkach zasada opracowywania ubytku wg Blacka modyfikowana jest przez dwuetapowe usuwanie zębiny próchnicowej i nadawanie zarysu ubytkowi między tymi etapami. Ostateczny zarys ubytku zostaje określony dopiero po ustaleniu zasięgu zmiany próchnicowej.

3.Usunięcie próchnicowo zmienionej zębiny  (faza III )

Narzędzia używane do usuwania zębiny próchnicowej:

ręczne : ekskawatory

maszynowe : wiertło różyczkowe na mikrosilnik

Sposób opracowywania ubytku: ( z zachowaniem zasad ostrożności  i ochrony miazgi )

·         Wiertło dostosowane do wielkości ubytku

·         Praca bez nacisku

·         Praca z przerwami

·         Możliwie krótki czas pracy

·         Użycie chłodzenia : wodne lub wodno-powietrzne

Fazy opracowania ubytku:

·         Granica szkliwno-zębinowa

·         Ściany ubytku

·         Dno ubytku (ściana dokomorowa, po zmianie wiertła na jałowe)

UWAGA!

Bliskość miazgi zębów przednich warunkuje kształt  ubytków  klasy IV.

4.Nadanie kształtu oporowego (faza IV )

Takie uformowanie ubytku, aby założone wypełnienie i otaczające je tkanki zęba nie zostały zniszczone przez siły żucia.

Obecność niekorzystnych sił i znacznych naprężeń w trakcie :

·         żucia

·         nieprawidłowych warunków zgryzowych

·         uprawiania parafunkcji

Minimalizowanie destrukcyjnego działania sił żucia na wypełnienie:

·         Eliminowanie prostych i ostrych kątów przy przejściu jednej ściany ubytku w drugą

·         W miejscach okluzyjnie obciążonych, ścinanie szkliwa nie podpartego zębina

·         Ścinanie szkliwa na obwodzie ubytku

·         Ścięcie szkliwa w okolicy przydziąsłowej- eliminacja niekorzystnych naprężeń (ścięcie wewnętrzne- interial bevel)

Kształt oporowy

·         Szczególnie narażony na uraz jest brzeg szkliwa  i wypełnienie w obrębie kąta siecznego.

·         Na brzegu siecznym szkliwo musi być podparta zębiną .

·         Ściana dodziąsłowa ubytku stanowi płaszczyznę nośną, przyjmuje siły odgryzania kęsa pokarmowego

·         Po nałożeniu podkładu powinna mieć min. 2mm szerokości

·         Ustawiona pod kątem prostym lub ostrym do długiej osi ubytku

5.Wyrównanie brzegów ubytku ( faza V)

              W związku z tym, że ubytki klasy IV wypełniane są materiałem adhezyjnym faza ta straciła na znaczeniu.

6.Nadanie kształtu retencyjnego (faza VI )

Ukształtowanie ubytku powinno zabezpieczać wypełnienie przed wypadnięciem i wyważeniem

Trudno uzyskać w ubytkach klasy IV prawidłową retencję, ze względu na charakterystyczny kształt ubytku

Retencja materiału w ubytkach klasy IV polega na połączeniu ze szkliwem i zębiną.

Zwiększenie retencji :          

·         Zachowanie całego nie podpartego zębiną szkliwa na powierzchni wargowej (wykorzystanie wewnętrznej powierzchni szkliwa)

·         Ścięcie brzegów szkliwa

·         Ścięcie powierzchni zewnętrznych szkliwa (w przypadku złamań korony)

·         Rowek retencyjny przydziąsłowo w obrębie zębiny   (gdy ubytek sięga cementu korzeniowego)

·         Dołki retencyjne w narożnikach ubytku

·         Ćwiek okołomiazgowy – do rozważenia – względy estetyczne

Zewnętrzne ścięcie szkliwa: (skośne ścięcie szkliwa )

·         Wykonywane na powierzchni przedsionkowej

·         Szerokość 0.5 – 1 mm , pod kątem 45 stopni

·         Powiększenie powierzchni wytrawianego szkliwa, a tym samym powierzchni retencyjnej

·         Poprawienie efektywności wytrawiania przez usunięcie powierzchownej warstwy szkliwa bogatej we fluorki

·         Polepszenie efektu kosmetycznego – umożliwia płynne przejście koloru wypełnienia w kolor zdrowego szkliwa

Opracowanie ubytku:

·         Oszczędne opracowanie tkanek zęba

·         Korekta zarysu ubytku po usunięciu zmienionej próchnicowo zębiny

·         Opracowanie ubytku na kształt częściej „spodka” niż pudełka

·         Zaokrąglenie wszystkich kątów ubytku

·         Zukośnienie wszystkich brzegów  ubytku pod kątem45 stopni, na grubość 0.5 – 1 mm

·         Wytrawienie twardych tkanek zęba

7.Wybór materiału i jego przygotowanie (faza VII )

·         Materiał podkładowy –odpowiedni do  warunków klinicznych – założenie podkładu według znanych zasad

·         Podkłady lecznicze

·         Podkłady izolacyjne             

·         Materiał podkładowy nie może znajdować się w obrębie szkliwa w przedsionkowej części ubytku –względy estetyczne. 

Wybór materiału i jego przygotowanie :

Materiał wypełniający – wybór uzależniony od warunków klinicznych

·         Kompozyty

·         Kompomery

·         Glassjonomery

Kolor wypełnienia wstępnie dobrany przed rozpoczęciem leczenia, ewentualna zmiana wyboru koloru.

Wybór materiału

Ubytki klasy IV stanowią poważny problem ze względu na ich rozległość  i zniszczenie kąta siecznego. Materiały kompozycyjne rozwiązują go w pewnej mierze dzięki dużemu modułowi elastyczności i są jedynym materiałem plastycznym do ich wypełniania.

Cechy charakterystyczne materiałów stosowanych do wypełnień:

Kompozyty

·         Materiały złożone

·         Substancja organiczna (żywica)

·         Substancja nieorganiczna (wypełniacze)

·         Substancja wiążąca (silan winylu)

·         Polimeryzowane

·         Światłem (światłoutwardzalne)

·         Chemicznie (chemoutwardzalne)

·         W podwyższonej temperaturze lub ciśnieniu

Wypełniacz, to faza nieorganiczna dodana w celu :     

·         wzmocnienia materiału

·         zmniejszenia kurczliwości

·         nieprzepuszczalności promieni RTG

·         zmniejszenie wsp. rozszerzalności cieplnej

Makrowypełniacz ( 1- 30 mikrometra)

Mikrowypełniacz  ( < 1 mikrometra)

Podział materiałów złożonych (ze względu na wielkość cząsteczek wypełniacza) :

Materiały tradycyjne (konwencjonalne) z makrowypełniaczem

Zalety :

Wielkość cząsteczek 1 -10 mikrometra

Materiały najtwardsze

Stosunkowo mało kurczliwe

O niskim wsp. rozszerzalności termicznej

Wady :

Chropowata, szybko przebarwiająca się powierzchnia

Duża trudność uzyskania dobrego efektu kosmetycznego

Materiały z mikrowypełniaczem

Jednorodne (homogenne) zawierają najmniej cząsteczek wypełniacza, wielkość cząsteczek : 0,1 -0,04 mikrometra

Niejednorodne (niehomogenne) , składają się z kompleksów mikrowypełniaczy –

·         formy granulowane

·         sferoidalne

·         aglomeraty

Są to materiały najmniej twarde, ścierają się najszybciej, ale dają gładką dobrze wypolerowaną powierzchnię wypełnienia

Materiały hybrydowe , są formą mieszaną, zawierają makro- i mikrowypełniacze lub różne formy wypełniaczy

Wskazania do założenia materiałów kompozytowych:

·         Najodpowiedniejsze materiały do wypełniania  ubytków klasy III i IV oraz klasy V metodą warstwową.

·         Zapobiegawczo w bruzdach zębów bocznych

·         Niewielkie ubytki otoczone szkliwem klasy I i II.

·         Ubytki nie próchnicowego pochodzenia

Przeciwwskazania do zastosowania materiałów złożonych = kompozycyjnych

·         Niemożność uzyskania i utrzymania suchości podczas wypełniania

...