13. Znaki diakrytyczne w hebrajskim.pdf

Znaki diakrytyczne:

makkef, mapnik, dagesz

1. Makkef – kreska

Makkef (hbr. łącznik, spoiwo) łączy wyrazy pod względem znaczenia, wymowy i akcentowania. Jest to pozioma

kreska u góry, łącząca dwa wyrazy związane ze sobą w danym zdaniu, np.:

vyaih' - yrEv.a; aszre-haisz (Szczęśliwy mąż!; Ps 1,1)

~d'a' - !B, ben-adam (syn człowieczy, człowiek; Ez 2,1).

Makkef sprawia, że połączone wyrazy czytamy razem jako jedno słowo, akcent pada wtedy tylko na ostatni wyraz.

Makkef może połączyć także trzy wyrazy, np.:

laer'f.yI - ynEB. - lK' kol-bne-jisra’el (wszyscy synowie Izraela).

2. Mappik – kropka w literze H ( he )

Spółgłoska h ( he ) na końcu wyrazu nigdy nie jest czytana. Na przykład wyraz hr'AT czytamy tora, a nie torah

(nauka, prawo), a wyraz hr'nOm. – menora, a nie menorah (świecznik, menora). Jeśli jednak w końcowym h

( he ) występuje kropka (tzw. mappik H ), to takie H należy wymówić, np. wyraz Hs'Ws czytamy susa h (jej koń).

3. Dagesz – kropka w środku litery

O dageszu już wspominaliśmy, jest to kropka w środku litery, która może oznaczać:

zmianę wymowy

Taki dagesz występuje w sześciu literach: B b, G g, D d, K k, P p, T t. Zmiana wymowy jest widoczna

dziś zwłaszcza w przypadku trzech liter: B -b b -w, K -k k -kh, P -p p -f. Na przykład tyriB. czytamy b erit

(przymierze), lecz ~r'b.a; czytamy a w ram (Abram); ~ynIP' czytamy p anim (twarz), lecz ynEp.li czytamy

li f ne (przed).

podwojenie spółgłoski

Taki dagesz występuje we wszystkich literach, oprócz a [ h x r. . Zamiast dwóch spółgłosek obok siebie

pisano jedną i w niej stawiano kropkę, np. zamiast ryviv.h; pisano ryVih; haszszir (ta pieśń).

Co ważne, czasem można spotkać w Biblii ten sam wyraz pisany na dwa różne sposoby, np.:

~wOqm ' makom

~qom ' makom (miejsce)

lub

!Ara'h ' ha’aron lub

!roa'h ' ha’aron (Arka)

dywID " dawid

dwID " dawid (Dawid)

lub

~Wqy " jakum

~quy" jakum (on wstanie).

Jest to tzw. pisownia pełna (z literami w y jako matres lectionis, oznaczającymi samogłoski) lub pisownia

ułomna (bez liter matres lectionis ).

lub