Ziemia Kłodzka nr 250.pdf

(30763 KB) Pobierz
Ziemia Kłodzka
nr 250/ maj 2015
47
Wydawca:
WYDAWNICTWO ZIEMIA KŁODZKA,
SPCzS i
Indeks: 383 864, ISSN 1234-9208
Wydawca: WYDAWNICTWO ZIEMIA K£ODZKA, SPCzS i OKiS
OKiS
Indeks: 383 864, ISSN 1234-9208
Maj/Květen/Mai 2015
Nr 250
Luty/Únor/February 2011
Nr 200
Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016
48
Już za niespełna rok Wrocław zostanie Euro-
pejską Stolicą Kultury. To będzie niezwykle
istotny czas nie tylko dla stolicy Dolnego Ślą-
ska, ale i dla całego regionu, mocno zaanga-
żowanego w promowanie idei ESK. Zarówno
Wrocław, jak i miasta Dolnego Śląska to nie
tylko mnóstwo znakomitych instytucji kultu-
ralnych i artystycznych, fundacji, stowarzy-
szeń czy innych organizacji pozarządowych,
które w 2016 roku będą miały niepowtarzal-
ną szansę zaprezentować się całej Europie.
To przede wszystkim ludzie: artyści, muzycy,
pisarze, animatorzy kultury, setki, a pewnie
i tysiące kreatywnych, pełnych pasji osób,
działających w wielu dolnośląskich mia-
stach. Europejska Stolica Kultury, to wspania-
ła okazja, aby pokazali się naszym gościom
z Polski i Europy, aby zaprezentowali to, co
święto całego Dolnego Śląska
najciekawsze i najlepsze w szeroko pojętej
kulturze.
Na Dolnym Śląsku znakomicie zrozumiało tą
szansę na promocję Kłodzko, które aktyw-
nie włączyło się w organizację ESK już dwa
lata temu stając się partnerem wrocław-
skiego biura Europejskiej Stolicy Kultury.
Dzięki powołaniu instytucji „Kłodzko 2016”
instytucje kulturalne z całego regionu Ziemi
Kłodzkiej współdziałają z ESK przy realiza-
cji projektów i programów kulturalno-arty-
stycznych oraz edukacyjnych i podnoszeniu
jakości oraz atrakcyjności oferty kulturalnej
dla mieszkańców regionu. Ta współpraca, to
także zaproszenie mieszkańców do udziału
w tworzeniu i korzystaniu z oferty Wrocławia,
Europejskiej Stolicy Kultury, a gości ESK do
odwiedzenia Ziemi Kłodzkiej.
Ziemia Kłodzka
nr 250/ maj 2015
Europejska Stolica Kultury
- Wrocław 2016
W roku 2016 Wrocław będzie Europej-
ską Stolicy Kultury. To pierwsze polskie
miasto, które otrzymało ten prestiżo-
wy tytuł w obecnym kształcie. Ideą
ESK, programu Unii i Komisji Europej-
skiej, zainicjowanym w 1985 roku, jest
wzajemne poznanie, zbliżenie i dialog
międzykulturowy Europejczyków. Mia-
sta noszące tytuł ESK przez rok skupia-
ją na sobie uwagę całej Europy.
„ESK Wrocław 2016”, to rozpisany na
kilka lat z kulminacją w 2016 roku
programu ponad 500 wydarzeń arty-
stycznych, festiwali, koncertów i im-
prez w przestrzeni miejskiej, na który
stolica Dolnego Śląska zaprasza gości
i turystów z całej Europy i świata. Nad
realizacją planu ESK Wrocław 2016
pracuje zespół ekspertów, menadże-
rów, artystów skupionych wokół Biura
Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław
2016. Program konstruują kuratorzy
poszczególnych sekcji (architektura,
film, literatura, muzyka, opera, sztuki
wizualne, teatr, performance), połącze-
ni spójną wizją miasta – tętniącego
kulturą forum.
Szczegółowy program na rok 2016
zostanie ogłoszony 19 czerwca 2015
roku podczas imprezy artystycznej na
Stadionie Wrocław, a jego namiastką,
będzie rozgrywający się następnego
dnia wielki projekt artystyczny pt.
„Mosty”, który przygotowuje kilkuset
młodych dolnoślązaków i artystów
równocześnie na blisko 30 spośród
130 mostów Wenecji Północy, jak czę-
sto określa się stolicę Dolnego Śląska.
Evropské hlavní město kultury Vratislav 2016
Již za necel�½ rok se Vratislav stane evrop-
sk�½m hlavním městem kultury. Bude to
neobyčejně v�½znamné období nejen pro
samotnou metropoli Dolního Slezska, ale
i pro cel�½ region, aktivně zapojen�½ do pro-
pagace myšlenky EHMK. Ve Vratislavi i da-
lších dolnoslezsk�½ch městech sídlí řada
v�½znamn�½ch kulturních a uměleck�½ch in-
stitucí, nadací, sdružení a nevládních orga-
nizací, žije zde a působí mnoho zajímav�½ch
osobností – umělců, hudebníků, spiso-
vatelů, kulturních animátorů, stovky a ti-
je svátkem celého Dolního Slezska
síce tvořiv�½ch a nadšen�½ch lidí. Ti všichni
budou mít v roce 2016 neopakovatelnou
příležitost představit se celé Evropě. Akce
Evropské hlavní město kultury ukáže na-
šim hostům z Polska i celé Evropy to nejza-
jímavější a nejlepší z široce pojaté kultury.
V Dolním Slezsku tuto možnost propagace
úspěšně využívá město Kladsko, které se
aktivně zapojilo do organizace EHMK a již
před dvěma lety se stalo partnerem vrati-
slavské organizační kanceláře Evropského
hlavního města kultury. Nově založená
městská instituce Kłodzko 2016 umožňu-
je kulturním zařízením z celého kladského
okresu spolupracovat s EHMK při realizaci
kulturně-uměleck�½ch a vzdělávacích pro-
jektů a programů a při zvyšování kvality
a atraktivity kulturní nabídky zaměřené na
obyvatele regionu. Tato spolupráce je také
pozvánkou pro obyvatele města a  regio-
nu k účasti na tvorbě a využívání nabídky
Vratislavi, jako Evropského hlavního města
kultury, a pozvánkou pro návštěvníky EHMK
k návštěvě Kladského v�½běžku.
Die Europäische Kulturhauptstadt Wrocław 2016
In weniger als einem Jahr wird Wrocław
zur Kulturhauptstadt Europas. Das wird
nicht nur für die Hauptstadt von Nieder-
schlesien eine bedeutende Zeit sein, son-
dern auch für die gesamte Region, die sich
stark für die Förderung der Idee der Euro-
päischen Kulturhauptstadt engagiert. Und
die Stadt Wrocław selbst als auch andere
Städte Niederschlesiens - das sind nicht
nur eine Menge von hervorragenden kul-
turellen und künstlerischen Einrichtun-
gen, Stiftungen, Verbänden und anderen
NGOs, die im Jahr 2016 eine einzigartige
Gelegenheit haben werden, sich in ganz
Europa zu präsentieren, sondern vor allem
die Menschen: Künstler, Musiker, Schrift-
steller, Animatoren der Kultur, Hunderte,
wahrscheinlich Tausende von kreativen,
leidenschaftlichen Menschen, die in vielen
Städten in Niederschlesien aktiv sind. Die
Europäische Kulturhauptstadt ist eine gro-
ßartige Gelegenheit, dass sie sich unseren
Gästen aus Polen und Europa zeigen, dass
sie das Interessanteste und Besten in der
breit verstandenen Kultur zeigen.
In Niederschlesien hat diese Werbungs-
gelegenheit die Stadt Kłodzko wahrge-
nommen, die sich seit zwei Jahren an der
Organisation der Europäischen Kultur-
hauptstadt aktiv beteiligt und zum Partner
des Wrocławer Büros der Kulturhauptstadt
Europas wurde. Dank der Gründung der
ist ein Fest für das gesamte Niederschlesien
Institution „Kłodzko 2016” arbeiten Kultu-
rinstitutionen aus der ganzen Region des
Glatzer Landes mit der Europäische Kul-
turhauptstadt bei der Umsetzung von kul-
turellen und künstlerische Projekten und
Programmen zusammen und bei der Ver-
besserung der Qualität und Attraktivität
des Kulturangebot für die Bewohner der
Region. Diese Zusammenarbeit ist zugle-
ich eine Einladung für die Bewohner zur
Teilnahme an der Schaffung und Nutzung
des Angebotes von Wroclaw, der Kultur-
hauptstadt Europas, und für die Gäste der
Kulturhauptstadt Europas das Glatzer Land
zu besuchen
Ziemia Kłodzka
nr 250/ maj 2015
Spis treści
Pielgrzymka do Dachau
str. 3
Nowe władze Stowarzyszenia
Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka str. 10
Interdyscyplinarne sympozjum czesko
- polskie. Polonica czeskie i Glacensia str. 11
Błogosławiony ks. Gerhard Hirschfelder
Patronem uczelni i honorowym
obywatelem miast
str. 12
Polska szkoła wobec Czech i relacji polsko-
-czeskich
str. 15
Budynek dawnego Sądu Okręgowego
w Dusznikach-Zdroju
str. 16
Remont w broumovskim klasztorze
dobiegł końca… Zabytek baroku
na ten rok planuje ciekawe nowości str. 18
Kardynał Dominik Duka poświęcił
odnowiony klasztor w Broumovie
str. 19
Szlak do wolności
str. 20
Czasopismo „Ziemia Kłodzka”
1989-2015
str. 22
Żółw - Niezależne pismo Ziemi Kłodzkiej
nr 9 wrzesień 1989
str. 28
PODRÓŻ NOSTALGICZNA,
czyli Żywot grafika poczciwego
str. 30
Skuteczna ochrona nietoperzy
str. 32
XII Międzynarodowy Warsztat
Archeologii Przemysłowej„Technika
w dziejach cywilizacji – z myślą
o przyszłości”.
str. 34
Muzeum Papiernictwa
w Dusznikach-Zdroju zaprasza
str. 35
Krzeszów - Europejska Perła Baroku str. 36
MECHABIOTYLE - wystawa malarstwa
i szkła Igora Wójcika
str. 37
MUYU - wystawa Mumu Wang
str. 37
ALEX 1983-2013 - wystawa fotografii str. 37
XXIV FESTIWAL MAJ Z MUZYKĄ DAWNĄ
– Majówka u Bacha
str. 38
POWRÓT NAD ODRĘ I BAŁTYK.
Plakaty ze zbiorów Muzeum
Niepodległości w Warszawie
str. 38
Wręczenie Nagrody „ODRY”
za rok 2014 JÓZEFOWI HENOWI
str. 39
3. Przegląd nowego teatru dla dzieci str. 39
Legnicki Festiwal SREBRO
str. 40
Wydawca/nakladatel/herausgeber:
Stowarzyszenie Komitet Obywatelski Ziemi Kłodzkiej
Wydawnictwo Ziemia Kłodzka
57-400 Nowa Ruda, ul. Boh.Getta 4,
tel./fax +48 74 8725308, redakcja@ziemia.klodzka.com
Współwydawcy/spolunakladatelé/mitherausgeber:
Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka,
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu
Czasopismo Ziemia Kłodzka jest dofinansowane
przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego
Nakład/náklad/auflage:
2000 egz/kopie/exemplare
Druk/tisk/druck:
Usługi Poligraficzne Bogdan Kokot
vel Kokociński, 57-400 Nowa Ruda, ul. A. Krajowej 15.
Redakcja zastrzega sobie prawo skrótów i adiustacji
dostarczonych materiałów - nie zamówionych nie zwraca.
Redakce si vyhrazuje právo na zkratky a adjustace
dodan�½ch materiálů - neobjednané nevrací.
Die Redaktion behält sich das Recht vor, die zugeschickten
Texte zu kürzen und zu korrigieren - unbestellte Texte werden
nicht zurückgeschickt.
3
Obsah
Pouť do Dachau
s. 3
Nové orgány Sdružení Solidarita
polsko-česko-slovenská
s. 10
Interdisciplinární česko-polské sympozium.
Polonica české a Glacensia
s. 11
Bohoslaven�½ kněz Gerhard Hirschfelder
patron v�½soké školy
a i čestn�½ občan měst
s. 12
Polská škola vůči Čech
a polsko-česk�½ch vztahů
s. 15
Budova b�½valého Okresního soudu
v Dusznikach-Zdroj
s. 16
Oprava v broumovsk�½m klářteru přišel
do konce. Památka baroku na letos plánuje
zájimavé novinky
s.18
Kardinál Dominik Duka
posvětil obnoven�½ kláštor v Broumově s. 19
CESTA KE SVOBODĚ
s. 20
Časopis „Ziemia Kłodzka” 1989-2015 s. 22
Żółw - Samostatn�½ časopis Kladska
Č. 9 �½ÁŘÍ 1989
s. 28
NOSTALGICKÁ CESTA,
čili �½ivot hodného grafika
s. 30
Úspěšná ochrana netop�½rů
s. 32
XII Mezinárodní semináře Prům�½slové
Archeologie „Technika v dějinach civilizace
– s m�½šlenkou o budoucnosti”
s. 34
Muzeum Papérenství
v Dusznikach-Zdroju zvé
s. 35
KRZESZÓW
- EVROPSKÁ PERLA BAROKU
s. 36
MECHABIOTYLE - v�½stava malířství a škla
Igora Wójcika
s. 37
MUYU - v�½stava Mumu Wang
str. 37
ALEX 1983-2013 - v�½stava fotografie s. 37
XXIV FESTIWAL KVĚTEN Z STAROU HUDBOU
– květnov�½ víkend u Bacha
s. 38
NÁVRAT NAD ODRU A BALT. Plakáty
se sbírek Muzeum Samostatnosti
ve Warszawě
s. 38
Předani ceny „ODRY” za rok 2014
JÓZEFOWI HENOWI
s. 39
3. PŘEHLÍDKA NOVÉHO DÍVADLA
PRO DĚTI
s. 39
Legnick�½ Festival STŘIBRO
s. 40
Inhaltsverzeichnis
Wallfahrt nach Dachau   
S. 3
Neue Behörden des Vereins Polnisch-
Tschechisch-Slowakische Solidarität     S. 10
Interdisziplinäres polnisch-tschechisches
Symposium. Polonica czeskie
und Glacensia  
S. 11
Seliggesprochener Kaplan Gerhard
Hirschfelder Patron der Hochschulen
und Ehrenbürger der Städte
S. 12
Die polnische Schule gegenüber
Tschechien und den polnisch-
tschechischen Beziehungen
S. 15
Gebäude des früheren Amtsgericht
in Bad Reinerz 
S. 16
Sanierung im Braunauer Kloster ging
zu Ende … Das barocke Denkmal plant für
dieses Jahr interessante Neuigkeiten  S. 18
Kardinal Dominik Duka segnete
das erneuerte Kloster in Braunau ein  S. 19
WEG ZUR FREIHEIT  
S. 20
Zeitschrift „Ziemia Kłodzka” 1989-2015  S. 22
Schildkröte – Unabhängige Zeitschrift
des Glatzer Landes
NR. 9 SEPTEMBER 1989   
S. 28
NOSTALGISCHE REISE, d.h. das Leben
eines gutmütigen Grafikers
S. 30
Wirksamer Schutz der Fledermäuse    S. 32
XII. Internationales Workshop
"Technologie in der Geschichte
der Zivilisation - im Hinblick
auf die Zukunft
S. 34
Das Papiermuseum in Bad Reinerz
lädt ein  
S. 35
GRÜSSAU – EUROPÄISCHE
PERÖE DES BAROCKS
S. 36
MECHABIOTYLE – Gemälde
- und Glasausstellung von Igor Wójcik S. 37
MUYU - Ausstellung Mumu Wang   
S. 37
ALEX 1983-2013 - Fotoausstellung  
S. 37
XXIV. FESTIVAL MAI MIT DER FRÜHEREN
MUSIK – Maipicknick bei Bach  
S. 38
RÜCKKEHR AN DIE ODER UND DIE OSTSEE.
Poster aus der Sammlung
des Museums für Unabhängigkeit
S. 38
Überreichung des Preises der Zeitschrift
„ODRA” für 2014 an JÓZEF HEN   
S. 39
3. FESTIVAL DES NEUEN
THEATERS FÜR KINDER
S 39
Liegnitzer Festival SILBER   
S. 40
Redaktor Naczelny/Šéfredaktor/Chefredakteur:
Regionalny miesiêcznik transgraniczny
Teresa Bazała.
Redakcja/redakce/redaktion:
Helmut Dohnalek
(red. czeska), Joanna Golak, Julian Golak,
Ryszard Grzelakowski, Josef Krám (red. czeska),
Elisabeth Kynast-Schmidt (red. niemiecka),
Warcisław Martynowski, Petr Neuman (red. czeska),
Irena Rogowska, Jacek Suchodolski, Horst Ulbrich,
Manfred Spata (red. niemiecka).
Przygotowanie DTP/příprava DTP/
vorbereitung DTP:
Piotr Golak.
Tłumaczenia/překlady/Übersetzung:
REGIONALNY MIESIĘCZNIK TRANSGRANICZNY. Ukazuje się od 1989 r.
57-400 Nowa Ruda, ul. Boh. Getta 4
tel./fax 74 872 53 08
e-mail: redakcja@ziemia.klodzka.com
www.ziemia.klodzka.com
Na okładce/na obálce/titelbild:
Irena Rogowska, Horst Ulbrich, Petr Neuman, Joanna
Golak, Katarzyna Rima Katbeh, Grzegorz Ferenz
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej
w Starym Wielisławiu.
fot. Julian Golak
4
Teresa Bazała
Ziemia Kłodzka
nr 250/ maj 2015
PIELGRZYMKA DO DACHAU
Modlitwa nad fundamentami baraku numer 30, w którym więzieni byli księża polscy.
29 kwietnia z inicjatywy
Episkopatu Polski odbyła się
pielgrzymka Polaków do niemiec-
kiego obozu koncentracyjnego
Dachau, nazywanego przez Po-
laków Golgotą Zachodu. Polacy
stanowili tu najliczniejszą grupę
narodową. W obozie więzionych
było ponad 35 tysięcy Polaków,
wśród nich księża, profesorowie
Uniwersytetu Jagiellońskiego i
uczestnicy Powstania Warszaw-
skiego. Wszystkich więźniów było
ponad 200 tysięcy, zamordowano
41 500. Co trzeci zamordowany
był Polakiem.
Dachau był głównym ośrod-
kiem eksterminacji duchowień-
stwa polskiego i europejskiego.
29 kwietnia został ustanowiony
Dniem Męczeństwa Duchowień-
stwa Polskiego, gdyż spośród
uwięzionych tu 2794 kapłanów,
1773 to polscy księża, z których
868 poniosło śmierć. Stanowili
oni 85 % wśród 1030 zamordowa-
nych kapłanów. Największe ofia-
ry poniosła diecezja włocławska,
która straciła 225 księży, 8 klery-
ków i bp Michała Kozala, to jest
ponad 50% duchownych diecezji.
Utworzone przed czterdzie-
stu laty w Niemczech muzeum
Kl. Dachau nie oddaje skali okru-
cieństwa, jakiego doznawali tam
więźniowie. W 1972 roku byli
więźniowie z arcybiskupem Ka-
zimierzem Majdańskim na czele
ufundowali figurę Chrystusa Fra-
sobliwego i Tablicę umieszczoną
na tyłach Kaplicy Śmiertelnego
Lęku Chrystusa, która przypo-
mina, że co trzeci zamęczony w
Dachau był Polakiem, a co drugi z
więzionych tam księży złożył ofia-
rę ze swojego życia. Arcybiskup
Majdański powiedział wówczas,
że „długie lata prawda o martyro-
logii duchowieństwa polskiego
była umyślnie przemilczana na
podobieństwo prawdy o ofiarach
Katynia.” Zainteresowanie tema-
tyką obozową wzrosło po 1989
roku, w związku z procesami be-
atyfikacyjnymi 108 męczenników
II wojny światowej wyniesionych
na ołtarze w 1999 roku.
Na uroczystościach w Dachau
Diecezję Świdnicką reprezento-
wała około 100 - osobowa grupa
świeckich, głównie z Ziemi Kłodz-
kiej i 15 kapłanów pod przewod-
nictwem Ks. bp Ignacego Deca
i Ks. bp Adama Bałabucha. Piel-
grzymi uczcili polskich więźniów,
a także wywodzącego się z Ziemi
Kłodzkiej ks. Gerharda Hirschfel-
dera, pierwszego błogosławio-
nego diecezji świdnickiej, który
został zamęczony w Dachau. Bł.
Ks. Gerhard Hirschfelder został
osadzony w obozowym bloku nr
30 przeznaczonym dla polskich
księży rzymsko – katolickich,
figurował pod numerem 841, a
jako więzień Kl. Dachau otrzymał
numer 28972. 28 marca 1942 roku
został przeniesiony do bloku nr
26 dla księży niemieckich z ka-
plicą i oficjalnie sprawowaną
mszą świętą. Zmarł 1 sierpnia
1942 roku.
Tegoroczne uroczystości roz-
poczęły się mszą świętą o godz.
12.00 w Kaplicy Śmiertelnego
Lęku Chrystusa, której wspólnie
przewodniczyli kard. Reinhard
Marx, arcybiskup Monachium i
Fryzyngi, Przewodniczący Episko-
patu Niemiec oraz arcybiskup Sta-
nisław Gądecki, Przewodniczący
Episkopatu Polski. Homilię wygło-
sił kardynał Marx. W uroczystości
uczestniczyło 800 pielgrzymów
z Polski, głównie kapłanów, pod
przewodnictwem 40 biskupów,
przedstawicieli wszystkich die-
cezji.
Po mszy świętej odbyła się
procesja pod Tablicę Pamiąt-
kową, gdzie złożono wieńce od
Episkopatów Polski i Niemiec oraz
od duszpasterzy Polskiej Misji
Katolickiej. Odczytano nazwiska
Błogosławionych Męczenników
z Dachau oraz odmówiono mo-
dlitwę do Św. Józefa.
Druga część uroczystości od-
była się w katedrze we Fryzyndze,
gdzie o godz. 16.00 sprawowano
mszę świętą w intencji pokoju i
pojednania. Uczczono też 50.
rocznicę wymiany listów pomię-
dzy polskimi i niemieckimi bisku-
pami. Ks. prof. Tadeusz Fitych,
który sprawował opiekę duchową
nad polsko – czesko – niemiecką
50-osobową grupą pielgrzymów
z Ziemi Kłodzkiej powiedział, że
udział w pielgrzymce był „odkry-
waniem bezcennych świadectw i
poznawaniem rozmiaru i znacze-
nia męczenników Kl. Dachau w
walce ze złem. Był budowaniem
cywilizacji miłości, ukazywaniem
prawdy o Bogu i człowieku,
umacnianiem daru pokoju”. Dlate-
go tak ważne są starania ks. prof.
na rzecz wydobycia pełni światła
płynącego z życia jednego z tych
męczenników Bł. ks. Gerharda
Hirschfeldera. O gehennie pol-
skich więźniów mówili w swoich
homiliach arcybiskup Stanisław
Gądecki i kard. Reinhard Marx,
które poniżej drukujemy.
Ziemia Kłodzka
nr 250/ maj 2015
5
Msza święta przed Kaplicą Śmiertelnego Lęku Chrystusa, 29.04.2015 r.
Wieniec od pielgrzymów złożony ku czci bł. ks. Gerharda Hirschfeldera.
Polskie flagi w Dachau.
Pielgrzymka z parafii św. Bartłomieja w Kudowie-Czermnej pod przewodnictwem
ks. prałata Romualda Brudnowskiego.
Polsko-czesko-niemiecka grupa pielgrzymkowa z ziemi kłodzkiej. Trzydniowy pobyt w Niemczech zorganizowali pielgrzymom Elisabeth Kynast i ks. prałat Franz Jung
Zgłoś jeśli naruszono regulamin