Rynek kapitałowy to miejsce/ zorganizowany system mobilizacji efektywnego kapitału inwestycyjnego. Czasem ciężko go umiejscowić, może on przyjąć postać różnych systemów. Podstawowym kryterium które pozwala uporządkować instrumenty efektywnego kapitału- instrumenty rynku kapitałowego jest termin zapadalności. Na podstawie tego kryterium możemy podzielić instrumenty na:
Ø Instrumenty długoterminowe- termin zapadalności powyżej 5 lat
Ø Instrumenty średnioterminowe- termin zapadalności/ realizacji prawa 3- 5 lat
Ø Instrumenty krótkoterminowe- termin zapadalności do roku. Są to instrumenty rynku pieniężnego ale już nie kapitałowego.
Art. 2 ust 1 pkt 6 PapWartPr- Publicznym obrotem papierami wartościowymi, zwanym dalej "publicznym obrotem", jest proponowanie nabycia lub nabywanie emitowanych w serii papierów wartościowych, [...] z wyjątkiem proponowania nabycia papierów wartościowych opiewających wyłącznie na wierzytelności pieniężne [...]jeżeli termin realizacji praw z tych papierów jest krótszy niż rok [...]
Art. 9 pkt 2 lit a OblU- Emisja obligacji może nastąpić przez proponowanie nabycia[...] obligacji o terminie realizacji praw krótszym niż rok opiewających na wierzytelności pieniężne do których nie stosuje się przepisów ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi[...]
Kategoria instrumentów które podlegają realizacji w okresie krótszym niż rok nie podlegają definicji rynku kapitałowego. To też wskazuje na charakter prawa ucieleśnionego/ inkorporowanego w tych dokumentach- chodzi tu głównie o wierzytelności pieniężne.
Rynek kapitałowy jest miejscem poszukiwania efektywnego kapitału- miejsca przeznaczonym na długoterminową lub średnioterminową inwestycję.
Z punktu widzenia podmiotów występują tu podmioty które generują podaż- dostarczają kapitału i takimi które generują popyt- poszukują kapitału. Ci którzy oferują kapitał czynią to ze względu na pewne korzyści. Korzyści te są zależne od rodzaju prawa ucieleśnionego w papierze wartościowym- niektóre będą przynosić dochód w postaci odsetek od kapitału inne stanowią tytuł uczestnictwa w określonym majątku.
Z punktu widzenia funkcji które spełnia rynek kapitałowy wyróżniamy:
1. funkcja mobilizacyjna- umożliwia pozyskiwać kapitał od osoby która jest zainteresowana inwestowaniem
2. funkcja ocenna- rynek kapitałowy służy do wyceny efektywności zainwestowanego kapitału. Pozwala on oceniać/ wartościować pozycję przedsiębiorstwa.
Z perspektywy tych którzy dysponują kapitałem/ inwestorów rynek kapitałowy jest detaliczny gdyż nie wymaga od inwestora szczególnych kwalifikacji podmiotowych; występują różni inwestorzy, także drobni. Wartości nominałowe instrumentów występujących na tym rynku są niskie. Zgodnie z art. 308§2 KSH Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty minimalna wartość nominalna Narodowego Funduszu Inwestycyjnego jest jeszcze niższa i wynosi 10 groszy(art. 13 ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji)
Także rynek pieniężny to rynek hurtowy- występują tu duzi, zinstytucjonalizowani inwestorzy np. banki, instytucje zbiorowego inwestowania; występują tu instrumenty o wysokich nominałach. Tutaj funkcjonują np. wysokokapitałowe obligacje
Art. 5c OblU- Do emisji obligacji, w której wartość nominalna jednej obligacji jest nie mniejsza niż równowartość 40.000 EURO[...] nie stosuje się przepisów ustawy prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi- obligacje takie są wyłączone z publicznego obrotu.
Papiery wartościowe- jest to pewne prawo; papier wartościowy nie jest bytem samym w sobie; jest to pewne prawo przyobleczone w specyficzna konstrukcję prawną. Jest to konstrukcja pozwalająca połączyć prawo z pewnym aspektem prawnorzeczowym. Nadaje ona prawu abstrakcyjnemu wymiar realny. Konstrukcja ta przypisuje prawu majątkowemu które jest prawem podmiotowym walory właściwe dla prawa rzeczowego. Następuje zespolenie prawa i nośnika. Jest to konstrukcja tradycyjna papieru wartościowego- w tej postaci papiery wartościowe nie występują w publicznym obrocie.
Pojawiły się dwie koncepcje próbujące wyjaśnić naturę papieru wartościowego:
· Koncepcja obiegowości- konstrukcja papieru wartościowego zakłada takie powiązanie prawa z nośnikiem że niemożliwy jest obrót prawem bez jednoczesnego rozporządzenia nośnikiem materialnym. Zwolennikiem tej koncepcji jest prof. Grzybowski. Zarzuca się jej że pozostawia poza pojęciem papieru wartościowego papiery imienne, w przypadku których obrót jest sformalizowany.
· Koncepcja wykonania/ realizacji prawa- Zwolennikiem tej koncepcji jest prof. Radwański. Papier wartościowy jest konstrukcją która tak silnie zespala ze sobą prawo i nośnik że niemożliwe jest zrealizowanie prawa bez posiadania nośnika. Na gruncie tej teorii pojawia się legitymacja materialne(rzeczywiste prawo podmiotowe) i legitymacja formalna(sposób wykonania prawa podmiotowego). Brak nośnika ubezskutecznia możliwość wykonania prawa. Nie dysponując nośnikiem nie jesteśmy w stanie wykazać że dysponujemy prawem podmiotowym.
Spory zostały rozstrzygnięte w 1990 roku kiedy to dodano do KC Tytuł XXXVI „Przekaz i papiery wartościowe” . Nie ma tu definicji legalnej papierów wartościowych (Definicję taką znajdziemy w art. 3.1 PapWartPr- Papierami wartościowymi w rozumieniu ustawy są akcje, prawa do akcji, obligacje, kwity depozytowe, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne jak również inne papiery wartościowe wyemitowane na podstawie prawa polskiego lub obcego
2.Papierami wartościowymi w rozumieniu ustawy są również zbywalne prawa majątkowe wynikające z papierów wartościowych o których mowa w ustęp 1
3.Papierami wartościowymi są również inne niż wymienione w ustęp 2 prawa majątkowe których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny papierów wartościowych wymienionych w ustęp 1 i 2 (prawa pochodne)
De facto nie jest ona definicją papierów wartościowych.)
W art. 921(6) i 921(7) KC wskazano na istotny łącznik z punktu widzenia papieru wartościowego- niemożność wykonywania prawa bez dysponowania nośnikiem materialnym. Po zestawieniu tych dwóch przepisów możemy stwierdzić że polski ustawodawca stanął po stronie koncepcji wykonywania prawa.
Mówiliśmy tu o tradycyjnym pojęciu papierów wartościowych ale na gruncie rynku publicznego odchodzi się od takiej koncepcji wprowadzając dematerializacje papierów wartościowych. W klasycznym ujęciu papieru wartościowego możemy być uprawnionymi materialnie ale bez dysponowania nośnikiem materialnym nie możemy tego udowodnić.
Nośnik materialny inkorporuje/ ucieleśnia określone prawo. Tutaj stykamy się z zasadą numerus clausus papierów wartościowych- papierami wartościowymi są tylko te konstrukcje które zostały tak określone w ustawie. Ustawodawca dekretując dany typ normatywny określa jakie prawo będzie inkorporowane w konstrukcji papieru wartościowego. Wyraża to art. 3 PapWartPr. Papiery wartościowe to tylko te należące do typów normatywnych zastrzeżonych przez ustawodawcę. Na początku lat 90 tych Aleksander Chłopecki forsował tezę że ta zasada nie obowiązuje podobnie jak w krajach anglosaskich. Podstawą dla kreacji nowych typów papierów wartościowych stanowiły wg niego przepisy KC. Jest to stanowisko błędne oparte na konstrukcji commercial papers otwartej definicji papierów wartościowych (np. na podstawie section 2 ustawy amerykańskiej za papier wartościowy może być uznany każdy dokument). W Polsce jeszcze na gruncie KZ istniała konstrukcja długu na okaziciela(art. 225 i nast.) odpowiednik anglosaskich commercial papers .pozwalająca na kreację różnych papierów wartościowych. Obecnie przepis taki nie istnieje.
Koncepcja Chłopeckiego została zarzucona czego wyrazem jest art. 3 PapWartPr.
Przyjmując zasadę numerus clausus możemy dokonać podziału papierów wartościowych ze względu na funkcję prawną:
Papiery wartościowe
Papiery ucieleśniające wierzytelności Papiery o charakterze udziałowym
Papiery opiewające na prawo do rozporządzania rzeczą
*jest to podział tradycyjny
Art. 921(16) KC- Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do papierów wartościowych opiewających na prawa inne niż wierzytelności.
Przepis ten daje podstawę do stworzenia dualistycznego podziału normatywnego.
Papiery ucieleśniające wierzytelności Papiery ucieleśniające inne prawa
Papiery ucieleśniające wierzytelności- chodzi tu głównie o wierzytelności pieniężne. Występują tu: obligacje pieniężne, bony skarbowe, bony pieniężne, czeki, weksle, świadectwa założycielskie, kupony dywidendowe, certyfikaty inwestycyjne. W tej grupie występują jeszcze papiery opiewające na wierzytelności niepieniężne np.: obligacje opiewające na świadczenia niepieniężne(np. z prawem do objęcia akcji z nowej emisji), obligacje z prawem do wymiany na akcje/ udziały spółki zależnej.
Papiery udziałowe: akcje(imienne mogą być wydawane bez pełnego pokrycia; w przypadku akcji na okaziciela stracilibyśmy kontrolę nad akcjami i wierzytelnościami), świadectwa tymczasowe(surogat akcji; wydawany akcjonariuszowi który nie dokonał pełnej wpłaty na akcje; są to papiery imienne- zawsze identyfikują osobę uprawnioną)
Papiery przyznające prawo do rozporządzania rzeczą: konosamenty wydawane przez domy składowe i konosamenty wydawane na podstawie Kodeksu Morskiego
Pojawiają się typy które nie można zakwalifikować do żadnej z tych kategorii- konstrukcje mieszane np.: powszechne świadectwa udziałowe emitowane przez NFI(w tej chwili nie występują)- ucieleśniały one prawo do pewnej wierzytelności pieniężnej (dywidendy) a z drugiej strony dawały prawo do ich wymiany na akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Obecnie mamy do czynienia z kwitami depozytowymi. Z zasady przyznają one prawo do wymiany na inne papiery wartościowe; mogą też przyznawać prawo do dywidendy oraz pozwalać na określanie w sposób wiążący zasad głosowania przez osobę będącą akcjonariuszem. Papiery te dają w ten sposób korporacyjną możliwość oddziaływania na spółkę przez osobę nie będącą akcjonariuszem.
Pojawiła się też kategoria prawa do akcji. Ustawodawca zaliczył je do kategorii papierów wartościowych ale jest to jeden z błędów definicji z art. 3 PapWartPr ze względu na przyrównanie takich konstrukcji do klasycznych papierów wartościowych.
Kolejny podział dokonywany jest w oparciu o kryterium sposobu oznaczenia osoby uprawnionej
Papiery imienne Papiery na zlecenie Papiery na okaziciela
Podział ten pokrywa się z kryterium sposobu przenoszenia praw.
