Piotr Gontarczyk: Towarzysz „Semjon”. Nieznany życiorys Zygmunta Baumana
Aktualizacja: 2013-06-25 10:31 am
Struktury UB, Informacji Wojskowej, prokuratury wojskowej i sądownictwa wojskowego [...] są odpowiedzialne za cierpienia i śmierć wielu tysięcy obywateli Polski. Sejm potępia zbrodniczą działalność tych instytucji.
Uchwała Sejmu RP z dnia 16 listopada 1994
Zygmunt Bauman, urodzony w1925r. w Poznaniu, socjolog; do 1968r. na Uniwersytecie Warszawskim, usunięty z powodów politycznych- można wyczytać na temat znanego filozofa w „Nowej encyklopedii powszechnej PWN”. To cytat krótki, ale symptomatyczny. Bez względu bowiem na objętość różnych biogramów Baumana, widać w nich pewną asymetrię. O ile informacja na temat jego usunięcia z UW w czasie antysemickich rozgrywek wewnątrz PZPR w1968r. pojawia się zawsze, o tyle szczegółów na temat działalności Baumana w latach 1945-1953 doszukać się nie sposób.
Archiwa Instytutu Pamięci Narodowej zawierają interesujące dokumenty dotyczące działalności Zygmunta Baumana w tym okresie. Pozwalają one uzupełnić i skorygować dane podawane w biogramach znanego filozofa. Wynika z nich, że w latach 1945-1953 Bauman był oficerem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Struktura, choć ubrana w mundury wojskowe, to z wojskiem miała niewiele wspólnego. Była bowiem zbrojnym ramieniem partii komunistycznej utworzonym na wzór wojsk NKWD i służącym ujarzmieniu polskiego społeczeństwa.
To właśnie jednostki KBW ścigały po wojnie najsłynniejsze oddziały polskiej partyzantki: V. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” na Białostocczyźnie, mjra Hieronima Dekutowskiego „Zapory” na Lubelszczyźnie czy Józefa Kurasia „Ognia” na Podhalu. Przeciwko zbrojnemu podziemiu walczył z bronią w ręku także Bauman. Otrzymał za to Krzyż Walecznych.
Bauman trafił do KBW już po zakończeniu działań wojennych w Europie – 1 czerwca1945 r. Rozpoczynał w stopniu podporucznika jako zastępca dowódcy 5. Samodzielnego Batalionu ochrony KBW do spraw polityczno-wychowawczych. Potem pełniłm.in. funkcję instruktora w Zarządzie Polityczno-Wychowawczym KBW. Służbę zakończył w marcu 1953 w stopniu majora, jako szef Oddziału II Zarządu Politycznego KBW. To właśnie tu, w pionie politycznym, KBW za pomocą totalitarnej indoktrynacji miał zmieniać żołnierzy-poborowych w sprawne narzędzie zbrodniczego systemu.
Z komunistycznych organów bezpieczeństwa Zygmunt Bauman został usunięty 15 marca 1953, dziesięć dni po śmierci Józefa Stalina.
Kolejne prezentowane niżej dokumenty dotyczą innego (choć także związanego ze służbą w
KBW), nieznanego fragmentu biogramu Baumana. Wynika z nich, że był on w latach 1945-1948 agentem (kategorie: informator i rezydent) Informacji Wojskowej pseudonim „Semjon”.
Działalność „Semjona” nie jest bliżej znana – jego teczka była brakowana jeszcze w latach czterdziestych. Dziś znajduje się w niej kilkanaście dokumentów dość ogólnie opisujących jego współpracę z Informacją Wojskową. Wedle jednego z nich „Semjon”: „cennych materiałów nie dał i dla otrzymania od niego materiałów wymagał stałego nacisku w pracy”. Z kolei inne dokumenty określają Baumana jako przydatne źródło wiadomości:
Inf[ormator] „Siemion” [sic!] jest dobrze wyszkolonym. Materiały jego są cenne i dają dokładną analizę pracy aparatu pol[ityczno] wych[owawczego].
Z dalszego prowadzenia agenta zrezygnowano w czerwcu 1948, oficjalnie motywując to faktem, że Bauman był członkiem partii komunistycznej. Jednak analiza całości sprawy wskazuje, że był to powód podany jedynie oficjalnie. Współpracę rozwiązano prawdopodobnie ze względu na przebieg kariery Baumana, który w 1948 był już majorem i członkiem kierownictwa Zarządu Politycznego KBW. Hipotezę taką jednoznacznie potwierdza sposób potraktowania dokumentacji agenta pseudonim „Semjon”.
W dniu 6 sierpnia 1948 r. funkcjonariusze Informacji Wojskowej w jego obecności zniszczyli sporządzone przez niego w 1945 r. zobowiązanie do wspołpracy. Resztę materiałów oddano do archiwum, gdzie zostały zarejestrowane pod sygnaturą ZA4420.
Także w późniejszym okresie materiały „Semjona” potraktowano wyjątkowo. Niemal wszystkie teczki agentów zdjętych z ewidencji przez Informację Wojskową mniej więcej w tym samym co „Semjon” okresie zostały rutynowo zniszczone. Wyjątek uczyniono dla teczki Zygmunta Baumana. Na jednym z dokumentów w teczce widnieje nawet dyspozycja z 1969: „pozostawić w Archiwum”. Stało się tak prawdopodobnie ze względu na wyjazd Baumana za granicę. Nie wykluczano, że materiały zgromadzone w teczce „Semjona” mogą się jeszcze kiedyś przydać.
Biuletyn IPN, nr 6/2006
Czytaj całość . . .
cwiru82