Baker A - Rycerstwo średniowiecznej Europy.pdf

(1236 KB) Pobierz
ALAN BAKER
RYCERSTWO
ŚREDNIOWIECZNEJ
EUROPY
życie i legenda
Tytuł oryginału: THE KNIGHT
Zdjęcie na okładce
Miniatura z Kodeksu Manesse, XIV w., Heidelberg
fot. Piotr Jamski
Z angielskiego przełożył
Zbigniew Dalewski
Copyright © 2003 by Alan Baker. All rights reserved
Copyright © for the Polish translation by Bertelsmann Media Sp. z o.o.
Warszawa 2004
Dedykuję tę książkę
staremu przyjacielowi,
Zahidowi Islamowi
Wstęp
Kiedy myślimy dzisiaj o rycerzu jako postaci historycznej, natychmiast przychodzą
nam na myśl takie pojęcia jak odwaga, lojalność, honor, nasuwają się przed oczy obrazy
wielkich bitew - w istocie wszystkie archetypiczne skojarzenia łączące się z wyobrażeniem
„rycerza w błyszczącej zbroi”. Czy taka jest prawda o rycerstwie? Czy rycerze w
rzeczywistości stanowili przykład cnót przypisywanych im obecnie przez tak wielu ludzi? Kim
byli rycerze? Jak naprawdę wyglądało ich życie? Dzięki tej książce zaznajomimy się bliżej z
życiem rycerza, ze sposobami przygotowywania go do wypełniania rycerskiego powołania,
zwyczajami związanymi z rycerskim pasowaniem oraz składanymi przez niego ślubami.
Przyjrzymy się zarówno jego codziennemu życiu, jak ćwiczeniom przysposabiającym go do
służby wojskowej pod rozkazami lennego pana, nie mówiąc już o turniejach, w których
uczestniczył w szczęśliwszych, bardziej pokojowych czasach, demonstrując przed możnymi
damami rycerskie umiejętności. Na koniec udamy się wraz z nim na pole bitwy i spotkamy się
z jego nieprzyjaciółmi, przyjrzymy się też bliżej stosowanej przez niego w walce taktyce oraz
jego ekwipunkowi i broni.
Rycerz, ogólnie rzecz biorąc, był konnym wojownikiem walczącym w służbie swego
pana lennego. W bitewnym starciu konni rycerze zdecydowanie górowali nad pieszymi
wojownikami; nie tylko mogli na nich uderzyć z ogromną szybkością, tratując ich kopytami
swoich koni i pozostając przy tym poza zasięgiem broni przeciwnika, lecz również mogli
natychmiast w wybranym momencie zawrócić, przypuszczając kolejne potężne uderzenie. Nic
dziwnego zatem, że przez całe średniowiecze konni wojownicy stanowili główną siłę
uderzeniową każdej armii, i nic dziwnego też, że francuskie słowo określające rycerza,
chevalier,
wywodzi się od słowa
cheval,
koń.
Ogólnie rzecz ujmując, epoka konnych wojowników trwała przez cały okres
średniowiecza, przez blisko tysiąc lat. W naszej książce skupimy się jednak głównie na okresie,
w którym odgrywali oni największą rolę jako siła militarna: mniej więcej od X do XVI wieku.
Historia rycerstwa jest tak bogata i złożona, iż w żadnej mierze w tak niewielkiej książce nie
można jej przedstawić w sposób pełny. W istocie każdemu z problemów omawianych w
poszczególnych rozdziałach poświęconych jest wiele książek i prac naukowych, stanowiących
wynik badań prowadzonych przez całe dziesięciolecia. Dlatego też postanowiłem ograniczyć
się do zwrócenia uwagi tylko na podstawowe cechy instytucji rycerstwa, mając nadzieję, że
czytelnik stykający się z tymi zagadnieniami po raz pierwszy znajdzie w mojej książce
inspirację do dalszych studiów nad tą budzącą grozę, a jednocześnie fascynującą epoką.
W każdym z rozdziałów przyjrzymy się bliżej poszczególnym aspektom rycerstwa -
począwszy od systemu feudalnego, który zapewniał rycerzowi utrzymanie, poprzez broń i
zbroję, których używał, zamek, w którym mieszkał i o który walczył, pożywienie, jakie
spożywał, kodeks rycerski, który określał zasady jego postępowania w czasie wojny i pokoju,
aż do zmian w uzbrojeniu, które doprowadziły ostatecznie do tego, iż stracił on swoją
dominującą pozycję na polach bitewnych. Poszczególne zagadnienia przedstawiane są na
przykładzie konkretnych wydarzeń historycznych, umożliwiających czytelnikowi - mam taką
nadzieję - lepsze zrozumienie tej odległej epoki. Niektóre z przywoływanych w książce
wydarzeń zajmują trwałe miejsce w dziejach, jak na przykład zdobycie Jerozolimy przez
krzyżowców pod koniec XI wieku, opisane w rozdziale VI, poświęconym życiu Gotfryda z
Bouillon, jednego z wodzów armii chrześcijańskiej, która wtargnęła do Świętego Miasta,
dopuszczając się tam jednej z najkrwawszych masakr tych czasów, a jednocześnie będącego,
jak ujął to autor książek podróżniczych i historycznych, Tim Severin, „doskonałym symbolem
krucjaty”.
Inne przywoływane wydarzenia historyczne mają znacznie mniejsze znaczenie,
niemniej pozwalają na dokładniejsze przyjrzenie się sposobom życia średniowiecznych
rycerzy. Pierwszy rozdział przedstawia rolę rycerza w społeczeństwie średniowiecznym, w tym
także ceremonię jego pasowania i sposoby przygotowywania się do podołania trudnym
obowiązkom rycerskim, a także niebezpieczeństwa, jakie niosło ze sobą rycerskie umiłowanie
chwały i przygody. Poświęcimy nieco uwagi także rozmachowi obrzędów towarzyszących
rycerskiemu pogrzebowi. W rozdziale drugim zajmiemy się systemem społecznym noszącym
nazwę feudalizmu i określającym miejsce, jakie w strukturze społecznej zajmował rycerz.
Przyjrzymy się też trwającemu cztery dni turniejowi rycerskiemu (opisanemu szczegółowo
przez kronikarza Jeana Froissarta), odbytemu w St. Inglevert w północnej Francji między
trzema rycerzami francuskimi a liczną grupą Anglików, którzy przebyli kanał La Manche, aby
przyjąć rzucone im wyzwanie.
Kolejny rozdział przedstawia podstawowy ekwipunek rycerza: broń, zbroję i bojowego
wierzchowca. Zachowanie życia i honoru podczas licznych krwawych bitew wymagało od
rycerza niezwykle starannego przygotowania się do walki i zapewnienia sobie ekwipunku
najwyższej jakości.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin