Buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.)
Buczyna karpacka: - optymalne warunki do rozwoju znajduje, w Karpatach, w piętrze dolnego regla; schodzi tez na pogórze. W d-stanie oprócz buka występuje jodła oraz świerk jako domieszka, a na wilgotniejszych siedliskach jawor i wiąz górski. W runie występują specyficzne gatunki karpackie np.: żywiec cebulkowaty, paprotnik kolczsty.
Buczyna pomorska: - optymalne warunki do rozwoju – Pomorze. Obok buka w d-stanie występuje dąb szypułkowy i bezszypułkowy, jawor a na uboższych siedliskach sosna zwyczajna. Warstwa krzewów jest nikła, częsty jest natomiast podrost buka, niekiedy silnie zwarty, gwarantujący dobre, naturalne odnowienie. Do charakterystycznych gat., należą: perłówka jednokwiatowa, marzanka wonna, kostrzewa leśna.
Kwitnienie:
- Początek V, w górach koniec V- prawie równocześnie z rozwojem liści. Na Pomorzu Zach. Początku kwitnienia przypada na koniec IV lub pierwszą dekadę V, w zależności od roku.
- Odradzanie w zwarciu 60-80 lat, stanowiska otwarte: 40-50 lat.
- Lata nasienne powtarzają się w nieregularnych odstępach czasu. Obfite owocowanie raz na 5-10 lat, słabsze, co 3-5 lat. W latach głuchych zbiór nawet niewielkiej ilości bukwi nie jest możliwy.
- Pąki kwiatowe formują się w roku poprzedzającym owocowanie, stąd spodziewany rok nasienny można już stwierdzić jesienią lub zimą w roku poprzedzającym kwitnienie. Wysokie temp. VI i VII sprzyjają zawiązywaniu się pączków kwiatowych – obserwujemy wtedy kuliste pączki kwiatowe, które odróżniają się od szpiczastych pączków pędowych.
- Gat. wiatropylny
- ♂- zebrane w kuliste kwiatostany, zawieszone na długich szypułkach, wyrastających u podstawy pędów.
- ♀- po 2-4 , w owłosionej, czterodzielnej okrywie-miseczce, osadzone pionowo w górę, na krótkiej sterczącej szypułce, wyrastającej z wierzchołka pędu tegorocznego. Po zapłodnieniu, z reguły krzyżowym, okrywy miseczki powiększają się, z każdej powstaje jeden orzeszek. Kwiaty b. wrażliwe na wiosenne przymrozki.
- Owoce dojrzewają we IX – X , trójgraniasty orzeszek, brązowy błyszczący, wewnątrz bezbielmowe nasionko.
- Bukiew wypada z okryw X (70-80% w pierwszych trzech tygodniach). bukiew, która wypadła wcześniej jest bezwartościowa – orzeszki puste i nadpsute.
- Masa 1000 szt. – 234g (150-300g)
Zbiór: orzeszki zbiera się z ziemi pod drzewami, można rozłożyć płachty
- Bukiew jest b. podatna na działanie szkodliwych mikroorganizmów. Nasiona infekcji głównie ulegają podczas przelegiwania pod drzewami, gdy kontaktują się z glebą lub ściółką, zwłaszcza przy znacznej wilgotności powietrza.
- Wysoką zdrowotnością charakteryzują się tylko nasiona nieuszkodzone, zbierane w okresie bezdeszczowym i odpowiednio przechowywane po zbiorze.
- Nasiona rozsypuje się w chłodnym pomieszczeniu, warstwą 20-30 cm. Następnie należy doprowadzić do wilgotności 30-34% przez szuflowanie.
- Optymalana wilgotnośc bukwi przechowywanej przez 1 zimę 24-28% w temp.2-4ºC. Spadek wilgotności poniżej 18% powoduje tzw. Wtórne uśpienie nasion i przelegiwanie ich w glebie.
- Długookresowe przechowywanie:
1. podsuszyć 8% => przechowywanie –5 do-10C => przysposobienie => wysiew
2. podsuszyć 8% => przechowywanie –5 do-10C => przysposobienie => podsuszenie 8-15% => przechowywanie do 1 roku => wysiew
3. zbiór => przysposobienie => podsuszenie 8% => przechowywanie => wysiew
Dąb szypułkowy (Quercus robur)
Dąb bezszypułkowy
Występowanie:
- Cała Europa, gat. nizinny, w górach do wysokości 600-700 m npm.
- Zasięg mniejszy niż d. szypułkowego – cała Europa z wyjątkiem: środkowej i płd. Hiszpanii, PN Irlandii i Szkocji
- PN- Wsch. Granica zasięgu: Królewiec, Białystok, Puszcza Białowieska do Morza Czarnego.
- Kwitnienie i owocowanie – 40-50 lat, w zwarciu 60-80 lat.
-Poł. IV – drugiej poł. V, równocześnie z rozwojem liści – liście i kwiaty mogą być uszkadzane przez larwy zwójki zieloneczki
Dwa tygodnie wcześniej
2 tyg. później
♂- zebrane w zwisające kotki, wyrastające u nasady tegorocznych pędów
♂-zwisające, luźne jasnozielone, krótkie, wyrastające z blizn, po opadłych zeszłorocznych liściach.
♀- na długich szypułkach, formują się na wierzchołkach przyrostów rocznych, kształt butelkowaty
♀- wyrastają z pachwin tegorocznych liści
U dębów wyraźnie zaznacza się nie regularność owocowania i kwitnienia. Obfite kwitnienie co 2-3 lata, jedna dobre urodzaje zdarzają się w nieregularnych odstępach co 3-8 lat. Ta nieregularność może być powodowana uszkadzaniem plonu przez owady, częściej jednak powstaje wskutek niekorzystnych warunków klimatycznych. Niskie temperatury mogą zniszczyć rozwijające się kwiaty męskie, a przedłużające się susze jesienne spowodować przedwczesne opadanie żołędzi.
Żołędzie dojrzewają we IX i X w roku kwitnienia. Po dojrzeniu natychmiast opadają. Wilgotność ok. 90%. Pierwsze opadają żołędzie uszkodzone – zaatakowane przez grzyby lub owady.
Żołędzie: do 3cm, walcowate, u świeżych charakterystyczne zielone paski
Masa 1000szt – 3850 g.
Żołędzie: do 2cm, owalne, największa szerokość bliżej nasady
Łatwo kiełkują w podwyższonej temp. Ciepła wilgotna jesień, kiełkowanie na drzewach lub po opadnięciu na ziemię
Masa 1000 szt. - 3 150g
Zbiór: jak najwcześniej, po opadnięciu dobrze wykształconych nasion. Zbiór z ziemi lub siatek polipropylenowych. Zebrane żołędzie w otwartych skrzyniach, koszach lub przewiewnych workach przewozi się na miejsce dalszej obróbki:
- oczyszczanie
- spławianie w zimnej wodzie- pełne toną
- termoterapia – kąpiel żołędzi 2,5 godz. w temp. 41C – eliminacja grzyba Ciboria schiana
- zaprawianie fungicydem
- krótkotrwałe osuszenie- w temp. 30-35C do wilgotności 40-45%
1
rzabqa