Bezpowrotne straty osobowe Armii Czerwonej w walkach o Poznań w styczniu i lutym 1945 roku_2015 [Pleskaczyński, Adam].pdf

(12265 KB) Pobierz
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA
WYDZIAŁ HISTORYCZNY
INSTYTUT HISTORII
ADAM PLESKACZYŃSKI
Bezpowrotne straty osobowe Armii Czerwonej
w walkach o Poznań w styczniu i lutym 1945 roku.
Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem
prof. dr hab. Wiesława Olszewskiego
Poznań 2015
SPIS TREŚCI
WSTĘP
……………………………………………………………………………………………………………5
1. OPERACJA WIŚLAŃSKO-ODRZAŃSKA NA TERENIE KRAJU WARTY
W STYCZNIU 1945 ROKU
………………………………………..………...……….…………...…………………
.… 31
1.1. RADZIECKIE PLANY OFENSYWNE………………………………………………..…………………… 32
1.2. NIEMIECKIE PRZYGOTOWANIA DO OBRONY……………………………….……………………… 36
1.3. OFENSYWA ZIMOWA……………………………………………………………………………………..47
2. SIŁY RADZIECKIE W WALKACH O POZNAŃ. ORGANIZACJA I LICZEBNOŚĆ………….….…
53
2.1. PIECHOTA…………………………...………………………………………….………………….…….… 56
2.2. ARTYLERIA……………………………………………………………………………………….…….…. 60
2.3. WOJSKA PANCERNE I ZMECHANIZOWANE……………………………………………………..…… 67
2.4. WOJSKA INŻYNIERYJNE I SAPERSKIE ORAZ ODDZIAŁY MIOTACZY OGNIA…………….….… 75
2.5. LOTNICTWO……………………………………………..………………………….……….………….…. 77
2.6. WOJSKA KOLEJOWE………………………………………………………………….…….………….… 79
2.7. DYSKUSJA WOKÓŁ LICZBY ŻOŁNIERZY RADZIECKICH UCZESTNICZĄCYCH
W WALKACH O POZNAŃ………………………………………………………………...…………………... 79
3. AKTYWNOŚĆ BOJOWA JEDNOSTEK ARMII CZERWONEJ PODCZAS
WALK O POZNAŃ
………………...………………………...…..……………………………...………….…. 87
3.1. OSKRZYDLENIE MIASTA…………………………………….……………………………..…………… 87
3.2. UGRUPOWANIE BOJOWE W PRAWOBRZEŻNYM POZNANIU…………………………..…....……. 95
3.3. PÓŁNOCNE UGRUPOWANIE BOJOWE…………………………………………………………..……. 109
3.4. POŁUDNIOWE (GŁÓWNE) UGRUPOWANIE BOJOWE………………………………………….…… 116
3.5. SIŁY SZTURMUJĄCE CYTADELĘ POZNAŃSKĄ…………………………………………………….. 125
4. JEDNOSTKI SANITARNE I SZPITALE ARMII CZERWONEJ W POZNANIU
I OKOLICACH W 1945 R.
…………………………………...…………….………………………...……… 140
4.1. SYSTEM LECZNICZO – EWAKUACYJNY SZCZEBLA TAKTYCZNEGO………………..…………. 140
4.2. SYSTEM LECZNICZO – EWAKUACYJNY SZCZEBLA STRATEGICZNEGO……………….……… 143
4.3. DZIAŁALNOŚĆ RADZIECKICH ODDZIAŁÓW SANITARNYCH
I SZPITALI WOJSKOWYCH..………………………………………………………………………………... 144
4.3.1. Samodzielne bataliony medyczno-sanitarne………………………………………………………...…… 145
4.3.2. Szpitale armijne PPE 109 i PPE 85………………………………………………………………………. 150
4.3.3. Szpitale frontowe………………………………………………………………………………………… 154
5. BEZPOWROTNE STRATY OSOBOWE ARMII CZERWONEJ W POZNANIU
W ŚWIETLE DOKUMENTÓW RADZIECKICH…………………………………………………………
159
5.1. POLEGLI I ZAGINIENI BEZ WIEŚCI…………………………………………………….……………… 159
5.1.1. Piechota …………………………………………………………………………….…………..…………160
5.1.2. Artyleria wsparcia …………………………………………………………...…….……………..……… 173
5.1.3. Jednostki pancerne i zmechanizowane ……………………………………………………...…………… 177
5.1.4. Jednostki inżynieryjno-saperskie i miotaczy ognia ……………………………………...…….………… 182
5.1.5. Lotnictwo ……………………………………………...………………….……………………….......… 185
5.1.6. Polegli i zaginieni bez wieści – podsumowanie …………………………………………………………. 186
5.2. ZMARLI Z RAN …………………………………………………………………………………..……… 187
5.2.1. Straty na etapach ewakuacji medycznej szczebla taktycznego …………………………………..……… 187
5.2.2. Straty bezpowrotne w szpitalach armijnych …………………………………………………..………… 195
5.2.3. Straty bezpowrotne w szpitalach frontowych ……………………………………………...……..……… 201
5.2.4. Zmarli z ran – podsumowanie ...………………………………………………………………….……… 208
5.3. ZMARLI W ZWIĄZKU Z WYDARZENIAMI NIEBOJOWYMI ……………………………….………. 209
5.4. BEZPOWROTNE STRATY OSOBOWE – PODSUMOWANIE …………………………………...…… 211
6. PRÓBA OSZACOWANIA STRAT ARMII CZERWONEJ W OPARCIU O ANALIZĘ POCHÓWKÓW
ŻOŁNIERZY RADZIECKICH W POZNANIU
……………………………………………………….…… 212
6.1. OKRES 1946-1948……………………………………………………………….……………….….……. 213
6.2. LATA 1948-1950……………………………………………………….…………………………..……… 216
6.3. OSTATNI ETAP (1952-1953)……………………………………………………..……………….……… 221
6.4. POJEDYNCZE POCHÓWKI W OKRESIE PO ROKU 1953……………………..……………………… 225
6.5. PODSUMOWANIE ……………………………………………………………….…...………………..… 227
7. WNIOSKI KOŃCOWE
……………………………………...……………………….…..…………..…… 236
BIBLIOGRAFIA
……………………………………...…………………………….…………….….….…… 248
WYKAZ TABEL……………………………………………………………………….…………….…..……
266
WYKAZ FOTOGRAFII………………………………………………………………….…………..……….
268
WYKAZ SKRÓTÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH
ARMII CZERWONEJ
………………………………………………………...….……….....………
271
WSTĘP
Pomimo upływu siedemdziesięciu lat od zakończenia walk o Poznań straty ludzkie
poniesione przez Armię Czerwoną podczas zmagań o miasto i Cytadelę nie doczekały się
rzetelnej analizy. Mało tego, nie podjęto w tym czasie żadnych, choćby cząstkowych badań
nad zagadnieniem strat bezpowrotnych poniesionych przez Rosjan, a wszelkie dane liczbowe,
które pojawiały się w opracowaniach popularno-naukowych lub, tym bardziej w publikacjach
publicystycznych, opierały się na przypuszczeniach lub zwykłym fantazjowaniu. Podjęciu
profesjonalnych badań nie sprzyjały uwarunkowania polityczne oraz faktyczne zablokowanie
przez Rosjan dostępu do zgromadzonych w archiwach wojskowych materiałów źródłowych.
Wydaje się, że sami Rosjanie nie byli do końca przekonani, jaką w tej kwestii przyjąć
postawę. Z jednej strony ujawnienie danych o skali strat, jaką poniosła Armia Czerwona
podczas walk na ziemiach polskich, mogła służyć uzasadnieniu polskiej wdzięczności dla
Związku Radzieckiego i jego wojska, z drugiej jednak strony ujawnienie szczegółowej
wiedzy na ten temat mogło obnażyć nieudolność w prowadzeniu niektórych operacji
bojowych albo potwierdzić powszechne przekonanie o nieliczeniu się przez dowódców
radzieckich z życiem swoich żołnierzy. Ostatecznie przyjęto pokrętną i niespójną strategię,
która oznaczała, że w oficjalnej narracji głoszono o olbrzymiej daninie krwi złożonej przez
Armię Czerwoną w wyzwalaniu Polski, która miała wynieść sześćset tysięcy poległych
żołnierzy, natomiast nie ujawniano strat cząstkowych.
Co znamienne, kwestia oszacowania całkowitych strat ludzkich poniesionych przez
Armię Czerwoną w Poznaniu nie była podejmowana w żadnym opracowaniu naukowym.
O podanie choćby przybliżonej liczby poległych czerwonoarmistów nie pokusili się ani
Zbigniew Szumowski, autor pierwszej monografii walk o Poznań, która została wydana
w 1971 roku pod tytułem
Bitwa o Poznań
(jak również w kolejnych rozszerzonych wersjach
tej książki wydawanych w późniejszym okresie pod tytułem
Boje o Poznań 1945),
ani
Stanisław Okęcki, który w 1975 roku opublikował
Wyzwolenie Poznania 1945. Studium
wojskowo-historyczne
1
. Co prawda ten drugi umieścił w swojej książce fragmentaryczne dane
1
Z. Szumowski,
Bitwa o Poznań,
Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971, Z. Szumowski,
Boje o Poznań 1945,
wyd. I, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980, Z. Szumowski,
Boje o Poznań 1945,
wyd. II poprawione
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin