Gaudemet P. - Finanse publiczne.pdf

(36001 KB) Pobierz
lPaiu]
M21rie
GaudeJIJn.et
Jot:] Mo]imlller
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczuc:
Warszawa 2000
SPJIS
TJl?~JE:SCK
PJRZJEDMOWA DO WYDANIA JPOJLSIUJEGO
Czrsc wstrp11a
11
JFKNANSE PUßLICZNE:
PRZEDMll.O'f
K
ME'fODA
Przed111rn.iot
fulansow
p111bl..iczH1ydn
Finanse publiczne jako gal'lz prawa publicznego
Normy i operacje dotyczqce p11blicznych zasob6w pienil(znych
15
17
17
23
M.etoda
fimrnsow
p11M.ic;myclhi
Metoda badawcza nauki o fin:msach publicznych
Techniki finans6w publicznych ............. .
Cz!!SC picrwsza
26
26
31
OPERACJE PUßLKCZNYl'Vll
ZASOßAMK
PKENK~ZNYMll
]
33
DJEFl'NICJJE I KLASYFIKAC.JA OPJE.IRAC.H
IPUBUCZNYMI ZASOBAMf IPIENIJl;,ZNYMI
35
35
36
opcrncji p11blicz111y1mi zasobami
pieni~z1IJym11.i
........... .
1.1.1. Pojl(cie publicznych zasob6w pienil(znych a nauki prawne .
1.1.2. Pojl(cie operacji publicznymi zasobami pienil(znymi ............ .
1.2.
Kfasyfilrncja operacj.i p11bl.icznymi zasobami
pie1ri~z11ymli
1.2.1. Klasyfilrncja obci'liel'i publicznych
1.2.2.
K.lasyfikacja wplyw6w publicznych
1.1.
2
ZNACZJENIJE OPERACJ! ZASOBAJVU
lPIJENu<;ZNYMI W ZYCIU PUßUCZNYM
Poj~cic
43
53
54
67
72
72
2.1.
Wzrost operacj.i p11blicz11ymi zasobami
pieni~illymi.
Prawo
'Wagnern
SPJS TRESCI
SPlS
TRESCI
i
""
2.
Li.
Zjawisko wzrostu wydatlc6w
. . . .. .
. .................... .
2.1.2. Przyczyny wzrostu wydatlc6w
........................... .
2.1.3. Konsekwencjc wzros1.u wyda1.k6w publicznych . . . . . . . . . . . . .
2.2.
JRolai 011crncji
jllllll!.ic:mymi:i zasolliami
pieni~z111ym.i
w
gospodarczym.
Strnte-
g~e
ffrn11t~lt~;.uvre
73
78
81
89
90
93
104
105
41.3. Zakrcs mntoryzacji ny,lafüow . . . . . . . . . . . . ..................... .
4.3.1. Czasowe ograniczenia autoryzacji wydatk6w. Zasada jednorocznosci
budzetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.2. Przcdmiotowc ograniczcnia
wyd~ttkow.
Zusada
s~'.czegölowosci
krcdy-
t6w budzetowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.3. Ograniczenia autoryzacji wydatk6w co do ich wysolco§ci. Limituj<fCY
ch:uaktcr kredyt6w i zasada zupc!nosci budzetu . . . . . . . . . . . . . .
5
WYKONYWANIB WYDATKÖW
·224
225
238
243
'
. . . . . . .
. ............................. .
2.2.1. Wartosc strategii finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 2.2. TcchLliczne aspckty s1.rategii fin:msowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.
]l{ufa
opcrncji 1mllllicrnynni
zasobami
picntl\)Zll1ymi
w
zycfo polityczn1ym .... .
2.3.1. Wplyw operacji publicznymi zasobami pienil(:Znymi na
polityk~
we-
w1wtrzm1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · · ·. · · · · · · · ·
2.3.2. Wplyw opcracji publicznymi zasobami
pieni~znymi
na
polityk~ mi~dzy-
narodow<t . . . . . . . . . · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
2Al.
Rola opcracji plllblicz11ymi zasobami piern\)Zinymi w zyci1UI admirnstracyjlllym .
2.4.1. Wp!yw operacji finansowych na s!uZby administracyjne . . . . . . . . .
2.4.2.
Wplyw operacji finansowych na politykl( administracyjnc1 ....... .
2.5.
Wp!yw zycia pUllbliczlllcgo lll:Ji operncje final!ISOWC ................... .
2.5.l. Wplyw gospodarki na finanse publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.2. Wplyw poli1.yk:i na finanse publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.3. Wplyw zycia adrninistracyjnego na finanse publiczne . . . . . . . . . . .
Czl'sc drug:n
!
JR.ACHUNKOWOSC JPUBLICZNA
253
253
254
112
124
129
136
144
144
149
156
5.1.
Wyko111ywarne wydatkow
.................................... .
5~2.
5.1. l. Podmioty wykonujfJ:CC wydatki i ich st:ltus . . . . . . . . . . . .
5.1.2. Procedury wydatkowe . . . . . . . . . . . . .
. ..... .
Rachillinkff·woSC
pilllbliczn]a
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .
5.2.l. Rachunkowosc administracyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2.2. Rachunlcowosc zasob6w pieniyznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
lIWNTilWlLA
WYKONANJIA DUDZJETU . . . . . . . . . . . . . . . .
271
280
282
283
287
288
288
296
314
317
OPERACJE BUDZEl'OWE
3
JPJR.OGNOZOWANIB I JPJLANOWANIB
OBCIJ\ZlEN JPUBUCZNVCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
161
163
163
165
173
177
177
179
180
:u.
lP'hmowaniic fürn111sowc, UJ1Stawa lmdi:ctowa
:i
röwnwwaga fi.l!la111sowa ....... .
.
.
3.1. l. Ewolucja
poj~cia
budzetu i ustawy budzetowej . . . . . . . ......
3. l.2. Organy przygo1.owuj<1ce
ustaw~
budzctow<f . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Metody
prngMizo11ania
i
okreslalll.ia rowlllowagi ....................
·i.2.
l.
Prognozowanie wplyw6w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2. Prognozowanie obci<tzcn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............
3.2.3. Okreslanie r6wnowagi finansowej
4
AUTOk:..LACJA WJ/D.Yrnüw Pl
1
llUCZNYCH
.
.
.
6.2.
Kontrola rndm111kowego wykonania
lmd:letrui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.1. Administracyjna kontrola rachunkowego wylconania budze1.u .... .
6.2.2. S<tdowa kontrola rachunkowego wykonania budzctu . . . . . . . . . . .
6.2.3. Parlamentarna kontrola rachunkowego wykonania budzetu
6.ll.
Kol!ltrola adminislracy)<itgo
wy1urnania
hmiietllli ....................
6.1.1. K.0111.rola zarzfJ:dzania budzetem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.2. SfJ:dowa kontrola administracyjnego wylconania budzetu ........
6.1.3. Parlamentarna lcontrola administracyjnego wykonania budzetu ...
.
317
319
327
.
.
.
Cz~sc
trzecia
OPERACJE
SEARßO\V.E
7
SKAHB JPANSTWA
333
188
188
189
197
201
202
211
335
335
338
339
349
351
351
4U.
lP'roccdlllrn mlzielarna allltoryzacji wydatkiiw. Glosowantle irnd lllStaW:!
bmlictow~
4.1.1. Zabezpieczenic przed op6:7.nieniem w przyjyciu ustawy . . . . . . . . . .
4.1.2.
Ocluon~t
diwnowagi finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
'11.2.
Forma :mtoryzacji wydafü:ow
................................. .
4.2.
l.
.Tcdnosc al1toryzacji wydatk6w. Zasada jednosci budze1.u ....... .
~.2.2. Kompleks~wosc
autoryzacji wydatk6w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1.
Poj\)cie Skarllm lP'aiistwa .................................... .
. . . . . . . ... .
7.2.
Flllnkcje Skarblll lP'anstwa . . . . . . . . . . .
7 .2.1. Skarb Panstwa jako kasjer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2. Skarb Paüstwa jako bankier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3. Zestawienlie operncji
Slrnrbu Pai1stwa ........................... .
7.3.l. Sytuacja Skarbu Pans1.wa
........................ .
,·,
rurh11
,·l:n;znr:go
7.3.2. R6wnowaga Skarbu PaÜSl\' ,
i
SPlS TRESCi
SPIS TRESCI
i\
IP'OZYCZKA IP'UJBUCZNA
iteorfa pozyc:dd pllllblliczl!llej
. . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . · . · · ..
357
357
3.58
8.1.
l. Prawna i ekonomiczna istota pozyczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1.2.
Uzasadnicnie pozyczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · · · · · · ·
8.1.3.
Przeslanki powodzenia pozyczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · · · · ·
3.2.
Zar:qdzarue
cl.lllllgiem pllllhlic:rnym
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · · ..
363
367
371
371
11.
l. l. Podatek: a system podatkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.1.2.
System podatkowy a struktury spolecznc .................
U.2. JP'mllsfawowe
OjplCje
skgrJ~n1rn~c1:I
. . . . . . . . . .
. ..................
11.2.1.
Opcja spoleczna . . . . . . . . . . . . . . . .
. ............... .
11.2.2.
Opcja ekonorniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.2.3.
Opcja prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
.
.
.
<J.,n
444
458
458
~63
.
.
300
8.2.l.
Emisja pozyczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . · ..
8.2.2.
Wyga8ni<::cie pozyczki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cz~st
384
WVMIAR JPODATKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
520
czw:uta
OGÖLNA TEORlI:A PODA1fKU
9
IP'ODATJEK A USTAWA JlfüDZJETOWA
397
399
9J..
Przymllllsowy
poMr
ID1dnrnlo1IJcgo
pml2Jlor
....................... .
400
400
401
402
9.1.1.
Obowi'lzek. pobrania uchwalonego podatku . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1.2.
Zakaz pobierania podatk6w nie uchwalonych . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2.
9.3.
l!.l\rak ogranriczerna sllllmy llllcinwalolllego podatlrn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
lßrnk
przezmnczenria wplywow z m:lrnwaRol!llego pmllatlrn . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.
Metoilly wyce1111y 1[1rzeillmli.ot1111 opoillatkowarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.
l.
Wycena dokonywana przez administracjre ................. .
12.1.2.
Wycena dokonywana przez zainteresowanych .............. .
12.2.
Tal'yfa poil!atlrnwa . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.2.1.
Repartycja czy stawka ustawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.2.2.
Podatek proporcjonalny czy podatek progresywny .......... .
12.2.3 .
.T
ednolitosc czy zr6znicowanie taryfy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.3.
Metoilly oiOLic:umfa poillatlrn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.3.1.
Dawne mctody stosowania taryf podatkowych ............. .
12.3.2.
Nowoczesne metody stosowania taryf podatkowych z wykorzysta-
........... .
nicm komputer6w
Jl3
lP'OJinlERANIJE lP'ODA'fKU
520
521
528
531
532
534
540
545
545
547
403
403
9.3.1.
Zasada braku przeznaczenia dochod6w z podatku ........... .
.J.2. \Vyj;itki od zasady braku przeznaczenia dochod6w z podatku .. .
]0
404
555
J?ODATJEK
JAKO
JlWNO Z
lPORJRAN OßOWll";\ZKOWYCJHI
407
407
Hl.1.
JP'odatck --
poiinm.ic
!lokonywa11e przez przymmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.l.l.
Pod<i.tck a pobrania nieprzymusowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1.2. Podatek a inne pobrania przymusowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
} \l.l.
JP'odstawowy cel podatkllll - pokrycic
ol:ld~fon'i
pMblicz11ydn . . . . . . . . .
10.2.1.
Finansowy ccl podatku - pokrycic wydatk6w publicznych ... .
10.2.2.
Cele podatku r6zne od cel6w finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2.3.
Prymat finansowego celu
pod<.1.l'.~u
. . . . . . . .
. ........ .
HJ.3.
Rozllo:i:e11ie dit:i:am podatlwwcgo stosolrnie
do
zdohlosd poclatkowej ol:lyvrntcH
10.3.1.
Poj<;:cie ekwiwalentu jako uzasadnienie pobran podatku ...... .
10.3.2.
Zdolnosc podatkow<1 jako uzasadnienie pobrai1 podatku ...... .
409
413
422
422
424
427
429
430
438
13.1.
lP'oillatrrJ..ik
a
:wlillowhp:airny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.1.1.
Solidarnosc w przypadku niewyplacalnosci podatnika ........ .
13.1.2.
Pobranie podatku u fr6dla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.2.
JP'olllatek
w
1111atimne a poillatek w
pieru~lilzllll
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.2.1.
Podatek w naturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.2.2.
Podatek w pieni<tdzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3.
Tern11i1111y pfatmiosc.i
.i
termillly poltlieral1111osci podatllrn . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3.1.
Tcrminy platnosci . . . . . . . . . . . . . . .
. ...... .
13.3.2.
Terminy pobieralnosci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.41.
JP'rzymmmmwe poltlrallllie poillatllm
i
gwaral!lcje
Sii.<H1w
Paiiist1rn, ....... .
13.4.1.
Procedura przymusowego sciqg;.UÜ3. podatk6w ..
13.4.2.
Gwarancje zaspokojenia wierzytelnosci podatk:owych Skarbu Paü-
stwa
ll4
555
556
557
559
559
563
566
566
569
571
571
573
n
NAKJLADANIE JPODATKU
441
441
U<Ci.JB:CZKA
JPJRZED JPODATKKJIDVK
I SJPOSOJßY JJEJ lPRZJECIWDZIAlLANllA
575
575
H.L
Socjologiczl!le nnwaml!lkmvania podatkow
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141.L
lP'uyczyn1y tlllci.eczkJi przeirll [)Oillatkiem
. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SPIS TRESCl
14.l.l. Przyczyny moralne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. l.2. Przyczyny polityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
J
4. i.3. h·zyczynv gospodarczc . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.1.4.
Przyczyüy Le;clmiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
R'll.2.
Postade Qlldcczld
[ii·zcil
podatkicm . . . . . . . . . . . . . . .
14.2.1. Oszustwo podatkowc . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.2.2. Unik:i1 ;,. podatku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
:i'll.3. Sposoby pn.cc,,;,!J:lafarna
QJICicczcc
przed! pod!atkiem . . .
14.3.l. Przeciwdzialanie naduzyciom . . . . . . . . . . . . .
14.3.2. Przeciwdzialanie nnikaniu podatku . . . . . . . . .
14.3.3. Poprawa rehlcji
mi~dzy
fiskusem a podatnikiem
Jl5
. ....
.. ...
..
... ..
.....
.....
. ....
.....
.....
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
..
..
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
576
579
580
582
583
583
585
588
588
592
594
PJRZEDlVJ[OVVA DO VVYD/\cNliA POLSKI!EGO
ODWOJLAWCZE lP'OSTJQ:lP'OWANrn JP'ODATIWWIE
597
.
Ed.
S11ory
15.1.l.
15. l.2.
R5.2.
Spory
15.2.1.
15.2.2.
podatkow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wst~pne
zazalenic do wladz administracyjnych ......... .
Poslt;:powanie S'!,dowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
doa:ycqrn
polhorn pod!afäow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spory dotycz<ice odroczenia poboru podatku . . . . . . . . . . . . . .
Zaskar;'cnie poborn przymusowego . . . . . . . . . . . . . .
ANJEKS -
FRANCUSKI SYSTJEl\11 PODATKOWY . . . . . . . . .
dotycz:tce
1~akllad!ania
.
.
.
598
598
601
607
608
609
612
Paul Marie Gaudemet znany jest juz polskiemu czytelnikowi
dzi~ki
Humaczeniu i opra-
cowaniu przez prof.
Mari~
Gintowt-Jankowicz jcgo ksi'l,zki
Finances publz<Jues
(t.
I i II)
1 .
\V slowie od tlumacza zostala przedstawio11:1 sylwetlca autora, obecnie juz emerytowa-
nego profesora uniwersyteiu Pantheon-Assas
w
1·aryzu. Zacytujmy
wi~c
kilka najwaz-
niejszych informacji:
„Paul
Ivl.
Gaudemet -- profcsor uniwersytet6w w Nancy, Saarbrücken, a od 1963
r.
w Paryzu - nalezy do uznanych auiorytet6w w dziedzinie fmans6w publicznych.
Bez reszty oddany nauczaniu uniwersyteclciemu, pasjy swego zycia znalazl w lcj
bogatej, wielowqJkowej dziedzinic,
kt
lir:t trafnie okresla jalco »dyscypli111;: po-
granicza«. Paul l\/I. Gaudemet wykladal
w
licillych szko!ach wyzszych i osrodkach
naukowych zar6wno francuslcich (Ecole National d'Administration, Institut Inter-
national d'Administraiion Publiq
:'C,
Centre Europcrn Universitaire de Nancy), ja!c
i zagwnicznych (m.in. na wydzia!ach prawa w Kairze, Dakarzc, feheranie, w Ecole
Nationale d'Administration Publique w Rabacic).
Niestrudzony animator naukowej wsp61pracy mic::dzynarodowej, odbywa liczne
konferencje naukowe, odwicdzajQc uczclnic Europy, Amerylci Po!udniowej i P6lnoc-
nej, Afrylci, a takzc Azji. Na mapic tych podr6zy nie zabraklo polslcich uniwer-
sytet6w. Paul M. Gaudemci lcilkakroinic przebywal w naszym kwju jako gosc
uniwersytet6w w Lodzi, Krakowie i Warszawie.
Liczne prace, publikowanc r6wniez poza FrancjQ, zw!aszcza w Grecji, Repub-
lice Federalnej Nierniec, Wiellciej Brytanii, Wloszcch, o tematyce niejednokrotnie
wykraczajQCCj poza finanse pubJicznc SQ swiadectwem rozleglych zainteresowan
Paula M. Gaudemeta, znawcy nie tyllco tcj dyscypliny, lecz takie tworzQcych jej
ramy polityczno-praw11 c instytucji pra
w
,l
publicznego".
KsiQZ:lrn Paula M. Gaudemeta
Finanse pubiiczne
z powodzcniem mo)c byc zaliczona
do ldasyki liieratury w dziedzinie nauki o finansach. We Francji doczekala sie::
w
latach
1969-1996 siedrniu wydan troskliwie uzupelnianych i aktualizowanych, ml 1977
r.
juz
1
SKOJROWIDZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
617
Polskie wydanie:
Finanse p11hliczne,
l'WE, W:trszawa 1990.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin