Mawdsley E. - Wojna domowa w Rosji 1917-1920.pdf

(21094 KB) Pobierz
Evan Mawdsley
WOJNA DOMOWA
W ROSJI
1917-1920
Tytuł oryginału
THE RUSSIAN CIVIL WAR
Konsultacja
Jan Sobczak, Jan Wiśniewski
Projekt okładki i stron tytułowych
Midea.pl
Redaktor prowadzący
Kornelia Kompanowska
Redaktor merytoryczny
Grażyna Szaraniec
Redaktor techniczny
Andrzej Wójcik
Korekta
Teresa Kępa
Skład i łamanie
Bellona SA
teł. (22) 45 70 442
© Evan Mawdsley, 2004
This translation o f
THE RUSSIAN CIVIL WAR
is published by arrangement with Birlinn
an imprint o f Birlinn Limited.
© Copyright in the Polish translation by Monika Popławska, Warszawa 2010
© Copyright for the Polish edition by Bellona Spółka Akcyjna, Warszawa 2010
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej publikacji nie może być reprodukowana,
przechowywana w systemach przetwarzania lub odzyskiwania danych ani przekazywana
w jakiejkolwiek postaci elektronicznej, odbitki kserograficznej, nagrania lub jakiejkolwiek
innej bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy oraz właściciela praw autorskich.
Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową wszystkich swoich książek z rabatem.
www.ksiegamia.bellona.pl
Nasz adres: Bellona SA
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
Dział Wysyłki: tel. 022 457 03 06, 022 652 27 01
fax 022 620 42 71
biuro@bellona.pl
www.bellona.pl
ISBN 978-83-11-11638-2
SPIS TREŚCI
Przedmowa .............................................................................................
Przedmowa do wydania z 2000 roku (Wydawnictwo Birlinn) .....
Pojęcia i skróty ......................................................................................
Część I
1918: ROK DECYZJI
1. Triumfalny marsz sowieckiej potęgi: przejęcie władzy przez
bolszewików w Rosji Środkowej, październik 1917-styczeń
1918 .................................................................................................
2. Wojna „eszelonowa”: rozprzestrzenianie się rewolucji, listopad
1917- marzec 1918 .....................................................................
3. Bulwersujący traktat pokojowy: Rosja Sowiecka i państwa
centralne, październik 1917-listopad 1918 ...............................
4. Alianci w Rosji, październik 1917-listopad 1918 ...................
5. Kampania nad Wołgą, maj-listopad 1918 .................................
6. Sowdepia, czyli strefa sowiecka, październik 1918-listopad
1919 ..................................................................................................
7. Kozacka Wandea, maj-listopad 1918 .........................................
8. Syberia i Ural, luty-listopad 1918 ..............................................
Część II
1919: ROK BIAŁYCH
9. Rewolucja w marszu: Sowdepia i świat zewnętrzny, listopad
1918- czerwiec 1919 ..................................................................
10. Ofensywa Kołczaka, listopad 1918-czerwiec 1919 .................
11. Omsk i Archangielsk: Kołczak, czerwiec-listopad 1919;
Rosja Północna, listopad 1918-marzec 1920 ............................
7
10
14
19
35
53
69
81
99
117
133
151
171
191
5
12. Siły zbrojne południa Rosji, listopad 1918-wrzesień 1919 ....
13. Obóz zbrojny: Sowdepia, listopad 1918-listopad 1919 ...........
14. Punkt zwrotny, wrzesień-listopad 1919 ....................................
Część III
1920: ROK ZWYCIĘSTWA
15. Koniec Denikina, listopad 1919-marzec 1920; Kaukaz,
1918-1921 ......................................................................................
16. Burza nad Azją: Syberia, listopad 1919-1922;
Azja Środkowa, 1918 -1920 ......................................................
17. Umacnianie państwa: strefa sowiecka, listopad 1919-listopad
1920
18. Kampania polska, kwiecień-październik 1920 .........................
19. Wrzód na Krymie, kwiecień-listopad 1920 ..............................
Zakończenie ...........................................................................................
Mapy .......................................................................................................
Bibliografia .............................................................................................
Bibliografia uzupełniająca ..................................................................
Indeks ......................................................................................................
207
227
245
275
289
303
313
327
339
362
371
413
427
PRZEDMOWA
Jeśli przymiotnik
apokaliptyczny
pasuje do jakiegokolwiek wydarzenia
z najnowszej historii świata, to z całą pewnością jest to wojna domowa
w Rosji. Nie oznacza to, że wydarzenia z okresu 1917-1920 przypominały
koniec świata. Rewolucjoniści postrzegali je raczej jako początek nowego
porządku rzeczy w wymiarze ludzkim, i nawet jeśli nie odnaleźli Nowego
Jeruzalem, po upływie siedemdziesięciu lat można stwierdzić, że z całą
pewnością stworzyli w Rosji coś niezwykłego i trwałego. Objęcie przez
nich władzy odbyło się za cenę ogromnego cierpienia oraz nie do końca
poznanej, lecz zapewne ogromnej liczby ofiar — najprawdopodobniej od
siedmiu do dziesięciu milionów ludzi. Wojna, zaraza, głód i śmierć
— Czterej Jeźdźcy Apokalipsy — przez trzy lata pustoszyły największe
państwo w Europie.
Historia Rosji w latach 1917-1920 jest tematem obszernym, nie istnieje
zatem pojedyncze opracowanie, które mogłoby w sposób wyczerpujący
potraktować to zagadnienie. W niniejszej książce szczególną uwagę zwrócono
na kwestię wojny domowej. Trudne narodziny pierwszego na świecie państwa
socjalistycznego — zbiegające się w czasie z wojną domową — stanowią
osobny temat, któremu poświęcono już wiele opracowań. Podobnie rzecz się
ma z (mniej istotną) reakcją państw zachodnich na wydarzenia mające
miejsce w Rosji. Zmiany w rosyjskim społeczeństwie oraz pomszenie wśród
mniejszości narodowych stanowią odrębny problem, który — jak dotąd
— nie doczekał się pełnej, specjalistycznej analizy. Wszystkie wyżej wymie­
nione zagadnienia przedstawione zostały w niniejszej książce; głównie po to,
aby pokazać ich związek z ostateczną wygraną czerwonych. Przy omawianiu
wydarzeń wojny domowej w Rosji, uwagę skierowano na najważniejsze
tereny, a nie na takie regiony, jak północna Rosja, wschodnia Syberia, Azja
Środkowa czy Zakaukazie, o których losie zadecydowały także inne wyda­
rzenia. Uważam, że analizowanie sił zbrojnych oraz kampanii wojskowych
nie wymaga usprawiedliwienia; w końcu o wygranej czerwonych i porażce
ich przeciwników, antybolszewików i nacjonalistów, przesądziła — przynaj­
mniej w ostatecznym rozrachunku — siła wojska.
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin