Hydrologia- do wydruku.doc

33

Hydrologia(z gr. hydro, woda) :

•          dział geografii fizycznej zajmujący się badaniem wody (pod każdą postacią) występującej w środowisku przyrodniczym;

•          nauka opisująca ogół zjawisk związanych z obiegiem wody w przyrodzie, wodach powierzchniowych oraz wodach zawartych w litosferze i atmosferze;

•          nauka przyrodnicza zajmująca się krążeniem wody w przyrodzie.

Dziedziny hydrologii

Podział hydrologii

Sposób podziału hydrologii uzależniony jest od przyjętego kryterium podziału, na przykład:

Kryterium: podmiot zainteresowania czyli obiekt badań

•          glacjologia - zajmuje się lodowcami i lądolodami,

•          hydrometorologia – zajmuje się wodą w atmosferze,

•          kriologia – hydrologia lodu, zajmuje się wodą pod postacią lodu,

•          krenologia – hydrologia źródeł, zajmuje się źródłami wody,

•          potamologia – hydrologia rzek, bada płynące wody powierzchniowe - rzeki i potoki,

Kryterium: podmiot zainteresowania czyli obiekt badań c.d.

•          paludologia – hydrologia bagien, zajmuje się bagnami,

•          limnologia – hydrologia jezior, zajmuje się jeziora i inne zbiorniki wodne,

•          oceanografia - zajmuje się wodami morskimi i oceanicznymi,

•          hydrogeologia - zajmuje się wodami podziemnymi,

•          ekohydrologia - oddziaływania między organizmami żywymi a cyklem hydrologicznym;

•          pedohydrologia – hydrologia gleb, zajmuje się wodą w glebie.

Kryterium: czynności badawcze oraz praktyczne zastosowanie

•          hydrometria – techniki i metody pomiarowe;

•          hydrografia – opis i obserwacja zjawisk hydrologicznych oraz zestawienie wyników obserwacji;

•          hydronomia – wnioskowanie na podstawie przeprowadzonych obserwacji oraz ustalania zależności pomiędzy badanymi zjawiskami;

•          hydrologia dynamiczna – opis zjawisk hydrologicznych i zachodzących pomiędzy nimi zależności w funkcji czasu;

•          hydrologia stosowana  - praktyczne inżynierskie zastosowanie hydrologii

Kryterium: cechy i właściwości wody

•          hydrofizyka – fizyka hydrosfery, zajmuje się badaniem właściwości fizycznych wód naturalnych oraz procesami fizycznymi zachodzącymi w wodzie w każdym stanie skupienia;

•          hydrochemia – chemia wód naturalnych, bada skład chemiczny wód oraz dynamikę procesów chemicznych zachodzących w hydrosferze;

•          hydrobiologia – biologia wód naturalnych, nauka o życiu organizmów wodnych w wodach naturalnych.

WYSTĘPOWANIE WODY W PRZYRODZIE

Woda w przyrodzie występuje w TRZECH stanach skupienia:

•          stałym – lód;

•          ciekłym – woda jako ciecz;

•          gazowym – para wodna.

Strefa występowania wody na Ziemi: HYDROSFERA

Hydrosfera jest wodną powłoką Ziemi przenikającą atmosferę i skorupę ziemską. Hydrosferę stanowią: oceany, morza, jeziora, rzeki, bagna, pokrywa śnieżna, lodowce kontynentalne (lądolody), lodowce górskie, lód gruntowy (trwała marzłoć), wody podziemne oraz para wodna występująca w atmosferze (w troposferze) i skorupie ziemskiej.

Hydrosfera pokrywa:

•          70,8% powierzchni Ziemi w postaci wód otwartych;

•          2,5% powierzchni w postaci lodowców.

Stałość zapasów wodnych : ok. 1,3-1,4 mld km3.

Gromadzi ona głównie wody słone. Wody słodkie stanowią jedynie 2,5% objętości hydrosfery; najwięcej wód słodkich magazynują lodowce (69% wody słodkiej hydrosfery) i wody podziemne (30%).

ZASOBY WODNE ZIEMI

Zasoby wodne hydrosfery

Zasoby wody słodkiej

Cykl hydrologiczny - naturalny obieg wody na Ziemi. Obejmuje on procesy zachodzące zarówno w atmosferze takie jak: parowanie, kondensacja, opady, transport wilgoci; biosferze: pobieranie wody i jej oddawanie w procesie oddychania czyli transpiracji, jak i w litosferze: wsiąkanie, spływ podziemny i powierzchniowy.

Obieg wody w przyrodzie

Obieg (krążenie) wody w przyrodzie – zjawisko ciągłego przemieszczania się wody pomiędzy atmosferą, hydrosferą i litosferą.

Lokalizacja – troposfera (16 km) i wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej (0,8 km).

Siły napędowe obiegu wody:

•          energia słoneczna;

•          grawitacja.

Duży obieg wody w przyrodzie – zamknięty cykl wymiany wody pomiędzy lądem, atmosferą a oceanami. W obiegu dużym cząstki wody krążą poprzez oceany i kontynenty, przechodząc kolejno przez wszystkie ogniwa cyklu lub przynajmniej przez ich większość.

Mały obieg wody w przyrodzie – krążenie wody pomiędzy atmosferą i oceanem lub atmosferą i kontynentem, obejmuje parowanie i opad w obrębie oceanów oraz parowanie, opad, wsiąkanie i odpływ w obrębie kontynentów. Jest on częścią obiegu dużego.

Różnice pomiędzy dużym a małym obiegiem wody:

1 – obieg duży;

2 – obieg mały.

Zlewnia - jest to całość obszaru, z którego wody spływają do danej rzeki (jeziora, bagna itp.) lub jej fragmentu. Zlewnia dotyczy zarówno wód powierzchniowych, jak i podziemnych. Zlewnia jest (może być) częścią dorzecza danej rzeki.

Dorzecze...