Zioła z Apteki św. Hildegardy.pdf

Z II I I

K II I I

W .. . .

H II I I

rzepisy n zdrowe ycie

k leczy zgodnie z ntur

k zchow pierwotn sil yciow

Reinhard Schiller, lekarz medycyny naturalnej, jest zwolennikiem

i konsekwentnym propagatorem medycyny w. Hildegardy z Bingen,

dwunastowiecznej niemieckiej mistyczki i badaczki przyrody.

W swojej ksice Schiller odwouje si do odkty w. Hildegardy i wie-

lowiekowej tradycji stosowania w leczeniu m.in. zi, zb, a nawet

kamieni szlachetnych...

odaje recepty na rne schorzenia i dolegliwoci - od blw gowy, plecw poprzez choroby puc do leczenia

ran zewntrznych i pooperacyjnych.

SPIS TRE CI

ycie witej Hildegardy z Bingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 3

Co to jest medycyna Hildegardy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 4

Czym rni si medycyna Hildegardy od medycyny klinicznej? . . . . .. 5

Cztery filary medycyny Hildegardy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 7

Dieta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8

Zabiegi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 16

Posty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 18

Najwaniejsze rodki lecznicze Hildegardy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 18

Mid z gruszkami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Kuracja złotem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Wiosenna kuracja piołunem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Proszek Sivesan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Orkisz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

ME DYCYNA WI TEJ HIL DE GAR DY WPRAK TY CE 25

Biegunka (wszelkiego pochodzenia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Ble brzucha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Ble głowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Ble krzya (ble plecw) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ble ledziony. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ble uszu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Ble zbw, pielgnacja zbw i zanik dziseł (parodontoza) . . . . . . ..

Ble ołdka (Gastritis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Brak apetytu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Brodawki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Celiakia (choroba trzewna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Chore stopy - zimne stopy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Chorobliwe łaknienie i inne nałogi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Choroby skry. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Łuszczyca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Owrzodzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Plamy na twarzy (plamista i sucha skra twarzy) . . . . . . . . . . . . 33

Ulcus cruris (otwarte rany na nogach i ropienie) . . . . . . . . . . . . . 33

Choroby wtroby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Chrypka (bezgłos) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Chudnicie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Czkawka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Depresja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Dna (reumatyzm) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Dolegliwoci sercowe (ble serca, serce starcze, zaburzenia krenia) . 40

Drenie (choroba Parkinsona) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Gorczka (wszelkiego pochodzenia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Kaszel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Katar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Krwawienie z nosa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Kurcze, kurcze mini łydek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Lkliwo, trema, strach przed egzaminem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Migrena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Neurastenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Niedosłuch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Niekontrolowane oddawanie moczu (nietrzymanie moczu, moczenie nocne)46

Nieprzyjemny zapach z ust i nieprzyjemny zapach ciała. . . . . . . . . .

Nudnoci, wymioty ciarnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Oparzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Osłabienie koncentracji - zapominanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Osłabienie krenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Osłabienie perystaltyki jelit i zaburzenia trawienia. . . . . . . . . . . . . . .

Owrzodzenie ołdka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Podbiegnicia krwawe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Poronienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Porywczo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Płpasiec. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rany (leczenie wewntrzne, rany operacyjne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rany (leczenie zewntrzne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Schorzenia płuc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Astma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Przewlekłe zapalenie z nadmiernym wydzielaniem. . . . . . . . . . . .

Rozedma płuc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Udar mzgu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ukszenia owadw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wypadanie włosw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zaburzenia mowy Ukanie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zaburzenia snu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zaburzenia wydzielania luzu w przewodzie pokarmowym. . . . . . . . .

Zaburzenia ołdkowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zapalenie jelita grubego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zapalenie migdałkw - zapalenie gardła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zapalenie pochewki cigna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zatrzymanie moczu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Złamania koci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

łtaczka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

y cie wi tej Hil de gar dy zBin gen

wita Hildegarda z Bingen urodziła si w roku 1098 w Bermersheim koło Alzey jako najmłodsze z dziesiciorga

dzieci Hildeberta i Mechtyldy z Bermersheim. Rodzice w momencie jej narodzin powicili j Bogu jako swoj "dziesi-

cin".

Kiedy Hildegarda miała osiem lat, rodzice oddali j do wsplnoty mniszek w Disibodenbergu, gdzie wychowywała

si pod kierunkiem bł. Juty, yjcej w rekluzji. Wykształcenie, jakie Hildegarda otrzymała w klasztorze, sprowadzało si do

piewania psalmw i pieni Dawidowych. Lekcje łaciny ograniczały si do tekstw liturgicznych. Od mierci Juty ze Spon-

heimu w roku 1136 Hildegarda pełniła funkcj przeoryszy.

wita Hildegarda, od urodzenia słaba i chorowita, od najmłodszych lat miała dar przenikania w wizjach ukrytych

tajemnic natury. Tych wspaniałych wizji dowiadczała za dnia i w nocy w stanie czuwania, to znaczy bez popadania w eks-

taz. Dla Hildegardy owe przeycia były czym naturalnym, czci jej ycia. Dopiero jako pitnastoletnia dziewczyna zda-

ła sobie spraw, e inni ludzie nie widz tego, co ona. Od tej chwili zachowywała bezwzgldne milczenie na temat swoich

przey mistycznych.

W czterdziestym trzecim roku ycia otrzymała od Boga nastpujce polecenie:

,, O marny czowiecze, prochem z prochu jeste i zgnilizn ze zgnilizny, powtarzaj i zapisuj to, co ujrzysz i usyszysz.

... Nie pisz wedle tego, co ci si zdaje, lub wedle upodobania innego czowieka, lecz zgodnie z wol Tego, ktry wszystko wi-

dzi i wszystko postanawia w swojej tajemniczej gbi ".

wita Hildegarda miała zapisywa swoje wizje bez komentarza. Poniewa nie znała dostatecznie łaciny, a zwłasz-

cza gramatyki, przydano jej do pomocy jako sekretarza mnicha Wolmara z Disibodenbergu, ktremu ju wczeniej zwie-

rzyła si z daru wizjonerstwa. Spisanie jej pierwszej wizji - Scivias, to znaczy "poznaj drogi (Boe)" - zajło im dziesi lat.

Na synodzie w Trewirze, trwajcym od 30 listopada 1147 do 13 lutego 1148 roku, papie Eugeniusz III potwierdził

dar Hildegardy i osobicie czytał zebranym kardynałom, biskupom i teologom fragmenty ze Scivias. Tak wic wizjoner-

stwo witej Hildegardy zostało uznane przez najwyszy autorytet. Zanim jeszcze skoczyła pisanie Scivias, Bg polecił

jej zbudowa klasztor w Rupertsbergu, do ktrego siostry przeprowadziły si w roku 1147. Tam te powstały kolejne za-

pisy wizyjne:

Liber vitae meritorum - "Ksiga zasług yciowych" (o odpowie dzialnoci człowieka).

Liber divinorum operum - "Ksiga dzieł Boych" (o wiecie i człowieku).

Dwunastowieczni biografowie Hildegardy - mnisi Gotfryd i Teoderyk - znaj jeszcze inne dzieła witej:

"Dziki darowi profetycznemu objawiła nam te niektre rzeczy o naturze człowieka, ywiołw i rnych stworze

i jak przez nie mona pomc człowiekowi, oraz wiele innych tajemnic".

Ponadto biografowie wspominaj o listach, pieniach, komentarzach ewangelicznych i symboli- cznych wyjanie-

niach, ktre wita otrzymywała w wizjach i zapisywała.

W latach 1158-1171 odbyła Hildegarda cztery wielkie podre misyjne po Niemczech. Nauczała na rynkach miast

iwklasztorach, wzywajc ludzi - zagubionych w obliczu działalnoci błdnowiercw i schizmy w Kociele - do pokuty

i nawrcenia.

W roku 1165 załoyła klasztor filialny w Eibingen, gdy macierzysty klasztor w Rupertsbergu nie mgł ju pomie-

ci nowych zakonnic. rdła podaj, e mimo podeszłego wieku dwa razy na tydzie wizytowała swoje mniszki w Eibin-

gen.

Hildegarda z Bingen umarła 17 wrzenia 1179 roku, w nocy z niedzieli na poniedziałek. Jej mierci towarzyszyły

cudowne znaki na niebie. Oddajmy głos kronikarzom Gotfrydowi i Teoderykowi:

"Ponad komnat, w ktrej wita dziewica o zmierzchu oddała szczliw dusz Bogu, ukazały si na niebie dwa nie-

zwykle jasne kolorowe łuki. Ogarnły one rozległ przestrze, rozcigajc si na cztery strony wiata: jeden biegł z płno-

cy na południe, podczas gdy drugi cignł si ze wschodu na zachd. U szczytu kopuły, gdzie krzyowały si obydwa łuki,

błyszczało jasne wiatło w formie ksiyca, ktrego blask rozchodził si daleko, zdajc si odpdza ciemnoci od domu

zmarłej. W obrbie tego wiatła wida było jarzcy si czerwony krzy, ktry był najpierw mały, a nastpnie ursł do

ogromnych rozmiarw. Otaczała go niezliczona liczba barwnych krgw, a w kadym krgu tworzył si osobny czerwony

krzy otoczony własnym krgiem. Mniejsze krzye były ju zreszt wczeniej widoczne. Krzye te i krgi rozlały si po fir-

mamencie, zdajc ku wschodowi, i zdawały si skłania ku ziemi, ku domowi, w ktrym wita dziewica przeszła do

wiecznoci, tak e całe wzgrze spowiła olepiajca jasno".

Takim oto znakiem Bg objawił wszem i wobec, e przyjł sw wiern Sług do wiecznej chwały.

Co to jest me dy cy na Hil de gar dy?

Przez medycyn Hildegardy rozumiemy praktyczne zastosowanie wiedzy medycznej i przyrodniczej zawartej w pi-

smach witej - Causae et curae (,,O przyczynach i leczeniu chorb"), Physica ("Przyrodolecznictwo") - system diagnozy

i terapii oparty na tej wiedzy. Mwic dalej o Hildegardzie, medycynie czy lecznictwie Hildegardy, zawsze bd odwoły-

wał si do pism witej.

Ta wiedza medyczna i przyrodnicza nie zrodziła si w laboratorium, lecz została przekazana Hildegardzie przez Bo-

ga, a nastpnie spisana przez ni bd jej sekretarza. Moemy zatem powiedzie, e jest to wiedza lecznicza dana człowie-

kowi przez samego Boga. Wiedza ta nie odwołuje si jednak tylko do pism Physica i Causae et curae, lecz uwzgldnia tak-

e - dla dobra człowieka - wielk trylogi wizyjn witej Hildegardy: Scivias, Liber vitae meritorum, Liber divinorum

operum. Wszak szczcie człowieka to nie tylko zdrowie ciała, lecz przede wszystkim zbawienie duszy, o ktrym wita

Hildegarda tak pisze:

Dusza, ktra schodzi w człowieka od Boga Z nieba, oywia go i obdarza rozumem, nie umiera, kiedy opuszcza cia-

ło, lecz yje wiecznie, udajc si albo po nagrod za dobre ycie, albo ku mkom mierci.

Kt moe lepiej zna ułomnoci dzieła ni jego twrca? I dlatego w leczeniu naszych słabych stron, chorb, moe-

my uciec si do rodkw zaradczych, jakie Bg wskazał nam w pismach witej Hildegardy z Bingen.

Z punktu widzenia stosowanych rodkw leczniczych okreliłbym medycyn Hildegardy jako lecznictwo wszech-

stronne. Rnorodne metody terapeutyczne łcz si tu w jedyn w swoim rodzaju cało obejmujc: fitoterapi, litotera-

pi, zabiegi mechaniczne, balneoterapi, psychoterapi, zastosowanie diety, kuracje cieplne i wiele innych. W medycynie

Hildegardy nie ma w zasadzie chorb nieuleczalnych, cho jest kilka dolegliwoci trudnych do wyleczenia, m. in. astma

i migrena. A skoro tak, to medycyna Hildegardy musi by skuteczna we wszystkich chorobach. I mona powiedzie, e jest

to prawda. Niemniej musimy pamita, e czasem choroba moe si okaza szczeglnie oporna, a poza tym choroby chro-

niczne mog nie poddawa si terapii, o ile człowiek nie zmieni stylu ycia, ktry jest ich przyczyn (na przykład stres w y-

ciu zawodowym) .

Kiedy jakiej choroby nie mona zwalczy mimo starannie dobranych rodkw terapeutycznych, moe to oznacza,

e dany człowiek jest jednym z niewielu wyjtkw, na ktre medycyna Hildegardy po prostu nie działa. Jest to moliwe.

Moe te zachodzi inny przypadek: oto Bg moe nie chcie, by człowiek wyzdrowiał. Bg wie, co dla nas dobre

i jak nas dowiadczy dla zbawienia duszy. Dlatego uwalnia człowieka od choroby w czasie, ktry uznaje za stosowny.

W medycynie Hildegardy uciekamy si przecie pod "skrzydła" Boe, wcigamy Boga w proces leczenia. Bg wie, co jest

dla nas bardziej "uzdrawiajce": odzyskanie zdrowia fizycznego czy te cierpliwe znoszenie choroby.

Ge ne za me dy cy ny Hil de gar dy

Wielu czytelnikw zadaje sobie zapewne pytanie, jak to si stało, e pod koniec dwudziestego wieku zaczto si zaj-

mowa pismami wizjonerskimi dwunastowiecznej zakonnicy. Komu zawdziczamy medycyn Hildegardy w jej obecnej

formie?

Ot medycyn Hildegardy jako tak zawdziczamy Duchowi Boemu. Tym stwierdzeniem wracamy do punktu

wyjcia sprzed około omiuset lat, kiedy to powstały owe pisma medyczne.

Twrc za obecnej formy medycyny Hildegardy jest dr med. Gottfried Hertzka. aden lekarz przed nim nie wpadł

na pomysł, e mona na serio studiowa pisma witej, ktre traktowano jako redniowieczne bzdury. Dr Hertzka wyka-

zał odwag i wytrwało, powicajc si całkowicie studiom nad medycyn Hildegardy. To włanie on wycignł na wia-

tło dzienne t "alternatywn" medycyn w najprawdziwszym sensie tego słowa. Nie bał si osobistego ryzyka, kiedy dusz

i ciałem powicił si studiowaniu medycznych i teologicznych pism witej. Jak powiedziałem, aden lekarz przed nim

nie brał tych pism na serio. To jego zasługa, e dzi mamy do dyspozycji całe to ogromne bogactwo rodkw terapeutycz-

nych.

Prze ciw ni cy me dy cy ny Hil de gar dy

Oczywicie s take przeciwnicy medycyny Hildegardy, ludzie, ktrzy nie mog albo nie chc uwierzy, e ta sztu-

ka leczenia została przekazana w wizjach. Twierdz oni, e wita po prostu zebrała i spisała wczesn wiedz lecznicz

i zielarsk, e była pierwszym niemieckim lekarzem, e zajmowała si badaniami przyrodniczymi itd.

Niech na te wtpliwoci odpowie sama Hildegarda:

Dowiadczam wizji w stanie czuwania za dnia i w nocy... To, co ujrzaam lub czego si nauczyam w wizjach, zachowu-

j dugo w pamici, tak e mog sobie dokadnie przypomnie, kiedy to widziaam i syszaam. Zobaczy, usysze, wiedzie i na-

uczy si to dla mnie jedno i to samo w tej chwili, kiedy to wiem. Czego nie zobacz, tego nie wiem, bo jestem nieuczona. auczo-

no mnie tylko czyta. Wszystko to, co pisz, widz i sysz w wizjach. ie uywam innych sw ni te, ktre sysz, i zapisuj je ja-

ko surowe aciskie wyrazy [tzn. nie zwracajc uwagi na gramatyk, ktr Hildegarda sabo znaa - przyp. aut.], tak jak je sy-

sz w wizji. Wizja nie uczy mnie bowiem piknego pisania, tak jak pisz filozofowie...

Pozostawiam te słowa bez komentarza. Niechaj sceptycy rozumiej je, jak chc.

Czym r ni si me dy cy na Hil de gar dy od me dy cy ny kli nicz nej?

Podstawowa rnica midzy medycyn Hildegardy a medycyn kliniczn dotyczy rdła wiedzy na temat działania

lekw, przemiany materii, istoty człowieka... Jak ju powiedzielimy, rdłem medycyny Hildegardy s pisma wizyjne. Na-

tomiast w medycynie klinicznej wiedza na temat przyczyn chorb, skutecznych lekw itp. pochodzi prawie wyłcznie

z analizy danych i faktw pozyskiwanych w pracy z pacjentem oraz na podstawie dowiadcze na zwierztach.

W Causae et curae wita Hildegarda pisze o dwch rnych rdłach, z ktrych człowiek moe czerpa wiedz.

Jednym z nich jest Bg, drugim - Jego przeciwnik. Oto jak wita charakteryzuje owe dwa rdła poznania:

Jeli bowiem człowiek pragnie dowiedzie si czego na temat jakiego działania albo umiejtnoci, to wwczas

Duch wity wlewa swoje działanie na pragncego wiedzy człowieka, tak e ten uczy si i pojmuje to, co chciał poj. Tak

jak ojciec i matka odpowiadaj dziecku, gdy je o co spyta, tak samo Duch wity pomaga człowiekowi w poznaniu ka-

dej umiejtnoci, o ile czlowiek pragnie j naby

-Zwłasnego wyboru,

- dla zaspokojenia własnych pragnie

-iwkładajc w to wysiłek i prac.

Na ten temat czytamy w Ewangelii według w. Mateusza (7,7- 11): "Procie, a bdzie wam dane; szukajcie, a znaj-

dziecie; kołaczcie, a otworz wam. Albowiem kady, kto prosi, otrzymuje; kto szuka,znajduje; a kołaczcemu otworz...

O ile bardziej Ojciec wasz, ktry jest w niebie, da to, co dobre, tym, ktrzy Go prosz".

Powinnimy prosi Ojca niebieskiego jedynie o wiedz na temat okrelonych rzeczy, a wwczas wiedza ta zostanie

nam dana. Według witej Hildegardy człowiek moe jednak rwnie zdoby wiedz, odwracajc si od Boga:

Kiedy jednak człowiek zwrci si ku złemu, ku złej wiedzy [działaniu, ktre nie podoba si Bogu - przyp. aut.] i pra-

gnie j posi, diabeł widzi to i skwapliwie oraz podstpnie wspiera wiedz człowieka, aby ten jak najszybciej poznał zło,

ktre pragnie pozna. Bo człowiek ma wiedz o dobru i złu.

Człowiek moe zatem wybiera rdło poznania.

Kolejny punkt rnicy medycyn Hildegardy od medycyny klinicznej sprowadza si do rodzaju terapii. Medycyna

Hildegardy polega na całociowej terapii ciała i duszy. Nie leczy si tu tylko objaww, ale prbuje rozpoznawa i usuwa

przyczyny choroby, naprzykład za pomoc postu. Do przyczyn chorb zaliczamy bowiem rwnie przywary, wystpki, złe

nawyki, te wszystkie negatywne siły duszy niezalenie od tego, jak bymy je nazwali (gniew, niesprawiedliwo, kłtliwo,

kłamstwo, zatwardziało serca, niewiara, zazdro, pycha...).

Rwnie te przyczyny naley podda terapii.

Medycyna Hildegardy odkrywa wiele moliwoci oddziaływania na psychik i samopoczucie człowieka - codzien-

ne posiłki człowieka mog składa si z potraw, wprawiajcych w dobry nastrj (orkisz pszenny, koper włoski...), co w po-

łczeniu z innymi rodkami medycyny Hildegardy pozwala zrezygnowa z lekw psychofarmakologicznych.

S to aspekty terapii naj zupełniej obce medycynie klinicznej. Ktry lekarz zastanawia si nad tym, czy jego pacjent

zachorował z powodu kłtliwego usposobienia, zazdroci czy innej negatywnej cechy charakteru? Te sprawy to dzisiaj te-

maty tabu, o ktrych si nie mwi. A przecie włanie w tych draliwych sytuacjach potrzebna jest uczciwo w podejciu

do pacjenta, co oczywicie wymaga od lekarza odwagi.

Istnieje jeszcze wiele rnic midzy medycyn kliniczn a lecznictwem Hildegardy. Na zakoczenie skupi si na

jednej z nich, a mianowicie na rnym podejciu do poywienia. Nauka o ywieniu jako cz medycyny klinicznej stawia

sobie za cel dokładn analiz wszystkich artykułw ywnociowych. Oblicza si dokładnie warto kaloryczn produktw,

czyli ilo energii, siły, jak dostarcza ciału, zawarto w nim minerałw, witamin i innych składnikw.

Nastpnie klasyfikuje si rodki spoywcze według uzyskanych wskanikw. I tak na przykład artykuł zawierajcy

duo witamin zostaje uznany za wartociowe poywienie i jest zalecany do spoycia.

W dietetyce medycyny Hildegardy stosuje si zupełnie inne kryteria wyboru rodkw spoywczych. W pismach

witej nie mwi si o witaminach i zawartoci minerałw, lecz o specyficznym działaniu, charakterystycznym dla kadej

roliny i zwierzcia, ktre moe by dla człowieka korzystne lub szkodliwe. Niejeden czytelnik bdzie si zastanawiał, o ja-

kie to tajemnicze "działanie" tu chodzi. Podam zatem przykład.

Oto, co wita Hildegarda pisze na temat truskawek:

Krzaczek, na ktrym rosn truskawki, jest raczej ciepły ni zimny. Zaflegmia człowieka i nie nadaje si jako rodek

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: