Socjologiczny sposób myślenia- socjologia porusza się w świecie opinii, odczuć, wartości. Socjologowie mają do czynienia z myśleniem potocznym. W myśleniu potocznym- bycie w środku ułatwia zrozumienie jakiegoś zjawiska. Socjologia- zjawisko musimy rozpatrywać. Szukamy wyjaśnień, bo ktoś kto myśli potocznie nie szuka wyjaśnień, on wie. Jeżeli chcemy myśleć socjologicznie, to musimy rozpatrzyć zjawisko o charakterze społecznym. Szukamy wyjaśnień wewnątrz osobowości. Nasze wyjaśnienie naukowe może okazać się bliskie dla potocznego myślenia. Ktoś, kto myśli socjologicznie, to patrzy na to zjawisko inaczej niż ekonomista, psycholog lub polityk. Socjologia- jest nauką o społeczeństwie, ale nie jest ono dokładnie zdefiniowane, trzy dylematy socjologa (trzy oddzielne drogi z innymi zjawiskami): 1)Czy nauki społeczne powinny być również naukami ścisłymi? a)jeżeli chcą być naukami z prawdziwego zdarzenia to muszą być oparte na podobnym sposobie myślenia tzn. trzech naukowców bada zjawisko i wychodzi im to samo, powinny być dobre dane i mieć uniwersalne dane. b)skoro ma budować prawa- musi mieć przewidywalne skutki. Nie powinny! Mając do czynienia z innego typu przedmiotem badań. Nie powinny być takie, bo nie da się zbudować uniwersalnych praw. Nauka powinna stworzyć inne metody badawcze. Tak! Bo powinny być naukami. 2)Jak istnieje życie społeczne? Życie społeczne istnieje tylko po przez życie indywidualnych jednostek (konkretnych) ludzi. Wszystko da się sprowadzić w odwołania się do poszczególnych zachowań ludzi. Wszystko co się dzieje to punkty, a wektory- coś, co się dzieje. Podejście holistyczne zakłada, że są zjawiska, których nie da się zredukować do życia poszczególnych ludzi np. tłumu- oprócz tych ludzi jest coś więcej, coś co istnieje realnie (atmosfera, zwyczaje, tradycja- które są ponad ludźmi). Tłum zmienia człowieka, wchodzi on w zachowanie grupowe (razem!!!). Pomiędzy ludźmi istnieje to, co tworzy się realnie. 3)Czy nauki społeczne powinny wartościować, czy powinny być wolne od wartościowania? Nauki powinny unikać wartościowania. Naukowiec powinien być „przeźroczysty”. Powinien zadawać pytania, tak myśleć, żeby nie zostawiać indywidualnego śladu- bez oceny typu „dobre- złe). Unikać wartościowania, być neutralnym. One również nie mogą unikać wartościowania, bo nauki społeczne nie są w stanie tego uniknąć (nie da się!). w nauce nie chodzi o ocenę ale sam wybór tematu, dobór przedmiotu badań jest wartościowaniem. Jeżeli zbada się zjawisko społeczne nie można pozostawić go bez oceny (pozytywne lub negatywne). Czy naukowiec powinien w ogóle przeprowadzać badania?- dylemat dzisiejszych genetyków, jeżeli już zadano to pytanie- wartościowano. Jeżeli w Socjologii mamy badania rynkowe to po to by wywołać refleksje, sposób myślenia. Ankieterzy są właśnie po to by człowiek wiedział, że się go o coś pyta.
Funkcje nauki 1) funkcja opisowa- zadaniem nauki jest dokładny opis zjawiska np. historia. 2)funkcja eksploracyjna- (wyjaśniająca) wtedy zadaniem nauki jest wyjaśnienie zjawiska (dlaczego?, przyczyny oraz uwarunkowania), wtedy trzeba sięgnąć do funkcji opisowej, bo inaczej się nie dowiemy. 3)funkcja prognostyczna- musi dysponować dobrym opisem, odpowiednim wyjaśnieniem i ma ona ambicje do tego, żeby przewidywać skutki- prognozować. Ale materia jest tak złażona, że dziś nie da się prognozować np. debata naukowców- co się stanie w Polsce w 1987r.? Nikt nie przewidział Solidarności. Jeżeli zjawi się coś, co wypełni „próżnię”? 4) funkcja praktyczna (pragmatyczna)- dobry opis, dobre wyjaśnienie, ale przewidując skutki musi odpowiadać na pytanie- jak działać? Socjologia nie pełni tej funkcji, ale np. pedagogika- jak to należy zrobić?- odpowiada na to pytanie. Cechy grupy: (jednostkowe)- motywacja, postawa (wobec rodziców, szkoły). Cechu nie obserwowalne (strukturalne). 1)struktura socjometryczna- (możemy ją narysować- struktura wzajemnej atrakcyjności, lubienia się) 2)struktura komunikacyjna- (kto się z kim komunikuje, są osoby, które nigdy nie wiedzą, są poza strukturą). 3)struktura statusu- (prestiżu)- kto jest jak szanowany. 4)struktura władzy- kto zajmuje jakie stanowisko w strukturze, do czego są potrzebne osoby. 5)struktura ról społecznych. Rola społeczna- zespół wymagań i oczekiwań związanych z określoną pozycją społeczną. Jeśli jakaś osoba wchodzi w jakieś miejsce, to ma pewien zespół oczekiwań. Zrozumienie tej zbiorowości polega na klasycznym odczytaniu ról, np. ktoś ma się ożenić, wie jakie będzie pełnił role. Cechy całościowe- dotyczą czasu trwania grupy, jest to cecha obserwowalna, dobra posiadane przez grupę. Cechy: cel grupy (każdy z osobna ma inny, a grupa ma inny), jedni są dlatego, że nie mają gdzie, albo grupa ma dobry prestiż. Są grupy formalne- sformalizowany zapis działania (klasa, rodzina) oraz nieformalne np. gang, grupa przyjaciół. Atmosfera grupowa- czy jest demokratyczna , autokratyczna, czy może przyjazna? Atmosfera sympatyczna lub np. przymusu. Normy grupowe- należy robić..., nie należy robić....Siła grypy siła oddziaływania na członków: ubiór, styl, sposób myślenia. Grupa wpływa na członka, że zaczyna on myśleć tak samo jak reszta. Im bardziej grupa jest w stanie wymusić na członkach pewne zachowania, tym większa jest jej siła: 1)Źródła danych wykorzystywanych w badaniach- socjologia jest nauką, której podstawową funkcją jest wyjaśnienie nauk społecznych.
Źródła informacji dzielimy na: a)źródło zastane. b)źródła wywołane. Źródła zastane to te, które pojawiają się bez ingerencji badawczej, funkcjonują one w momencie rozpoczęcia badań np. dane statystyczne, dane na temat tych, których będziemy badać np. dzienniki lekcyjne, są również książki bądź prasa. Od niedawna dołączyły kroniki filmowe, zdjęcia, nagrania magnetofonowe, są to źródła techniki. Źródła wywołane to te, które powstają w wyniku ingerencji badawczej, badacz wywołuje je w sposób świadomy, źródła wywołane mogą być odpowiedzią na ankiety, zapisy na różnych technikach, które pojawiają się bo badacz je sprowokował np. pamiętniki, są to odpowiedzi na pytania badacza, określone zachowani, które wywołane są ingerencją badacza. Sposób prowadzenia badań. Pokazanie różnych relacji między badaczem, a badanym (respondentem): a)relacja jawna- gdy badacz uprzedza badającego, b)relacja nie jawna- gdy badacz nie informuje badanego o sytuacji badania. 2)Metody, techniki używane w socjologii. Główne metody badań. Wprowadzenie rozróżnienia na metody, techniki i rzędy: a)procedura-( jest powyżej metody)- sposób organizacji badań, b)metoda badawcza- to cały sposób zbierania danych, badanie zjawiska, sposób ten zawiera w sobie założenia metodologiczne i wskazówki, c)technika- opisana jest ona w sposób organizacyjno- techniczny założeń. d)narzędzia badawcze- instrumenty które wykorzystuje się w przeprowadzaniu badań. Badacz musi się zdecydować na określony typ badań. Gdy interesują go zachowania, to będzie używał metody zwanej obserwacją- sposób ten zakłada, że badacz jest, kimś zewnętrznym w stosunku do sfery badanej. Obserwacja może mieć różny charakter: a)jawny- gdy badacz uprzedza badanych, badani wiedzą kto jest badaczem. b)ukryty- badacz nie ujawnia swojej roli. Obserwacja może być inaczej organizowana w ujęciu technicznym. Sposób zbierania danych: a)badacz jest w sytuacji zewnętrznej do badanych. b)badacz obserwuje od wewnątrz- jest osobą uczestniczącą, badacz przyjmuje na siebie rolę uczestniczącego w całym procesie. Metody te są wykorzystywane też w innych sferach życia. Obserwacja jako metoda naukowa może mieć różny kształt w zależności od sposobu zbierania danych. Różne techniki obserwacji: a)gdy badacz posługuje się narzędziami standartowymi- używane są one w różnych badaniach i można otrzymać różne wyniki. Jest to protokół obserwacji- badacz z góry zakłada pewne kategorie zachowań. b)protokołowanie pewnej obserwowanej sytuacji bez uporządkowania- gdy bada wszystkie zachowani. Pierwszy typ metody socjologicznej dotyczy zachowań. jeżeli dla badacza ważne są wypowiedzi ludzi, a nie ich zachowania, to wtedy mamy przed sobą takie metody, które dotyczą wyrażania opinii. Wśród tych metod wyróżniamy:
1)wywiad- taki sposób zbierania danych, który polega na rozmowie pomiędzy badacze, a respondentem, bazuje na źródłach badanych, dzielimy wywiady na: a)wywiad jawny- gdy dla respondenta jest czytelna rola badacza- osoba ta przedstawia się. b) Wywiad ukryty. Sytuacja wywiadu jest sytuacją sztuczną. Techniki wywiadu: a)Wywiad swobodny- badacz posiada tylko zestaw problemów o które ma pytać, nie dysponuje zestawem pytań, badacz ma się dowiedzieć o kilku sprawach. b)Wywiad wystandaryzowany- badacz musi zadać respondentowi te same pytania co innym, bo musi uzyskać reakcje na zadawane pytania. Gdy uzyska zaufanie respondenta może zadać pytanie. c)Wywiad zbiorowy- gdy badacz rozmawia z całą grupą, jest technika bliska obserwacji. d)Wywiad indywidualny. 2)ankieta- polega na tym, że mamy do czynienia z źródłem wywołanym, jest to opracowane narzędzie w postaci kwestionariuszy, wszyscy badani dostają ten sam zestaw, bez udziału badacza. Różnica w technikach dotyczy sposobu docierania do badanych. badacz trafia bezpośrednio do respondenta i daje mu do wypełnienia kwestionariusz- ankieta pilotowana, bo badacz służy pomocą, jest narzędziem. Kontakt pomiędzy badanym a badaczem odbywa się poprzez narzędzia. Ankieta audytucyjna- badacz dystrybuuje ankietę pomiędzy zebranych na sali, respondent odpowiada na pytania i oddaje je, dzieje się to w obecności badacza. Ankieta rozdawana- badany otrzymuje ankietę może ją zabrać i wypełnić nie w obecności badacza, badany może konsultować się z innymi. Badacz zakłada z góry, że jest to odpowiedź zbiorowa. Sposoby rozdawania ankiety: a)rozsyłana- badacz zakłada, że część z tego nie wróci, b)prasowa- anonimowa. Badania dotyczą opinii na temat. Zarówno w wywiadzie jak i w ankiecie mamy do czynienia z różnego rodzaju konstrukcjami pytań. Pytania dzielimy na: a)otwarte- niczego nie sugeruje, mamy pytanie i oczekujemy odpowiedzi, to jest najtrudniejsze dla badacza, b)półotwarte- badacz zakłada, że respondent nie ma swojej opinii, bądź nie chce odpowiedzieć, respondent może sam skonstruować pytanie. c)zamknięte- respondent otrzymuje do wyboru określoną odpowiedź, bądź kilka odpowiedzi i zadaniem respondenta jest wybranie właściwej. Zadajemy pytania które kończą się odpowiedzią tak, nie, gdy wiemy, że respondent się tym interesuje bądź chcemy zmusić respondenta do wyboru. W ankiecie może się okazać, że respondent nie zakreślił odpowiedzi, jest to zamierzone. Gdy chcemy ułatwić sytuacje wprowadzamy kolejny punkt np. nie wiem. Możemy to pytanie złagodzić dalej i rozbudować skalę o: tak, raczej tak, nie mam zdania, nie, raczej nie. Gdy większość nie odpowiada tzn. że pytanie zostało źle sformułowane, narzędzie wysoko wystandaryzowane.
Ankieta- metoda, która polega na zbieraniu odpowiedzi od respondenta, bazuje na pewnego rodzaju pytaniach, ważna jest sekwencja i kolejność pytań. Przed tymi pytaniami jest często apel, w którym zapewnia się o anonimowości. Anonimowość dotyczy kwestii wykorzystania wyników do różnych celów. Sekwencja pytań: pytania sondujące, pytania pogłębiające odpowiedź, pytania metryczkowe najlepiej zadawać na końcu. Techniki konstruowania pytań w psychologii: a)techniki projekcyjne- gdy zdania są niedokończone. Badacz jeżeli chce wywoła refleksje, zadaje pytanie otwarte, ale musi je sam skończyć. b)metoda eksperymentu- polegająca na ingerencji badacza w całą sytuacje, przeprowadzane są te same ankiety w tych samych grupach, w różnych czasach, a między badaniami następuje ingerencja badacza. c)eksperyment klasyczny- grupa eksperymentalna, gdy ingerencja badacza,- grupa kontrolna, gdy brak ingerencji. Badacze expose- badają ludzi po katastrofach. d)metoda analizy treści- wykorzystanie źródeł zastanych, stosowane często w białym wywiadzie. Analizuje się jaka jest zawartość odpowiedzi. Powtzrzalność jednego słowa w tekście prasowym, stosowana przy analizie pamiętników czy też listów. 3)Procesy przeprowadzania badań socjologicznych. Proces badawczy: a)określenie tematu badań- określenie dziedziny prowadzenia badań na podstawie stanu wiedzy w tym zakresie. Może to mieć charakter czysto teoretyczny lub genetyczny, np. uczestnictwo w kulturze studentów miasta Katowice. Pierwszym elementem jest konieczność postawienia pytania badawczego, na które trzeba znaleźć odpowiedź. Problem jest tak skonstruowany, że daje już wyraźną sugestie co do rozwiązań, ale nie wie, które jest prawdziwe- pytanie: czy...?. ostatnim elementem będzie odpowiedź na pytanie dokładne zdefiniowanie pojęć (termin to nazwa zakresu pojęciowego)- określenie ich zakresu. Jeżeli autor używa terminów, czy my rozumiemy ten sam zakres pojęciowy? Możemy mówić to samo, a może oznaczać coś innego. b)Terminy- dokładne wyszukiwanie konotacji dla każdego terminu- wyjaśnienie pojęć. c)analiza literatury przedmiotu- co naprawdę mam na myśli i konfrontacja z już wykonanymi badaniami na ten temat. Pokazuje, czy czasem nie udzielono na nie odpowiedzi już wcześniej- poszerzenie lub powtórzenie. d)hipoteza badawcza- nie udowodnione twierdzenie. Hipoteza zerowa- głosi iż nie występuje zjawisko, które nas interesuje, nie trzeba jej potwierdzać, tylko ją obalić, fakt nie istnienia zależności. e)jak to zbadać?- czy to zjawisko jest dostępne zewnętrznie czy jest ukryte. Muszę określić wskaźniki tego zjawiska- ingerować na podstawie wskaźników. Jak dotrzeć do zjawiska przez jego wskaźniki? Po czym można poznać, że to zjawisko występuje? Każde zjawisko może mieć wskaźnik albo wiele wskaźników. Jeżeli badamy zjawisko na podstawie jego zdefiniowania musimy dotrzeć do wskaźników- (są to: wypowiedzi, zachowania, opinie, dane). Jak znam wskaźniki, zastanawiam się jakiej użyć metody. Dobór metody i techniki wynika z przyjętego tematu i przeanalizowania go.
f)dobór próby badawczej- w jaki sposób ją dobrać by była reprezentowana. Ilu ludzi możemy zbadać? Najprostszą techniką jest losowanie, ale może się okazać, że będę z podobnych kategorii, musi być ta część populacji, która nas interesuje (co 10, co 5, co 100). Chodzi o opinie wszystkich środowisk. g)przeprowadzenie badań. h)opracowanie danych- może mieć charakter jakościowy i ilościowy (policzenie typów zachowań, odpowiedzi). i)wtedy weryfikujemy hipotezę- potwierdzamy, albo odrzucamy i odpowiadamy na główny problem i wyciągamy wnioski. Główne kierunki w socjologii i wybrani przedstawiciele. Socjologia jako nauka o społeczeństwie pojawiła się bardzo dawno. Pewne wątki mówiące o pewnym modelu społeczeństwa pojawiły się głównie w ujęciu filozoficznym. XIIIw (oświecenie)-wyodrębnia się socjologia; pierwsze wzmianki o socjologii jako nauce; akcentuje rolę nauki i osiągnięć naukowców. Powstaje coś w rodzaju światopoglądu, ideologii i stało się to centralnym problemem filozofii. Oświecenie poddawało krytyce pewne tradycyjne systemy religijne, uważało je za sprzeczne z myślą poszerzania wiedzy. Oświeceniowy tryb myślenia godził w autorytety- twierdzono, że człowiek sam może sprawdzić prawdziwość wiedzy. Myśl oświeceniową charakteryzuje: 1)ład społeczny-istnieje pewien stan równowagi, ładu, porządku i może on być w jakiś sposób zakłócony. 2)głębokie przekonanie, że mamy do czynienia z czymś co stanowi o naturze(istnieją stany i rzeczy naturalne i nienaturalne). 3)postęp(wprowadzenie tego pojęcia). 4)tendencja myślicieli do tworzenia pewnych utopii jako zabiegu refleksyjnego, wyjaśniającego, myślowego.5)głębokie przekonanie o czymś co stanowi o naturze; w życiu człowieka są stany naturalne(powszechny dla wszystkich ludzi) -stan wyjściowy może być zmieniony przez postęp (rozwój jednokierunkowy). Myślicieli oświeceniowi: 1)WOLTER- wprowadza określenie człowieka, jako istoty społecznej; gra przypadków- wszystko co się dzieje w społeczeństwie to przypadek. 2)MONTESKIUSZ- metodologia pracy, żeby poznawać sprawy społeczne trzeba zwrócić uwagę na metodę nauki o społeczeństwie, tzw. fakty. Fakty są ze sobą stale powiązane. po raz pierwszy- społeczeństwo, jako system (społeczeństwo jako całość, która pozostaje w jakimś ładzie, jest zintegrowane), który trzeba rozpatrywać jako całość. Metody sprawdzalne. Prócz pojęcia natury istnieje prawo naturalne- pewna uniwersalna norma dla całej ludzkości. 3)J.J.ROUSSEAU- zwraca uwagę na naturę, na myślenie o tym, że w rozwoju ludzkości są tendencje odchodzenia od stanów naturalnych. Utopijny model społeczeństwa- powrót do natury daje możliwość pełnej realizacji rozwoju społeczeństwa. 4)SAINT SIMON- pojęcie niezbędnej nauki o społeczeństwie trzeba wykorzystać wiedzę nauk ścisłych (doświadczenia) do analizowania zjawisk społecznych. Prawo ciążenia powszechnego- pomiędzy składnikami organizmu oddziaływają siły wewnętrzne ciążenia, które są do zmierzenia, zweryfikowania.
Organizm ma stan ładu. Wszystkie społeczeństwa przechodzą te same stadia rozwojowe: etap teologiczny; etap metafizyczny(oparty na spekulacji filozoficznej; etap pozytywny(oparty na wiedzy naukowej). Wiek XIX podtrzymują: posiadanie wiedzy ma znaczenie praktyczne, wiedz musi być przekładana na język zrozumiały, wiedza ma być oparta na naukach ścisłych, zwłaszcza przyrodniczych- NATURALIZM. Wszystkie zjawiska społeczne traktuje się jako zewnętrzne dla badacza, żeby był obiektywny. Wiedza powinna być wykorzystywana w sposób praktyczny. EWOLUCJONIZM- zakłada się, że rozwój społeczeństwa przebiega wg tej samej logiki w każdym społeczeństwie. Pytaniem badacza jest: od czego zależy ten rozwój, na którym etapie ewolucji jest społeczeństwo. A.COMTE- myśliciel, twórca socjologii, wskazuje, że można zbudować hierarchie nauk i że obecnie brakuje tu pewnego elementu: 1.matematyka 2.astronomia 3.fizyka 4.chemia 5.biologia 6.socjologia. Wiedza i świadomość wpływa na zmianę społeczeństwa. Jakie nauki angażowały się w proces zmian? Wg A.Comte'a: 1. poziom ogólności i abstrakcyjności maleje w zestawieniu 1-6; 2. w ustawieniu coraz mniej ogólna, ale coraz bardziej złożona; 3.kwestia znaczenia praktycznego-rośnie znaczenie socjologii. Sprawy społeczeństwa są nieredukowalne do zjawisk jednostkowych. Zjawisk społecznych nie można prowadzić od szczegółu do ogółu, bo ogół jest nieredukowalny w dół. Społeczeństwo działa jako system, jak organizm. Interesują nas zmiany na poziomie systemowym (przyjęte od Simona) jeśli chcemy badać społeczeństwo to badamy cały system. Rozpisanie socjologii na części:1.statyka społeczna-nauka badająca relacje między częściami społeczeństwa. Pojawiają się takie zjawiska jak: rodzina, własność, język, państwo. 2.dynamika społeczna-społeczeństwo przechodzi przez te same etapy, stan świadomości decyduje o rozwoju: teologiczny, metafizyczny, naukowy-to etapy ewolucjonizmu Comte'a. Socjologia ewolucjonistyczna:1.H.Spencer-każda społeczność przechodzi przez te same procesy i kieruje się tym samym prawem. Społeczeństwo przechodzi fazę przedorganiczną, organiczną i pozaorganiczną. INSTYTUCJE SPOŁECZNE- sposób organizacji wewnętrznej społeczeństwa, mechanizmy regulacji: domowe, obyczajowe, polityczne, kościelne, zawodowe, przemysłowe. Skoro ludzie na siebie oddziaływają, to istnieje pewien system tych oddziaływań. Ład społeczny występuje gdy wszystkie te instytucje są dobrze zorganizowane. Przełom XIX/XXw. Psychologizm- wszystkie zjawiska społeczne da się wyjaśnić w stosunku do zjawisk psychicznych. 1.G.Le Bon- zjawisko masowe trzeba wyjaśnić w kategoriach psychologicznych. 2. G.Tarde- teorie społeczną oparł na teorii naśladownictwa(zjawiska społeczne polegają na naśladowaniu działań innych ludzi). 3.Z.Freud- miał duży wpływ, kultura jest źródłem cierpień, natura człowieka jest oparta na wrodzonych popędach, a kultura je hamuje.
Socjologizm(odwrotność psychologiczna). W procesach społecznych, mamy do czynienia ze zjawiskami społecznymi wyjaśnionymi tylko przez inne zjawiska społeczne(a nie psychologiczne).FAKTY SPOŁECZNE-zjawiska społeczne, które są czymś co jest dostępne badawczo, są zewnętrzne w stosunku do badacza i są nieredukowalne do spraw jednostkowych. E.Durkheim-"O podziale pracy społecznej", "Samobójstwo": socjologa interesują fakty społeczne; socjolog traktuje fakty społeczne jako rzeczy; stosuje metody sprawdzalne; faktów społecznych nie da się zredukować do faktów indywidualnych; solidarność społeczna polegająca na tym, że im większa jest spójność między elementami pojedynczymi tym większa jest ich solidarność(fakt społeczny); im wyższa solidarność społeczna tym mniejsza tendencja do samobójstw. Wiek XX- gwałt, załamanie dotychczasowych kierunków, trzeba znaleźć nowe sposoby, nie da się badać zjawisk społecznych za pomocą nauk ścisłych, bo badany i badacz są częścią tej samej rzeczy: nurt antynaturalistyczny i antypozytywistyczny-specyficzna nowa rzeczywistość; socjologia humanistyczna- charakteryzuje się tym, że jest antynaturalistyczna, że mamy do czynienia z interakcjami. Teoria konfliktu-ma określone założenia na temat funkcjonowania życia społecznego: 1. XIX WIEK- podstawowe założenie- atrybutem, niezbywalną własnością świata społecznego jest konflikt. Jest on rzeczą immanentną. Teoria konfliktu jest zaprzeczeniem teorii funkcjonalnej B.Malinowskiego (równowaga systemu społecznego). Stanem naturalnym jest sytuacja konfliktu. Dialektyka Marksa-stosunki społeczne, które funkcjonują między ludźmi są oparte na sprzeczności(sprzeczność interesów). Walka między dominującymi i zdominowanymi to "Motor dziejów" 2.Dziś- RALPH DAHRENDORF-typowy teoretyk konfliktu: 1.ZAŁOŻENIE- system społeczny to taki układ który pozostaje w stanie nieustannego konfliktu. Konflikt jest cechą struktury. 2.ZAŁOŻENIE-poszczególne części tego układu mają sprzeczne interesy. Istnieje 10 tzw. jednostek: jeśli jedni członkowie mają 7 jednostek, a drudzy 3 jedn. to zwiększenie jednej części następuje kosztem drugiej. Sprzeczność interesów polaryzuje grupy podmiotowe. 3.XIX i XXwiek-GEORG SIMMEL-jego teza: skoro cechą życia społecznego jest konflikt to pojawiają się pytania, czy konflikt jest czymś złym? Często tak jest że konflikt jest skutkiem(czymś) pozytywnym. Konflikt zewnętrzny może zwiększyć integrację wewnętrzną. Integracja ta rośnie w systemie konfliktu bądź zagrożenia pod warunkiem, że społeczność o której mówimy była już zintegrowana częściowo wcześniej np. rodzina w sytuacji zagrożenia zewnętrznego zintegruje się bardziej.
4.KONCEPCJA Pierre'a Bourdieu- świat społeczny, a więc pewien układ, który się powtarza jest zbudowany na identycznej zasadzie. I w tym polu odgrywają się cały czas konflikty. Różnicą jest to że pola różnią się kapitałami. KAPITAŁ- wartość, cechy np. w poszczególnych polach ludzie różnią się kapitałem intelektualnym, politycznym, ekonomicznym. Wg P.Bourdieu kapitał to cecha. Walka toczy się po to aby każde pole które ma swoją dominującą logikę pokazała swoje racje. Są również kapitały mieszane. Ci którzy mają większy kapitał-DOMINACI i mniejszy kapitał-ZDOMINOWANI, walczą ze sobą nieustannie o pozycję. Nie ma możliwości aby dominaci porozumieli się ze zdominowanymi. TYPOLOGIA-chcieliśmy "coś" ze względu na podobieństwo do typu np. gruby-różnie oceniamy grubość w różnych przypadkach. KLASYFIKACJA-rozdzielamy "coś" na "półeczki". Każdy element może być sklasyfikowany tylko z jedną półeczką(wzrost 100-105cm). Różnica między nimi to: 1.DEBATA-dwie strony są ze sobą w konflikcie, ale celem jest przekonanie drugiej strony do swoich racji. Nie ma wrogości. 2.GRA-jedna z drużyn wygrywa i dwie strony schodzą z boiska. 3.WOJNA-jedna ze stron ma zamiar zniszczyć drugą stronę. Przedmiotem badań socjologicznych mogą być różne zjawiska i stąd biorą się różne dziedziny np. socjologia wojny itp., wydzielone wykresy np. socjologia filmu, zdrowia, teatru itp. Socjologia szczegółowa- tzw. socjologia dużych grup -MAKROSOCJOLOGIA. Czym jest kultura z punktu widzenia socjologicznego: 1.zestawem działań i czynności w których mamy do czynienia ze zjawiskami kulturowymi. 2.strefą która jest wartościowana pozytywnie. Zjawiska kulturowe składają się z: 1.systemu wartości i sposobu ich ułożenia w sposób charakterystyczny dla danej kultury 2.wzorów zachowania-przyjęte w danej kulturze czyli utrwalone modele które są akceptowane, nagradzane i z których jednostki mają korzyści 3.norm-pewne przepisy, regulacje, które mówią co jest pożądane lub co powinno być zrobione; nakaz, powinność(z normami wiążą się sankcje) 4.zachowań- są to zwyczajowe zadania które funkcjonują; pewne przyjęte zachowania 5.wytworów zachowań- są one charakterystyczne dla danej społeczności, wytwory kultury materialnej, duchowej(idee, pomysły, instrumenty itp.).Przykładowe analizowanie kultury antropologii(różne podejścia do zjawisk kulturowych):Punktem wyjścia antropologów jest to że zajmują się kulturą jako zjawiskiem naturalnym, której nie wartościują. Aby zbadać kulturę jednego społeczeństwa musi być ono: maksymalnie wyizolowane(np. na wyspie);w miarę małe. Kierunki w antropologii: EWOLUCJONIZM- antropologowie zajmujący się tym kierunkiem mówili, że na całym świecie istnieje jedna kultura która jest uniwersalna i przechodzi kolejne etapy. Jej rozwój ma charakter
Zadaniem naukowca jest pokazanie jak te etapy można wyróżnić. Ich pomysły: 1.rozwój kultury wyznaczony jest przez poszczególne sposoby myślenia(etap technologiczny, metafizyczny i naukowy). Ich zadaniem jest odpowiedź na pytanie, na którym etapie znajduje się kultura. Powiedzenie, że kultury to system wartości- to okazało się nieskuteczne dlatego zaproponowano inny podział wartości, idąc w poprzek. Szukano sposobu na kulturę w wąskim rozumieniu np.: wzięto z zachowań tylko niektóre zachowania i próbowano je podzielić. Pierwszym kryterium podziału jest podejście do tego jako ma to zachowanie charakter(cel). Zaproponowano, aby podzielić zachowania na: ~instrumentalne-zachowania, które są środkiem do innych zachowań, czegoś następnego. Cel tego zachowania jest poza nimi np. kupuję samochód, aby dojechać do pracy. ~autonomiczne (realizacyjne)- cel mieści się w samym zachowaniu(jest celem samym dla siebie)np. gra w piłkę nożną dla przyjemności. Aby dalej zawęzić pojęcie zachowania należy sięgnąć do teorii znaku: znaki(oznaki, ikoniczne)-konwencjonalne(sygnały, przydane)- właściwe(język, motoryczno- kinetyczne, plastyczne, dźwiękowe, przedmiotowe). do odbiorcy dociera pewien sygnał, znak, który w jakiś sposób odnoszony do sposobu, który oznacza. Między znakiem i odbiorcą jest kod. Interesuje nas czego to jest znak, jak jest zbudowany, jak został utworzony, jak możemy go zinterpretować. Interesują nas zachowania, które będą coś oznaczyć:...
damdamok