W przypadku papierów wartościowych imiennych treść papieru wartościowego legitymuje z imienia i nazwiska osobę uprawnioną. Jeśli mówimy o papierach wartościowych na zlecenie jako sposobie obrotu to mówimy o przelewie prawa połączonym z wydaniem dokumentu- nabywca otrzymuje nośnik a jego nazwisko pojawia się na odwrocie dokumentu. Papiery wartościowe na okaziciela legitymują każdorazowego/ kazdoczesnego posiadacza papieru wartościowego. Nie identyfikujemy osoby uprawnionej poprzez określanie tożsamości ale poprzez fakt posiadania/ dysponowania papierem wartościowym. Obrót/ przenoszenie tego prawa następuje w drodze czystego wydania papieru nabywcy- równocześnie jest to dokonanie aktu prawnego.(pomimo postrzegania tego jako czystej konwencji)
Niezależnie od sposoby przenoszenia praw(p.w. imienne/ na zlecenia/ na okaziciela) w każdym wypadku konieczne jest wydanie nośnika materialnego. Wyjątek wprowadza tu art. 339 KSH co do akcji imiennej.
Art. 339 KSH- Przeniesienie akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego następuje przez pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie albo na świadectwie tymczasowym albo w osobnym dokumencie oraz wymaga przeniesienia posiadania akcji lub świadectwa tymczasowego.
Jest to jedyny przykład pozwalający na wykorzystanie innych konstrukcji przeniesienia posiadania (np. opartych na art. 349, 350 KC) niż wydanie nośnika.
Ustawa z dnia 22 marca 1991 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych wprowadzała dematerializację obrotu- nadal mamy do czynienia z materialnym nośnikiem ale obrót następuje w sposób konsensualny. Próbowano znaleźć rozwiązanie pozwalające na zdematerializowany obrót w obrocie niepublicznym.- konstrukcja konstrukcyjnego przeniesienia posiadania. Polegała ona na tym że składano akcje u profesjonalnego przechowawcy(bank, dom maklerski) i po zawarciu umowy informowano przechowawcę że nastąpiło przeniesienie posiadania(art. 350 KC). Nie trzeba się było troszczyć o dokument- na przechowawcę przechodziło ryzyka utraty, zniszczenia. Obrót stawał się bezpieczniejszy. Jednak na gruncie KH trudno było znaleźć oparcie dla takiej koncepcji- nadal dla przeniesienia prawa z papieru wartościowego konieczne było wydanie nośnika. Posługiwano się koncepcją że zbywca udzielał pełnomocnikowi pełnomocnictwa do wydania rzeczy a nabywca do odebrania rzeczy. Było to trochę sprzeczne i dlatego przyjęto art. 339 KSH przyjmujący dematerializację obrotu akcjami w obrocie niepublicznym. W każdym innym wypadku w obrocie niepublicznym będziemy mięli do czynienia z koniecznością wydania nośnika materialnego.
Co do obligacji podstawę do pełnej dematerializacji poza publicznym obrotem stanowi art. 5a OblU – Obligacje mogą nie mieć formy dokumentu gdy emitent tak stanowi.
Nawiązuje do tego rozwiązania konstrukcja listów zastawnych- art. 7 LisZasBanHipU- List zastawny może być emitowany w formie dokumentu lub w formie zdematerializowanej(zapisu komputerowego)
A także konstrukcja bankowych papierów wartościowych art. 90 ustęp 4 prbank- Banki mogą emitować bankowe papiery wartościowe również w formie zdematerializowanej.
System ten pozwala na dematerializację papierów wartościowych poza publicznym obrotem. Nie ma tu zmiany nośnika(dokumentu na zapis elektroniczny) jak chcą niektórzy a mamy zmianę legitymacji formalnej(co niekoniecznie jest związane ze zmiana nośnika). Jest to przykład odejścia od reżimu tradycyjnego obrotu. W tych wypadkach należy mówić o obrocie prawami z papierów wartościowych.
W przypadkach papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu generalną zasadą nie doznającą wyjątku będzie dematerializacja papierów wartościowych i to nie z mocy przepisu szczególnego a z mocy art. 7 PapWartPr – Papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu nie maja formy dokumentu.
Z punktu widzenia funkcji papiery wartościowe ujmowane są w ogólnej kategorii środków dowodowych. To co go wyróżnia od innych środków dowodowych to ścisłe powiązanie między nośnikiem a prawem takie że bez wykazania legitymacji nie jesteśmy w stanie realizować prawa. Wydaje się ze najważniejszym elementem tej konstrukcji jest legitymacja formalna- zewnętrzny przejaw przysługującego prawa. Tutaj zaczyna się problem gdyż przepisy KC wymagają pewnej staranności w stosunkach między nabywcą a posiadaczem papierów wartościowych.
Art. 921(7) KC- Spełnienie świadczenia do rąk posiadacza legitymowanego treścią papieru wartościowego zwalnia dłużnika chyba że działał on w złej wierze.
Dobra wiara po stronie mającego spełnić świadczenie z papieru wartościowego(emitenta) wymaga pewnej weryfikacji uprawnienia- jeśli będzie w złej wierze to nie zwolni się ze zobowiązania. Dlatego nie jest prawdą że w polskim systemie prawnym mamy do czynienia z przewagą legitymacji formalnej. Ma ona usprawnić wykonywanie naszego prawa. Nie ma podstaw zwłaszcza w świetle art. 921(7) i 921(11) KC do twierdzenia że mamy do czynienia z przewagą legitymacji formalnej nad materialną.
Art. 921(11)§1- Dłużnik nie ma obowiązku dochodzenia czy okaziciel jest właścicielem dokumentu. Jednakże w razie uzasadnionej wątpliwości czy okaziciel dokumentu jest wierzycielem dłużnik powinien złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.
Dochodzi do tego kwestia nabycia od nieuprawnionego- art. 169 KC. Reguła ta ma zastosowanie do dokumentu na okaziciela. Jeżeli osoba nieuprawniona zbywa papier wartościowy to nabywca będący w dobrej wierze uzyska legitymację formalną z chwilą wydania mu papieru wartościowego. Widać tu prawną istotę papieru wartościowego. Musi on być postrzegany przez pryzmat właściwości i funkcji według teorii dowodowej(?). samo dysponowanie papierem wartościowym nie zastąpi legitymacji materialnej. Zazwyczaj nabycie prawa następuje równocześnie z nabyciem nośnika ale może się zdarzyć że dojdzie do rozejścia się prawa i nośnika- wtedy trzeba mieć na uwadze że decydująca jest legitymacja materialna. Może się zdarzyć ze papier zostanie nam skradziony, utracimy go w inny sposób. W takiej sytuacji cały czas jesteśmy uprawnieni materialnie ale nie jesteśmy w stanie zrealizować swojego prawa ze względu na art. 921(6) KC
Art. 921(6) KC- Jeżeli zobowiązanie wynika z wystawionego papieru wartościowego dłużnik jest zobowiązany do świadczenia za zwrotem dokumentu albo udostępnienia go dłużnikowi celem pozbawienia dokumentu jago mocy prawnej w sposób zwyczajowo przyjęty.
Dłużnik nawet gdy jest przekonany o naszej legitymacji materialnej nie może spełnić świadczenia gdyż nie jesteśmy legitymowani formalnie.
Z tego powodu ustawodawca wprowadza możliwość amortyzacji/ umorzenia papierów wartościowych. Chodzi tu o zerwanie ścisłej łączności między nośnikiem a prawem i przywrócenie po stronie osoby legitymowanej materialnie legitymacji formalnej poprzez wydanie nowego dokumentu. Podstawą umorzenia są przepisy dekretu z 1946 o umarzaniu utraconych dokumentów; w przypadku akcji art. 357 KSH a w przypadku weksli i czeków odpowiednie przepisy prawa wekslowego i czekowego. Istota umorzenia polega na pozbawieniu łączności prawa ze starym nośnikiem i stworzeniu takiej łączności między prawem a nowym nośnikiem materialnym. Wymaga to orzeczenia sądu, w którym nakazuje się albo spełnienie świadczenia albo wydanie nowego dokumentu- sąd obwieszcza o utracie mocy prawnej przez utracony nośnik. Postępowanie to musi nastąpić wcześniej niż nabycie od nieuprawnionego w dobrej wierze na podstawie art. 169 KC. Tego rodzaju umorzenie to umorzenie restytucyjne w odróżnieniu od umorzenia definitywnego, które polega na utracie bytu prawnego przez papier wartościowy np. art. 359 KSH. Ustawodawca wprowadza tu rozróżnienie terminologiczne inaczej określając pojęcie akcji jako prawa a inaczej pojęcie akcji jako nośnika. KSH rozróżnia „dokument akcji” i „akcję” ale na gruncie art. 359 KSH używa pojęcia akcja jako triady: prawo podmiotowe, nośnik(dokument), udział w kapitale. Umorzenie z art. 359 KSH odnosi się do wszystkich tych elementów akcji- jest to umorzenie definitywne.
Dokument a papier wartościowy. Ustawodawca w niektórych miejscach posługuje się pojęciem dokumentu a w niektórych pojęciem papieru wartościowego(np. art. 169, 517 KC); podobnie w dekrecie o umarzaniu utraconych dokumentów z 1946. Na gruncie doktryny międzywojennej pojęcie dokumentu(na okaziciela) było synonimem papieru wartościowego(na okaziciela). Aczkolwiek częściej posługiwano się pojęciem dokumentu. Terminologię tą po II wojnie przejął ustawodawca- w dekrecie o umarzaniu utraconych dokumentów dokument był synonimem papieru wartościowego. Dopiero w orzeczeniu z 1968 SN stwierdził że zakres przedmiotowy dekretu o umarzaniu utraconych dokumentów odnosi się do papierów wartościowych. To samo dotyczy art. 169 i 517 KC- chodzi tu o papiery wartościowe na okaziciela a nie o inne dokumenty o charakterze wyłącznie dowodowym. Ustawodawca nie zawsze wyraźnie określa dany typ normatywny jako papier wartościowy(np. akcje- na gruncie KSH nie mamy do czynienia ze stwierdzeniem że akcje są papierami wartościowymi)- dopiero opisanie konstrukcji będzie stanowiło wskazówkę co do kwalifikacji prawnej.
Umarzanie
Restytucyjne Definitywne
(ma na celu przywrócenie legitymacji formalnej)
Przy umorzeniu restytucyjnym wchodzi w grę albo dekret o umarzaniu utraconych dokumentów z 10.12.1946 albo przepisy prawa wekslowego i czekowego. Specyficzna sytuacja jest w przypadku akcji- art. 357 KSH
Art. 357§1- W przypadku znacznego uszkodzenia dokumentu akcji, świadectwa tymczasowego lub kuponu dywidendowego, albo wydania wadliwego lub nieważnego dokumentu akcji, spółka powinna na żądanie uprawnionego wydać nowy dokument za zwrotem kosztów jego sporządzenia. Spółka pokrywa koszty wydania dokumentu wadliwego lub nieważnego.
§2- Statut może regulować tryb umarzania zniszczonych lub utraconych dokumentów akcji, świadectw tymczasowych lub innych dokumentów wydawanych przez spółkę. Wydawanie duplikatów dokumentów wymaga uprzedniego ogłoszenia o zniszczeniu lub utracie tych dokumentów.
§3- Jeżeli statut nie reguluje wydawania duplikatów akcji, świadectw tymczasowych lub innych dokumentów wydawanych przez spółkę które uległy zniszczeniu lub utracie przez akcjonariusza, spółka powinna wydać uprawnionemu nowy dokument za zwrotem kosztów jego sporządzenia po umorzeniu zniszczonego lub utraconego dokumentu. Umorzenie dokumentu następuje w trybie dekretu o umarzaniu utraconych dokumentów z 10 grudnia 1946.
Spółka w statucie ma określać sposób umarzania wydawanych przez siebie papierów wartościowych. Dotyczy to także innych niż akcje papierów wartościowych np. gwarantów subskrypcyjnych. Jeśli statut nic nie stanowi w kwestii umorzenia wtedy w grę wchodzą przepisy dekretu z 1946. Zgodnie z przepisami dekretu postępowania umorzeniowego nie stosuje się do papierów na okaziciela płatnych za okazaniem(a z którego przepisu to wynika?)- papierów wartościowych okazicielskich opiewających na wierzytelności pieniężne. Z mocy dekretu do określonego typu papierów wartościowych(kupony dywidendowe) nie można stosować postępowania amortyzacyjnego ale może być ono możliwe na podstawie statutu.
Niekiedy wyłącza się określony typ papierów wartościowych spod przepisów dekretu.
Art. 26 OblU- W razie utraty obligacji imiennej ulega ona odtworzeniu przez sąd w trybie właściwym dla umarzania utraconych dokumentów.
Przepis ten oznacza że przepisy dekretu stosuje się wyłącznie do obligacji imiennych; wyłączone jest ich zastosowanie co do obligacji opiewających na świadczenia niepieniężne. Taka samo co do listów zastawnych gdyż art. 8 LisZasBanHipU nakazuje stosować do listów zastawnych odpowiednio przepisy ustawy o obligacjach.(*ale listy zastawne zawsze opiewają na wierzytelności pieniężne)
Umorzenie definitywne wiąże się z utratą bytu prawnego papieru wartościowego. W przypadku akcji łączy się ono z pozbawieniem akcji przymiotu papieru wartościowego. Są też inne typy umorzenia np. na gruncie ustawy o obligacjach.
Art. 25.1 OblU - Emitent może nabywać własne obligacje jedynie w celu ich umorzenia.
Tutaj umorzenie obligacji następuje w związku z ich nabyciem przez emitenta. Niektórzy autorzy twierdzą że wcale nie zakłada to automatyzmu- nabycie niekoniecznie powoduje umorzenia. Inni w tym Michalski twierdzą ze nabycie obligacji przez emitenta zawsze powoduje ich umorzenie. Nie ma znaczenia czy do nabycia dochodzi przed czy po terminie realizacji prawa. Do momentu wykupu każde zachowanie emitenta polegające na nabyciu obligacji prowadzi do umorzenia- następuje konfuzja- zlanie się w jednym podmiocie uprawnienia i obowiązku. Są przypadki gdy umorzenia będzie wymagało dokonania określonej czynności zewnętrznej zmierzającej do pozbawienia papieru wartościowego jego legitymacji formalnej. Następuje to albo poprzez wydanie dokumentu dłużnikowi albo też umożliwienie mu pozbawienia dokumentu waloru prawnego.(przekreślenie, napis „zapłacono” etc.). nie zawsze nabycie papieru wartościowego przez emitenta jest równoznaczne z umorzeniem w sensie definitywnym. Tak np. w przypadku akcji- z uwagi na to że akcja nie jest papierem wierzycielskim nie dojdzie do konfuzji wierzytelności i długu po stronie jednego podmiotu. Do umorzenia akcji niezbędna jest uchwała walnego zgromadzenia o umorzeniu akcji i obniżeniu kapitału zakładowego oraz rejestracja tego obniżenia. Przy nabyciu własnych akcji przez spółkę powstaje problem wykonywania przez nią praw udziałowych- czy spółka może być uczestnikiem samej siebie. Spór ten rozstrzygnął ustawodawca w art. 364§2 KSH- Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych akcji z wyjątkiem uprawnień do ich zbycia lub wykonywania innych czynności które zmierzają do zachowania tych praw. ...
chomikSGHowy