GOTTFRIED GABRIEL - teoria poznania od Kartezjusza do Wittgensteina.pdf
(
170 KB
)
Pobierz
GOTTFRIED GABRIEL
TEORIA POZNANIA
OD KARTEZJUSZA
DO WITTGENSTEINA
Tłumaczenie
T
OMASZ
K
UBALICA
Wydawnictwo WAM
Kraków 2007
Originally published in German
by Verlag Ferdinand Schöningh GmbH under the title
Gottfried Gabriel:
Grundprobleme der Erkenntnistheorie
, UTB 1743
© 2., durchgesehene Auflage 1998 by Ferdinand Schöningh,
Paderborn
Wydanie polskie zostało zaktualizowane przez Autora
© Wydawnictwo WAM, 2007
Koordynacja serii
dr Tomasz Homa SJ
Redakcja naukowa
prof. dr hab. Jan Woleński
Redakcja
Małgorzata Płazowska
Projekt okładki
Andrzej Sochacki
ISBN 978-83-7318-740-5
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 • 31-501 KRAKÓW
tel. 012 62 93 200 • fax 012 42 95 003
e-mail: wam@wydawnictwowam.pl
DZIAŁ HANDLOWY
tel. 012 62 93 254, 012 62 93 255, 012 62 93 256
fax 012 430 32 10
e-mail: handel@wydawnictwowam.pl
Zapraszamy do naszej
KSIĘGARNI INTERNETOWEJ
http://WydawnictwoWam.pl
tel. 012 62 93 260
Drukarnia Wydawnictwa WAM • ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków
SPIS TREŚCI
Od tłumacza
7
Przedmowa do wydania polskiego
8
Przedmowa do wydania niemieckiego
9
1. Zagadnienie teorii poznania
11
1.1. Uwagi wstępne na temat pojęcia „teoria poznania”
11
1.2. Rozwinięcie kwestii teorii poznania przez K
ARTEZJUSZA
13
1.3. Wątpienie metodyczne
17
1.4. Zestawienie zagadnień teorii poznania
20
2. Zagadnienie źródeł poznania
27
2.1. Racjonalizm K
ARTEZJUSZA
27
2.2. „Idee wrodzone” jako dziedzictwo platońskie
35
2.3. Krytyka nauki o ideach wrodzonych L
OCKE
’a
37
2.4. Rozróżnienie genezy i ważności przez L
EIBNIZA
40
2.5. Pojęcie aprioryczności
42
2.6. Empirystyczne kryterium sensu H
UME
’a
46
2.7. Prawdy rozumowe i prawdy o faktach (H
UME
i L
EIBNIZ
)
50
2.8. H
UME
i podstawy doświadczenia
54
2.9. Krytycyzm K
ANTA
jako synteza racjonalizmu i empiryzmu
59
2.10. Przyczynowość, wolność woli oraz moralność
62
2.11. K
ANTOWSKIE
antynomie wolności
66
2.12. Próba
reductio ad absurdum
determinizmu
70
3. Zagadnienie realności świata zewnętrznego
74
3.1. Uwagi wstępne
74
3.2. Jakości pierwotne i wtórne
76
3.3. L
OCKE
’a pojęcie substancji
79
3.4. L
OCKE
’a teoria poznania jako odbicia i jej trudności
80
3.5. Krytyka B
ERKELEYA
L
OCKE
’owskiego pojęcia poznania
85
3.6. „
Esse est percipi
”
89
3.7. „Byt”, „pozór” i „zjawisko”
94
4. Transformacja teorii poznania
98
4.1. „Świat jako wola i przedstawienie” (S
CHOPENHAUER
)
98
4.2. Transformacja teorii poznania w filozofię języka
107
4.3. Transformacja teorii poznania w teorię wiedzy
113
4.4. Czy istnieją problemy pozorne w teorii poznania?
(C
ARNAP
)
120
6
Spis treści
5. „Właściwe przedstawianie świata” (W
ITTGENSTEIN
)
123
5.1. W
ITTGENSTEIN
i C
ARNAP
123
5.2. Ogólna forma zdania sensownego
124
5.3. Twierdzenia filozoficzne jako wyjaśnienia kategorialne
131
5.4. Solipsyzm kontemplacyjny
135
5.5. Filozofia jako terapia
141
5.6. Wiedza i wiara (W
ITTGENSTEIN
i M
OORE
)
144
5.7. Wyjaśnienia kategorialne i argumenty transcendentalne
147
5.8. O dopełnianiu się solipsyzmu i racjonalizmu
152
Zakończenie
158
Wykaz wykorzystanej literatury
159
Biogramy
164
Indeks osób
172
Indeks rzeczowy
174
OD TŁUMACZA
Podstawą przekładu podręcznika G
OTTFRIEDA
G
ABRIELA
Grundproble-
me der Erkenntnistheorie
jest jego drugie wydanie z 1998 roku (I wyd.
1993)
.
Biorąc pod uwagę podręcznikowy charakter książki, prawie nie przy-
taczam w tekście oryginalnej terminologii. Wyjątki od tej reguły doty-
czą niektórych podstawowych pojęć teorii poznania, które przywołuję ze
względów dydaktycznych. Z tego samego powodu oparłem się na dotych-
czasowym dorobku polskiej myśli filozoficznej i staram się unikać niespo-
tykanych w literaturze polskiej tłumaczeń pojęć kluczowych dla poszcze-
gólnych poglądów filozoficznych.
Obficie przytaczane przez autora cytaty z klasycznej literatury teorii
poznania w tłumaczeniu zostały zaczerpnięte z polskich przekładów tej li-
teratury. Cytaty z literatury nietłumaczonej na język polski zostały przeło-
żone na podstawie wydań w językach oryginalnych.
Centralne pojęcie
Erkenntnistheorie
tłumaczę jako teoria poznania.
Natomiast przymiotnik
erkenntnistheoretisch
przekładam głównie za
pomocą wyrażenia „epistemologiczny” używanego zamiennie z wyraże-
niem „teoriopoznawczy”
.
W przekładzie starałem się oddać styl oryginału, który jest raczej zbli-
żony do języka mówionego, o czym G
ABRIEL
wspomina w
Przedmowie
.
Na przykład autor nawiązuje do dyskutowanego w kręgu krytycznego ra-
cjonalizmu paradoksu M
ÜNCHHAUSENA
i pisze nieco kolokwialnie o „wy-
ciąganiu się z bagna za własne włosy”. Z tej przyczyny wiele wyrażeń
użytych w tłumaczeniu – tak jak w oryginale – ma charakter potoczny.
W nawiasach kwadratowych zostały umieszczone wtrącenia i uzupełnie-
nia tłumacza.
Na zakończenie niech mi będzie wolno podziękować autorowi –
prof. dr. G
OTTFRIEDOWI
G
ABRIELOWI
za pomoc udzieloną w trakcie tłuma-
czenia w formie dodatkowych uwag i komentarzy do tekstu oryginalnego.
Serdecznie dziękuję również za przejrzenie przekładu oraz wszystkie uwa-
gi i opinie prof. dr. hab. J
ANOWI
W
OLEŃSKIEMU
oraz prof. dr. hab. A
NDRZE
-
JOWI
N
ORASOWI
. Pragnę podziękować również dr. J
ANOWI
W
AWRZYNIAKOWI
oraz mgr. J
ACKOWI
C
ACHRZE
za wnikliwą lekturę wybranych fragmentów
tłumaczenia książki. Szczególne wyrazy wdzięczności za bardzo skrupulat-
ną lekturę i wszystkie spostrzeżenia należą się także dr. S
YLWESTROWI
D
ZI
-
KIEMU
, który zechciał spojrzeć na przedłożony tekst okiem niespecjalisty.
Tomasz Kubalica
Plik z chomika:
emill1212
Inne pliki z tego folderu:
A. Pilipiuk - Wilcze leże.rar
(10169 KB)
Adam Przechrzta - Namiestnik.docx
(3659 KB)
Siddhartha - Hermann Hesse.rar
(3415 KB)
Królewska klatka 03 - Victoria Aveyard.rar
(4693 KB)
Biedrzycki Tomasz - Rigil Prime w ogniu.pdf
(1171 KB)
Inne foldery tego chomika:
- PL 2017 listopad
- PL 2017 maj
- PL 2017 marzec
- PL 2017 sierpień
_PROGRAMY DO CZYTANIA E-BOOK'A
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin