4. Strategie utrzymania nawierzchni asfaltowych w odniesieniu do systemu SOPO i SOSN
System Oceny Stanu Poboczy i Odwodnienia Dróg /SOPO/
POJECIA:
System odwodnienia nawierzchni - zespół elementów usytuowanych w pasie drogi, służących do odprowadzenia wody z powierzchni jezdni, podbudowy i podłoża drogi. W stosowanych systemach odwodnienia dróg (na terenach niezabudowanych i zabudowanych) wyróżnia sie następujące rodzaje urządzeń:
A) powierzchniowe,
B) wgłębne (filtracyjne),
C) podziemne (szczelne, kanalizacja).
Odwodnienie powierzchniowe dróg zapewniają następujące urządzenia: rowy, rynny otwarte (ścieki), przepusty, zbiorniki retencyjne, zbiorniki odparowujące.
Odwodnienie wgłębne dróg zapewniają: dreny, saczki, warstwy filtracyjne, nasypy, studnie chłonne, zbiorniki infiltracyjne.
Odwodnienie podziemne zapewniają rowy zakryte, rynny zamknięte (ścieki kryte) oraz kanalizacja typu ulicznego składająca sie z podziemnych kanałów o przekrojach zamkniętych, studzienek wpustowych (wpustów deszczowych) z nasada (kratka), studzienek rewizyjnych i ewentualnie połączeniowych.
Rynny odprowadzające (ścieki) – występują wzdłuż ciągów komunikacyjnych lub pomiędzy nimi. Służą do przejmowania dopływajacej wody opadowej i odprowadzania jej do wpustów kanalizacji deszczowej (lub ogólno spływowej) albo bezpośrednio do odbiornika ścieków opadowych. Wyróżniamy nastepujące rodzaje rynien: rynny otwarte (przykrawężnikowe zwykłe, przykrawężnikowe wydzielone, wahadłowe oraz muldowe) oraz rynny zamknięte (skrzynkowe, szczelinowe zwykłe oraz szczelinowe z krawężnikiem).
Wskaźnik stanu odwodnienia (WO) – wskaźnik, który jest zmienna w zakresie od 2 (źle) do 5 (dobrze), zależna od rodzaju odwodnienia i jego stanu. Jakość odwodnienia określa sie na podstawie oceny stanu technicznego elementów odwodnienia, który bezpośrednio wpływa na czas niezbędny do usunięcia wody z powierzchni jezdni i podbudowy drogi.
Pobocze – cześć korony drogi, przyległa do jezdni, przeznaczona miedzy innymi do chwilowego zatrzymania się pojazdów, umieszczenia urządzeń bezpieczeństwa ruchu i wykorzystywania do ruchu pieszych, służąca jednocześnie jako boczna przypora konstrukcji nawierzchni
Pobocze nieutwardzone – gruntowe do umieszczania znaków, dzielimy na
-uszkodzone (zaniżone lub zawyżone)
-prawidłowe (elementy korony drogi połączony z krawędzią jezdni)
Pobocze utwardzone (asfaltowe lub betonowe)
Pas awaryjny (dodatkowy) jest to cześć pobocza, służąca do zatrzymania się i postoju pojazdów unieruchomionych z przyczyn technicznych
Wskaźnik stanu pobocza nieutwardzonego (WP) od 2 do 5
Wskaźnik stanu pobocza utwardzonego
Stan spękań (N)- cecha górnych warstw konstrukcyjnych nawierzchni charakteryzująca stopień ich nieciągłości
Stan powierzchni (P) (dla asfaltowych lub betonowych) charakteryzują spójność lub zużycie warstw
Wskaźnik IRI (równości) wyrażony w mm/m lub m/km charakteryzuje prace zawieszenia w umownie przyjętym modelu obliczeniowym pojazdu przy 80 km/h
Chodnik – cześć drogi przeznaczona do ruchu pieszych
Użytkownicy SOPO
- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
- Biuro Studiów GDDKiA
- Oddziały GDDKiA
Strategie utrzymania:
Zasady oceny:
4 klasy A, B, C i D
1. Klasyfikacja stanu elementów odwodnienia , metoda oraz kryteria (z wartościami wskaźnika stanu odwodnienia WO)
2. Klasyfikacja stanu poboczy nieutwardzonych, metoda oraz kryteria (wartość wskaźnika stanu poboczy WP)
SOSN – System Oceny Stanu Nawierzchni
Zasady SOSN – ocena stanu technicznego nawierzchni bitumicznych dróg krajowych dla celów planowania na poziomie sieci drogowej w oparciu o parametry techniczno-eksploatacyjne, które są rejestrowane w ramach oceny wizualnej oraz pomiarów z zastosowaniem specjalistycznych pomiarów.
Ocena techniczna nawierzchni drogowej:
SOSN obejmuje drogi krajowe o nawierzchni bitumicznej oraz betonowej, przy czym z uwagi na geometrie i warunki ruchowe pomiary w praktyce ograniczane są do odcinków sieci zamiejskiej. Dotyczy WYŁĄCZNIE dróg, rokrocznie zbierane są dane o następujących cechach eksploatacyjnych nawierzchni:
1. Spękań oraz częściowo o ugięciach [wstępna ocena nośności] (N)
2. Równości podłużnej (R)
3. Głębokości kolein [równości poprzecznej] (K)
4. Stanie powierzchni (Sp)
5. Właściwościach przeciwpoślizgowych [szorstkości] (S)
Mamy czterostopniową klasyfikacje A,B,C,D gdzie:
A-stan dobry
B- stan zadowalający
C- stan niezadowalający
D-stan zły
Kryeria oceny:
Poziom pożądany – nawierzchnie nowe odnowione i eksploatowane których stan tech nie wymaga przez 4 lata interwencji
Poziom ostrzegawczy – stan nawierzchni nakazujący wykonanie co najmniej szczegółowych badań stanu tech
Poziom krytyczny – jest to poziom określający stan w którym wymagane jest natychmiastowe wykonanie szczegółowych badań
Ocena paramterów:
1. Ustalić lokalizacje odcinków pomiarowych i wyznaczyć na nich odcinkowe oceny stanu naw
2. Wykonać zestawienie odcinkowych ocen oraz wyznaczyć średni poziom odcinkowych ocen
3. Ustalić dominujący parament na poziomie ostrzegawczym i krytycznym
4. Określić potrzeby remontowe odcinka pomiarowego na ustalonych poziomie decyzyjnym
5. Określić potrzeby remontowe drogi, ciągu drogowego
6. Wyznaczyć ocenę globalną stanu nawierzchni
Ocena globalna polega na wyznaczeniu wskaźnika globalnego, który zawiera sumę wpływów poszczególnych parametrów:
- Wskaźnik spękań (Nj)
- Równość podłużna (Rj)
- Koleiny (Kj)
- Wskaźnik stanu powierzchni (Spj)
- Właściwości przeciwpoślizgowe (Sj)
Wskaźnik globalny
G=100 – [Wn*Nj+Wr*Rj+Wk*Kj+Wsp*Spj+Ws*Sj]
Gdzie Wn, Wr, Wk, Wsp, Ws wagi poszczególnych parametrów tak ze ich suma =1
Wagi poszczególnych parametrów są zmiennymi decyzyjnymi i zależą od przyjętej strategii utrzymania dróg. Strategie:
1. Priorytet poprawy stanu strukturalnego (nośność)
2. Priorytet poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu (bezpieczeństwo)
3. Minimalizacji kosztów zabiegów utrzymaniowych (koszty) –podział na klasy drogi (A,S,GP vs G)
Zakres wartości wskaźnika globalnego zawiera się w przedziale <0,100> i im większa jego wartość tym lepszy stan nawierzchni.
Liczony dla odcinków o kreślonej długości 1000m oraz średnie ważone dla
-odcinków międzywęzłowych
-ciągów drogowych
-wycinków sieci drogowej
-całej sieci drogowej
jzawiasek