Tablice genealogiczne.docx

(13 KB) Pobierz

Tablica descendentów to forma dawniej nazywana drzewem genealogicznym.  Nazwa ta pochodziła od graficznego sposobu przedstawienia rozrodzenia potomstwa jakiejś jednostki. Na pniu i konarach umieszczano białe kółka lub tarcze z imionami członków rodziny, nazwisko protoplasty znajdowało się u podstaw drzewa. Ponad nim szli potomkowie w linii najstarszej, na konarach i gałęziach linie młodsze. u szczytu korony znajdowali się współcześni przedstawiciele rodziny w formie malowidła. Ogromną liczbę tego typu drzew wykonano w wieku XVIII, ponieważ wśród bogatszych rodzin upowszechnił się zwyczaj posiadania obrazu swojego pochodzenia i koligacji. Jeśli zabrakło wizerunków autentycznych to zmyślano je na potrzeby drzewa. Często w roli protoplasty umieszczano fantastyczną podobiznę starożytnego bohatera w zbroi do złudzenia przypominającej XVI lub XVII wiek. Tablice descendentów to wykazy osób pochodzących od jednej i tej samej pary małżeńskiej lub tego samego wspólnego przodka. Tablice te różnią się od drzew genealogicznych tym, że przodka umieszcza się u góry lub z lewego boku, zaś potomstwo pokoleniami coraz niżej lub coraz bardziej na prawo. Linie pokoleń zaznacza się liczbami rzymskimi. Pełne tablice descendentów obejmują potomków obu płci. Występują rzadko z powodu małej użyteczności, gdyż więź rodzinna w patriarchalnym ustroju rodziny utrzymuje się poprzez linię męską, w żeńskiej zanika nader szybko. Dla historyka ma to znaczenie znikome. W tego typu zestawieniach mamy do czynienia z ubytkiem potomstwa, co wynika z powtarzania się jednych i tych samych osób. Wynika to z małżeństw wśród krewnych, nagminne wśród rodzin dynastycznych i arystokracji. Np. pokolenie praprawnuków króla hiszpańskiego Karola IV powinno liczyć 221 osób, tymczasem jest ich 119.

Rodowody obejmują potomstwo męskie i żeńskie, ale tylko w granicach jednego nazwiska. Córki wymienia się razem z ewentualnymi mężami, ich potomstwo pomija się. Rodowód skrócony obejmuje jedynie męskich potomków i bywa wykorzystywany przy nauczaniu historii. Ma wartość tylko w konkretnym systemie dziedziczenia.

Materiał zawarty na tablicy descendentów zyskuje czasem formę opisową, co pozwala na lepsze udowodnienie stosunków genealogicznych i umieszczenie więcej szczegółów biograficznych oraz majątkowych. W Polsce składają się one na zawartość wszelkiego rodzaju herbarzy. Są one zazwyczaj mało przejrzyste i wyszukiwanie w nich informacji zajmuje sporo czasu.

Kolejną formą wyciągu z tablicy descendentów jest tzw. ascentorium, czyli tablica ukazująca pochodzenie określonej kategorii ludzi współczesnych po mieczu lub kądzieli od jednego wspólnego przodka. Dziś stosuje się ją bardzo rzadko.

Tablica ascendentów to inaczej wywód przodków. Jest to zestawienie przodków, od których dana osoba zwana probantem pochodzi zarówno po mieczu jak i po kądzieli. Sporządzane były do spraw spadkowych oraz  uzyskania pewnych godności dworskich (np. szambelanowie). Wymagano od 4 do 32 szlachetnie urodzonych przodków.  Komisje sprawdzające jednak często nie potrafiły lub nie chciały dokonać rzetelnej krytyki, więc trzeba to traktować z ostrożnością. Tablice descendentów również stosuje się w układzie pionowym lub poziomym. Dla ułatwienia orientacji numerujemy poszczególne osoby. Probant ma cyfrę 1, jego ojciec 2, matka 3, dziadka ze strony ojca 4, babcię ze strony ojca 5, dziadka ze strony matki 6, itd. Wśród przodków probanta linia żeńska sięga mniej daleko w przeszłość niż licząca tyle samo pokoleń linia męska. Bierze się to stąd, że kobiety z reguły wstępowały w związek małżeński w młodszym wieku. W tablicach descendentów również zauważa się ubytek przodków. Np. wśród monarchów XVII-XX wieku nie było żadnego, który wśród swoich atenatów nie miał kilkadziesiąt, a nawet kilkaset razy Kazimierza Jagiellończyka. W zjawisku zaniku przodków przodowały zwłaszcza katolickie dynastie – Habsburgowie, Burboni, Wittelsbachowie, itd. Dynastie protestanckie były bardziej liczne i mniej ekskluzywne, ich przedstawiciele brali żony z rojowiska pomniejszych księżniczek niemieckich. Wśród arystokracji zanik przodków występuje równie często. Mniej wśród pośledniejszej szlachty, która była bardziej ruchliwa. Szlachta zaściankowa, której zakres stosunku często ograniczał się do własnej parafii lub jej okolic, zakres ubytku przodków często dorównywał monarszemu. To samo zjawisko działo się wśród mieszczaństwa i chłopów, którzy w swojej wsi byli wszyscy ze sobą wielokrotnie spokrewnieni. Proletariat i inteligencja wielkich miast w XIX i XX w. oraz plutokracja zachodnioeuropejska odnotowują najmniejszy ubytek przodków.

Descentorium to tablica obrazująca pochodzenie probanta we wszystkich liniach od jakiejś jednej postaci.

Wywodowi przodków często przypisuje się znaczenie przyrodnicze i psychologiczne, próbuje się ustalać obciążenia psychiczne lub dziedziczne na podstawie materiału niepełnego i przypadkowego

Tablice pokrewieństw to łączenie poszczególnych elementów rodowodu  i wywodu przodków po to, by dać grupy ludzi ze sobą spokrewnionych po mieczu i po kądzieli. Sporządzano je w celach spadkowych, próbowano wykorzystywać w nauce historii, układając w ten sposób genealogie panujących. Są rzadko spotykane, mało przejrzyste i mało przydatne.

Zgłoś jeśli naruszono regulamin